Ở Mỹ, Nga, Anh, Hà Lan và nhiều quốc gia khác, tổng số ca tử vong vì tất cả nguyên nhân đã tăng 🀅vọt từ tháng ba, vượt xa số ca tử vong liên quan ﷺđến Covid-19 mà các quốc gia báo cáo.
Bỉ, quốc gia có tỷ lệ tử vong vì Covid-19 trên đầu người cao nhất thế giới, là một ngoại lệ. Không giống hầu hết các quốc gia và nhiều bang Mỹ, những nơi chỉ liệt kê trường hợ𝓰p tử vong do Covid-19 đã qua xét nghiệm, Bỉ tính luôn cả trường hợp nghi nhiễm qua đời vào ca tử vong do đại dịch.
Nhân viên y tế chăm sóc bệnh nhân ở Liege, Bỉ, ngày 15/5. Ảnh: Reuters.
Cách tiếp cận này làm bùng lên chỉ trích ở Bỉ vào th💎áng trước, vì nó khiến đất nước mang "tiếng xấu", nhưng Pháp, Anh, bang New York và những nơi khác đang chuyển sang phương pháp tương tự Bỉ. "Nếu chúng tôi chỉ tính những trường hợp đ🉐ã xét nghiệm, chúng tôi sẽ không có dữ liệu chính xác như vậy", Françoise Renard, nhà khoa học tại Viện Y tế Quốc gia Bỉ, nói.
Lauren Gardner, phó giáo sư Đại học Johns Hopkins, cho rằng thống kê Covid-19 của các quốc gia như Mỹ và Trung Quốc bỏ sót nhiều ca nhiễm và tử vong.
WHO và các trung tâm kiểm soát dịch bệnh ở Mỹ và châu Âu khuyến cáo bất kỳ trường hợp nào mà Covid-19 được coi là yếu tố góp phần dẫn đến tử vong, dựa trên kết quả xét nghiệm hoặc đánh giá y khoa, nên được liệt kê là chết vì Covid-19. Dù vậy, hầu hết quốc gia chỉ tính những trường hợp đã x🌱ét nghiệm và có kết quả dương tính với virಌus vào số liệu Covid-19. Do năng lực xét nghiệm của một số nước còn hạn chế, nhiều trường hợp tử vong vì Covid-19 có thể bị bỏ sót.
Trong khi đó, tổng số người chết đã tăng mạnh ở n🐟hiều khu vực kể từ khi đại dịch bắt đầu. "Khi bạn thấy sự gia tăng đột biến ca tử vong, gần như chắc chắn hầu 🦹hết số ca tăng bất thường này là vì nCoV", Colin Mathers, cựu điều phối viên của Đơn vị Phân tích Y tế và Tỷ lệ Tử vong của WHO, nói.
Nhưng việc tính cả những ngườ✱i nghi nhiễm nCoV vào số ca tử vong sẽ khiến tình hình dịch hiện lên nghiêm trọng hơn các nước khác và ảnh hưởng đến hình ảnh đất nước. Bỉ vào giữa tháng 4 có tỷ lệ tử vong vì Cಞovid-19 trên đầu người cao hơn bất kỳ quốc gia nào có dân số trên một triệu người.
Tổng thống Mỹ Donald Trump, tại một cuộc họp báo về Covid-19 của Nhà Trắng ngày 18/4, nói rằng ông thấy "dấu hiệu tích cực cho thấy dịch đã qua đỉnh", với biểu đồ cho thấy Bỉ ở vị trí đầu tiên về tỷ lệ tử vong do Covid-19 trên 100.000 người, còn Mỹ ở gần 𝓀cuối.
Trump phát biểu về tình hình dịch ở Mỹ với biểu đồ tỷ lệ tử vong trên 100.000 dân ở các nước hôm 18/4 tại Nhà Trắng, trong đó Bỉ đứng đầu. Ảnh: Reuters.
Đối mặt với sự chỉ trích của công chúng, Bộ trưởng Y tế Bỉ Maggie De Block đề xuất công bố thêm dữ liệu chỉ gồm cácꦕ trường hợp tử vong do nCoV đã có kết quả xét nghiệm để so sánh tốt hơn với các quốc gia khác. Trong khi đó, Steven Van Gucht, nhà virus học tại Trung tâm Khủng hoảng Quốc gia Bỉ, nhấn mạnh rằng vì "năng lực xét nghiệm không đủ", việc tính các ca nghi nhiễm là rất quan trọng, nếu không số liệu chính thức sẽ kém xa con số thực tế.
Trong trường hợp thiếu xét nghiệm, bác sĩ có thể kết luận ca tử vong có phải do nCoV hay không. WHO, Trung tâm Kiểm soát và Phòng n😼gừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ và các cơ quan khác đã đưa ra chỉ dẫn cách thực hiện, nhưng một số nhà hoạch định chính sách nói rằng làm vậy có nguy cơ thổi phồng số người chết vì nCoV.
Nhiều chuyên gia y tế không đồng ý với quan điểm này. "Chúng tôi gần như chắc chắn rằng chỉ có đếm thiếu chứ không có đếm thừa", Robe🀅rt Anderson, từ Trung tâm Thống kê Y tế Quốc gia thuộc CDC, nói.
Việc các bác sĩ tự kết luận bệnh tình không phải là mới: Chỉ một số ca tử vong do bệnh ở Mỹ được khám nghiệm tử thi, nhưng tất cả đều được liệt kê nguyên nhân tử vong. Việc đánh giá hiện giờ rất quan trọng, khi giới khoa học ngày càng phát hiện thêm nhiều đặ♈c điểm của Covid-19. Giờ họ xác định nCoV liên quan đến các tình trạng nguy hiểm như đau tim và máu vón cục - những triệu chứng từng được cho là không do nCoV. Bang Massachusetts đang xem xét lại gඣiấy chứng tử từ đầu năm để xác định những trường hợp có thể được coi là tử vong vì Covid-19 dù không xét nghiệm.
Theo các chuyên gia, thước đo độ chính xác là chênh lệch giữa tổng số ca tử vong do 🧸tất cả nguyên nhân và những ca được xác nhận là do Covid-19.♕ Mức chênh lệch này cần xấp xỉ số người chết cùng kỳ những năm trước đây. Nếu chênh lệch lớn thì nhiều khả năng đã bỏ sót ca tử vong vì nCoV.
Anderson chỉ ra rằng trong tuần từ 6/4 đến 11/4, Mỹ ghi nhận khoảng 21.000 ca tử vong nhiều hơn thông thường, trong 18.000 ca được xác nhận liên quan đến Covid-19. Khoảng 3.000 ca còn lại có thể liên quan trực tiếp đến Covid🧸-19 hoặc gián tiếp, như một người không nhiễm virus nhưng chết vì không được chăm sóc do bệnh viện và các dịch vụ y tế quá tải.
Gardner cho rằng tình trạng này🧔 có thể được khắc phục khi tính cả những ca tử vong nghi do Covid-19. "Ở những nơi báo cáo kiểu trường hợp đó, mức chênh lệch nhỏ hơn", bà nói.
Số ca tử vong tại một số nơi trên thế giới. Đồ họa: WSJ.
Bỉ là nơi có chênh lệch nhỏ. Một trong những lý do là kể ♕từ tháng ba, họ đã thống kê các trường hợp tử vong do Covid-19 ở cả viện dưỡng lão và bệnh viện💙.
Hơn một nửa số ca tử vong vì nCoV ở Bỉ được ghi nhận trong các viện dưỡng lão. Trong nhiều tuần, chưa đến 5% số đó được xét nghiệm, trong khi hầu hết trường hợp tử vong tại bệnh viện đã được xét nghiệm, nghĩa là gần một nửa số người chết do nCoV được báo cáo ở Bỉ dựa trên đánh giá lâm sà🔜ng của bác sĩ.
Trong khi đó, Pháp, Anh 💜và các bang Mỹ gồm New York chỉ ghi nhận trﷺường hợp tử vong do nCoV tại viện dưỡng lão vài tuần sau khi họ bắt đầu phát hiện ca nhiễm ở những cơ sở này.
Bỉ báo cáo khoảng 80 ca tử vong vì nCoV trên 100.000 dân, cao hơn nhiều so với 55 ở Anh và khoảng 30 ở Mỹ. Renard cho biết Bỉ bị ảnh hưởng nặng nề nhưng có lẽ khônꦫg nghiêm trọ𝔉ng nhất thế giới.
"Chúng tôi là một trong những quốc gia có tỷ lệ tử vong cao nhất", bà nói.♊ "Nhưng tôi cho rằng chúng tôi không phải là nơi tệ nhất".
Phương Vũ (Theo WSJ)