Ấn Độ năm 2015 ký thỏa thuận đầu tư cơ sở hạ tầng đảo Bắc Agalega thuộc đảo quốc 🦋Mauritius ở nam Ấn Độ Dương. Tuy nhiên, những thông tin được thu thập gần đây cho thấy Ấn Độ nhiều khả năng đang xây một căn cứ hải quân trên hòn đảo xa x꧅ôi này.
Công nhân Ấ🌠n Độ đang xây dựng hai đê chắn sóng lớn và một đường băng dài hơn 3 km trên đảo. Đường băng cũ trên đảo Bắc Agalega chỉ dài khoảng 800 m, phù hợp cho một số máy bay cỡ nhỏ của cảnh sát biển hoạt động.
Ảnh vệ tinh cho thấy đảo Bắc Agalega trước (bên trái) và sau khi xây dựng đường băng quy mô lớn. Ảnh: Al Jazeera.
Mauritius và Ấn Độ đều phủ nhận đồn đoán rằng cơ sở hạ tầng đang được xây dựng trên đảo phục vụ mục đích quân sự. Ấn Độ mô tả đường băng ở Bắc Agalega sẽ phục vụ chính sách An ninh và Phát triển Toàn khu vực (SAGAR), tăng cường hợp tác hàng hải giữa các nước, trong khi Mauritius khẳng định cảnh sát biển sẽ sử dụng cơ sꦬở này.
Hồi tháng 5, Thủ✅ tướng Mauritius Pravind Jugnauth còn khẳng định đảo quốc này và Ấn Độ "không có thỏa thuận xây dựng căn cứ quân sự" nào ở 💟Bắc Agalega.
Tuy nhiên, giới chuyên gia bày tỏ h💜oài nghi về các tuyên bố này, bởi khoản đầu tư 250 triệu USD mà Ấn Độ rót vào hòn đảo để xây sân bay, bến cảng và trạm thông tin liên lạc khó chỉ dừng ở việc hỗ trợ hoạt động của lực lượng cảnh sát biển.
Abh꧅ishek Mishra, chuyên gia Quỹ Nghiên cứu Quan sát viên (ORF) tại New Delhi, đánh giá cơ sở hạ tầng mới được xây dựng trên hòn đảo sẽ thực hiện vai trò thu thập thông tin tình báo. Một căn cứ tại đảo Bắc Agalega sẽ giúp Ấn Độ duy trì hiện diện hải quân và không quân cũng như gia tăng giám sát khu vực tây nam Ấn Độ Dương cùng eo biển Mozambique.
Vị trí Ấn Độ và đảo Bắc Agalega. Đồ họa: Google Maps.
Samuel Bashfield, nhà nghiên cứu an ninh tại Đại học Quốc gia Australia, nhận định hòn đảo là vị trí xây dựng căn cứ quân sự hoàn hảo. "Ấn Độ cần cơ sở ở phía tây nam Ấn Độ Dương để triển khai máy bay hỗ trợ tàu thuyền. Đây cũng là khu vực có thể được Ấn Độ sử dụng làm bàn đạp cho một số hoạt đꦗộng quân sự", Bashfield nói.
Đảo Bắc Agalega mang ý nghĩa chiến lược ở tây nam Ấn Độ Dương, khu vực đang được xem là "điểm mù" đối với hải quân Ấn Độ. Trong khi đó, Trung Quốc đã m𓄧ở căn cứ quân sự hướng ra vùng biển này tại Djibouti vào năm 2017. Với💧 căn cứ trên quần đảo Mauritius, Ấn Độ có thể mở rộng khả năng giám sát tình hình trên biển.
Ngoài các công trình như đê biển và đường băng cỡ lớn, một số hạ tầng có tiềm năng được sử dụng cho mục đích quân sự cũng đã được xây dựng trên đảo. Các nguồn tin riêng của Mishra t✨iết lộ đường băng ở Bắc Agalega sẽ được sử dụng cho máy bay tuần thám biển P-8I. Dòng máy bay do Mỹ sản xuất này có khả năng tham gia tác chiến chống ngầm, chống hạm và các hoạt động tình báo, giám sát, trinh sát (ISR) trên𒐪 biển.
Mishra nhận định Ấn Độ muốn che giấu mục đích🦹 thật sự của các căn cứ này nhằm tiếp tục hoạt động phản đối qu🦹ân sự hóa khu vực. "Ấn Độ chỉ có thể thừa nhận cơ sở này tồn tại một số yếu tố có thể phục vụ mục đích quân sự, nhưng chủ yếu được dùng làm nơi trung chuyển hoạt động", ông nói.
Một máy bay tuần tra biển Boeing P-8I trong biên chế hải quân Ấn Độ. Ảnh: Aviation.
The🐬o Bashfield, mục tiêu chính của Ấn Độ khi đầu tư xây dựng căn cứ tại đảo Bắc Agalega là nhằm đối trọng với các hoạt động của Trung Quốc tại Ấn Độ Dương, vùng biển đang trở thành tâm điểm mới trong cuộc canh tranh giữa hai cường quốc. Trung Quốc đã tăng𝓀 cường sức ảnh hưởng lẫn hiện diện quân sự thông qua căn cứ ở Djibouti và quyền sử dụng một số cảng nước sâu tại khu vực.
"Ấn Độ có thể công khai tuyên bố dự án tăng cườꩵng khả năng giám sát tình hình trên biển ở đảo Bắc Agalega nhằm chống cướp biển, phát triển năng lực tìm kiếm và cứu nạn, hoặc hỗ trợ các nước nhỏ xây dựng năng lực hàng hải riêng. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng tăng của hải quân Trung Quốc trong khu vực mới là động lực đích thực để họ hướng tới Bắc Agalega", Bashfield lưu ý.
Cạnh tranh ảnh hưởng tại Ấn Độ Dương đang ngày càng quyết liệt, khi Trung Quốc thúc đẩy quyền lực𓆏 thông qua mạng lưới căn cứ quân sự, cảng biển nằm trên "Chuỗi Ngọc trai" ở các nước láng giềng bao quanh Ấn Độ, buộ🍷c New Delhi phải tăng cường năng lực giám sát biển.
"Mục tiêu trong thỏa thuận xây dựng đảo Bắc Agale๊ga giữa Ấn Độ v꧋à Mauritius là biến hòn đảo thành nút thắt quan trọng trong kế hoạch mở rộng ảnh hưởng của Ấn Độ trên toàn khu vực. Hòn đảo sẽ là bàn đạp hữu ích cho hoạt động thu thập tình báo thông tin và trinh sát điện tử", Mishra nhận định.
Tầm quan trọng chiến lược của khu vực tây nam Ấn Độ Dương ngày càng tăng trong thời gian qua. N✃gày càng nhiều tuyến vận tải biển đi qua eo biển Mozambique và vòng qua phía nam châu Phi, trong đó có cả những tuyến vận chuyển nhiên liệu nhập khẩu của Trung Quốc. Việc New Delhi tăng cường giám s😼át mọi hoạt động tại vùng biển có thể gửi thêm thông điệp răn đe đến những động thái quân sự hoặc gia tăng ảnh hưởng từ phía Bắc Kinh.
"Căn cứ này giúp Ấn Độ tăng năng lực theo dõi từ trên không với toàn bộ khu vự🦹c tây nam Ấn Độ Dương. Các lãnh đạo ở New Delhi nhiều khả năng kỳ vọng chiến lược này sẽ hạn chế sự gia tăng ảnh hưởng từ Trung Quốc", Bashfield nhận định.
Trung Nhân (Theo Al Jazeera)