BS.CKI Phan Ngọc Quý, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biಞết có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như tuổi tác, di truyền, tình trạng sức khỏe, môi trường sống và làm việc. Trong đó, thói quen, lối sống hàng ngày liên quan đến cân bằng nội tiết, duy trì chất lượng trứng và tinh trùng, ảnh hưởng khả năng sinh sản.

Một số th𝕴ói quen dưới đây có thể làm giảm tỷ lệ thụ thai thành công.

Ngủ ít

Ngủ đủ giấc giúp phục hồi hệ thống não 🌳và các cơ quan, điều chỉnh các hormone có liên quan đến khả năng sinh sản. Thiếu ngủ tron🏅g thời gian dài có thể ảnh hưởng đến giải phóng luteinizing (LH), loại hormone kích hoạt rụng trứng, gây rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, giảm khả năng thụ thai.

Một số nghiên cứu liên quan đến rối loạn giấc ngủ và thụ tinh ống nghiệm (IVF) cho thấy thiếu n𓆉gủ có thể làm giảm đáp ứng và số trứng thu được, do đó có thể giảm khả năng IVF thành ꦅcông.

Thiếu ngủ kéo dài còn gây căng thẳng, mất cân bằng nội tiết, tăng nguy cơ mắc các bệnh có ảnh hưởng đến khả năng thụ thai như tiểu đường, tim mạch, béo phì. Đối với nam giới, rối loạn giấc ngủ kéo dài 🐟cũng dẫn tới giảm số lượng và chất lượn𒆙g tinh trùng, tác động đến ham muốn và khả năng tình dục.

Theo bác sĩ Quý, duy trì thời gian ngủ khoảng 7-8 giờ mỗiꦆ ngày giúp duy trì chức năng sinh lý nội tiết🌃, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, cải thiện chất lượng trứng và tinh trùng, tốt cho sức khỏe sinh sản của các cặp vợ chồng.

Uống nhiều cà phê, bia rượu

Các nghiên cứu trên động vật cho thấy caffeine trong cà phê, trà, soda... có th💦ể làm giảm hoạt động của các cơ trong các ống dẫn trứng, cản trở quá trình di chuyển của tinh trùng, trứng, phôi. Nghiên cứu trên 9.000 cặp vợ chồng tại Hà Lan cho thấy nữ giới uống 4 tách cà phê trở lên mỗi ngày giảm 26% khả năng thụ thai tự nhiên. Tiêu thụ quá nhiều caffeine còn tăng nguy cơ sẩy thai.

Ảnh hưởng của cà phê lên khả năng sinh sản khác nhau tùy thuộc số lượng tiêu thụ hàng ngày và phản ứn൩g của từng người. Để cải thiện hiệu quả thụ thai, duy trì thai kỳ khỏe mạnh, phụ nữ chỉ nên dùng tối đa 300 mg caffeine mỗi ngày (lý tưởng là 100 mg hoặc ít hơn).

Phụ nữ uống rượu, ngay cả với lượng nhỏ, không đủ để gây tổn thương nghiêm trọng cho gan hoặc các cơ quan khác. Tuy nhiên, rượu vẫn làm tăng nồng độ testosterone, estrogen, hormone kích thích nang trứng và hormone tạo hoàng thể. Trong khi đó, mức progesterone hạ thấp, làm giảm dự trữ buồng trứng, gián đoạn chu kỳ kinh nguyệt và khả năng rụng trứng, từ đó cơ hội thụ thai thấp hơn. Nồng độ estrogen cao cũng làm giảm cơ hội phôi làm tổ trong ♚tử cung.

Uống nhiều rượu trong thời gian dài khiến nam giới ít giải phóng gonadotropi🙈n, teo tinh hoàn và sản xuất testosterone và tinh trùng hạn chế. Những rối loạn chức năng gan do bia rượu ảnh hưởng đến khả năng chuyển hóa estrogen, gây rối loạn nội tiết tố. Lạm dụng rượu có thể dẫn đến rối loạn chức năng tình dục nh🐠ư rối loạn cương dương và xuất tinh sớm, khó thụ thai.

Bác sĩ Quý dẫn nghiên cứu trên 1.220 nam giới, 18-28 tuổi, ở Đan Mạch, đăng trên Thư viện Y khoa Mỹ cho thấy uống nhiều bia rượu khiến nồng độ, số lượng và tỷ lệ phần trăm tinh trùng có hình thái bình thường đều suy giảm. Nam giới tiêu thụ rượu bia trên 40 đơn vị cồn mỗi tuần có nồng độ tinh trùng giảm 33% so với người tiêu thụ 1-5 đơn vị mỗi tuꦛần.

Hút thuốc lá

Hút thuốc lá, hít ♓phải khói thuốc thụ động đều ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản. Ở phụ nữ, hút thuốc làm tăng nguy cơ tắc ống dẫn trứng, ung thư cổ tử cung, tổn🐽 thương tế bào trứng và sẩy thai.

Với nam giới, chất độc trong khói thuốc lá làm giảm testosterone, ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của tinh hoàn và chất lượng tinh trùng. Các gốc oxy hóa tăng làm hạn chế khả năng vận động của tinh trùng, gây dị dạng, phân ꦍmảnh DNA và chết tinh trùng. Quá trình sinh tinh suy hạn chế, ảnh hưởng khả năng thụ thai, có nguy cơ sẩy thai và dị tật.

Tập thể dục không đúng cách

Theo bác sĩ Quý, hoạt động thể chất thường xuyên giúp cải thiện lưu lượng máu đến các cơ quan, tăng độ nhạy cảm của thụ thể hormone, thúc đẩy quá trình phóng thích hormone sinh dục như testosterone, estrogen. Cân bằng hormone ki♛ểm soát sự thèm ăn, insulin, serotonin...

Tập không thường xuyên hoặc quá mức có thể gây rối loạn khả năng sinh tinh trùng, sinh trứng, rối lo꧋ạn khả năng tình dục, tăng nguy cơ sẩy thai.

Bác sĩ Quý cho biết nguy cơ sẩy🍸 thai tăng lên ở phụ nữ có chỉ số khối cơ thể (BMI) quá cao (trên 25 kg/m2) hoặc quá thấp (dưới 18 kg/m2). Chất béo dư thừa ở nữ giới làm tăng mức estrogen, từ đó làm giảm chức năng hoạt động của buồng trứng, 𝐆nguy cơ viêm nhiễm phụ khoa.

Một số bệnh lý liên quan đến béo phì như tiểu đường, huyết áp cao, hội chứng buồng trứng🅘 đa nang cũng gây vô sinh hoặc ảnh hưởng đến khả năng thụ thai ở nữ giới. Béo phì cũng ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng, tăng nguy cơ xuất hiện các vấn đề về sức khỏe như tiểu đường, bệnh tim mạch, từ đó gây rối loạn cương dương ở nam giới, đồng thời giảm số lượng, khả năng di động và khả năng sống của tinh trùng.

Sau khi điều chỉnh chế độ tập luyện khả năng sinh sản có thể phục hồi trở lại. Một số nghiên cứu🅰 trên các vận động viên thi đấu thể thao chuyên nghiệp như chạy hoặc thể dục trong nhà cho thấy số lượng và chất lượng tinh trùng giảm. Khi quay lại hoạt động bình thường sau thời gian thi đấu khoảng 3-6 tháng, khả năng sinh sản được khôi phục.

Để cân bằng nội tiết, cải thiện khả năng thụ thai, nam và nữ ⭕giớ🃏i nên dành 30-60 phút tập thể dục mỗi ngày, ít nhất 150 phút mỗi tuần. Các hoạt động hữu ích như đi bộ, chạy bộ, tập thể dục nhịp điệu, yoga.

Không điều trị triệt để bệnh lý phụ khoa, nam khoa

Viêm nhiễm phụ khoa có thể gây ra nhiều biến chứng tại tử cung, vòi trứng, buồng trứng. Quá trình điều trị thường khó khăn và có thể nhiều biến chứng. Một số bệnh lây truyền qua đường tình dục như giang mai có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh cho thai nhi,🐻 lây truyền sang con như viêm gan B, C, HIV.

Với nam giới, viêm nhiễm sinh dục ảnh hưởng trực tiếp đến tinh trùng, sinh tinh, tắc ống dẫn tinh, dẫn tới vô sinh.

Tuy nhiên, tâm lý e ngại khiến nhiều người không đi khám, tự ý điều trị hoặc điều trị không triệt để. Bác sĩ Quý khuyến cáo khi có các biểu hiện tiểu buốt, tiểu rắt; tiết dịch bất thường, ngứa vùng kín; nổi mụn, xuất hiện các nốt sùi, chảy mủ..., người bệnh nên đến các cơ sở y tế chuyên khoaജ uy tín để được tư vấn và điều trị đúng cách.

Trịnh Mai