Ung thư gan là ung thư đứng đầu tại Việt Nam, trong đó 90% số ca mắc là ung thư biểu mô tế bào gan (HCC). Theo Globocan 2020, số mắc mới ung thư gan tại Việt Nam là hơn 26.400 ca mỗi năm, chiếm 14,5% tổng số ung thư. Số tử vong do ung thư gan dẫn đầu với 25.200 ca, chജiếm 21% tổng số tử vong do ung thư, gấ♔p 3,8 lần tổng số ca tử vong do tai nạn giao thông năm 2020.
Ung thư gan gồm hai thể là🎉 nguyên phát và thứ phát. Thể thứ phát do các tế bào ung thư ở bộ phận khác di căn vào gan gây ra các khối u. Trong khi thể nguyên phát là bệnh lý ác tính của gan xảy ra khi tế bào bình thường của gan trở nên đột biến về hình thái và chức năng🎶.
Ung thư gan nguyên phát 🍌gồm🧸 3 loại chính: ung thư biểu mô tế bào gan (phát triển từ tế bào gan), ung thư biểu mô đường mật (phát triển từ đường mật trong gan) và u nguyên bào gan (Hepatoblastoma). Trong đó, ung thư biểu mô tế bào gan là hay gặp nhất.
Số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam 2018 và 2020.
Ngày 18/10, bác sĩ Hà Hải Nam, Phó Trưởng khoa Ngoại bụng 1, Bệnh viện K, cho biết 7 nhóm người có nguy cơ cao cầ꧋n tầm soát ung thư gan:
Người mắc bệnh về gan và người có tiền sử gia đình mắc ung thư gan
Những người mắc bệnh viêm gan virus B, C, xơ gan, gan nhiễm mỡ... hoặc trong gia đình có người mắc ung thư gan rất cần được tầm soát. Nếu không may mắc viêm gan B, C thể hoạt động, điều trị sớm sẽ tránh nguy cơ biến chứng thành ung thư gan. Virus viêm gan B và viêm gan C là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư tế bào gan ng🗹uyên phát.
Các bệnh viêm 🐭gan do nguyên nhân tự miễn, có thể đi kèm các bệnh tự miễn khác như đái tháo đườn🦹g type 1, Basedow, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ..., cần điều trị các bệnh tự miễn để tránh biến chứng sang gan về sau.
Người béo phì, tiểu đường
Vài năm gần đây, tỷ lệ người mắc bệnh tiểu đường, béo phì kèm theo ung thư gan trên thế giới tăng đáng kể. Đường máu và mỡ máu cao tích tụ tại gan, dẫn đến tổn thương thoái hóa các tế bào🌠 gan, gây xơ gan, làm tăng nguy cơ ung thư gan.
Người uống nhiều đồ uống có cồn
🔴Rượu, bia có khả năng thúc đẩy gene sinh ung thꦜư phát triển nhanh, dẫn đến ung thư sớm. Acetaldehye sinh ra trong quá trình chuyển hóa rượu cũng làm suy yếu khả năng sửa chữa sai sót tự nhiên DNA của tế bào, gây tăng nguy cơ đột biến tế bào, từ đó khối ung thư sẽ hình thành.
Ngoài ra, rượu còn gây tổn thương các tế bào gan. Uống quá nhiều rượu, chức năng thải độc của gan bị quá tải, các tế bào gan bị tổn thương trầm trọng, hình thành nên các mô sẹo, xơ, từ đó hình thành các bè gan xơ v𒁃à ung thư gan.
Người ăn thực phẩm nấm mốc
Aflatoxin trong nấm mốc là loại độc tố gây ung thư gan mạnh nhất hiện nay. Aflatoxin gây ung thư gan bằng🅠 cách gây đột biến ở gene p53. Nấm mốc thường xuất hiện ở những thực phẩm bảo quản, lưu trữ trong môi trường nóng, ẩm như gạo, lạc, đậu tương, lúa mì, ngô...
Người hay ăn thịt tươi sống nhiễm sán
Thực phẩm tươi sống không được chế biến kỹ càng♔ (như ăn gỏi) thường chứa nhiều loại sán (sán lá gan lớn, sán lá gan nhỏ...), trong đó có những loại sán khi xâm nhập vào cơ thể sẽ phá hủy gan, gây ung thư gan.
Người lạm dụng thuốc hóa chất gây tổn thương gan
Một số thuốc, hóa chất nếu sử dụng hay tiếp xúc trong thời gian dài có thể gây tổn thương cho gan và dẫn tới ung thư gan như thorotrast (trước đây được sử dụnꦬg cho chẩn đoán hình ảnh), vinyl chloride (sử dụng trong công nghiệp nhựa).
Người sử dụng chất kích thích
Các chất kích thích như thuốc lá, café nếღu sử dụng với hàm lượng nhiều, trong thời gian dài có thể gây các💎 bệnh về gan, trong đó có ung thư gan.
Một ca phẫu thuật cắt khối ung thư tại Bệnh viện K. Ảnh: Hà Trần
Theo bác sĩ Nam, khám tầm soát ung thư gan không quá phức tạp. Thông thường bác sĩ chỉ định xét nghiệm chỉ số ung thư gan (Alphafetoprotein-A♏FP) và siêu âm hình thái gan, để có thể đánh giá về nguy cơ. Sau đó, nếu nghi ngờ, bác sĩ tiến hành một số xét nghiệm khác nữa để chẩn đoán xác định, mà không nhất thiết phải chọc kim sinh thiết vào gan mới khẳng định ung thư.
Cách tốt nhất để phòng ngừa, phát hiện ung thư gan là khám sức khỏe định kỳ siêu âm gan 6 tháng/lần, đặc biệt là người có yếu 😼tố nguy cơ cao.
Điều trị ung thư gan là điều trị đa mô thức. Do vậy lựa chọn phác đồ điều trị ung thư gan thích hợp phải phụ thuộc vào tổn thương và tình trạng xơ của gan. Các phương pháp 🌳điều trị ung thư gan phổ biến bao gồm phẫu thuật, ghép gan, phá hủy u tại chỗ, nút hóa chất động mạch gan, xạ trị, hóa trị hay điều trị nhắm trúng đích.
Lê Nga