‘Blue Jasmine’ - màu xanh lạnh lẽo của sự phù phiếm

🧔 Hài hước nhưng cay đắng, mỉa mai và giễu cợt, Woody Allen đưa người xem bước vào thế giới vụn vỡ của Jasmine (Cate Blanchett). Sống trong nhung lụa, chỉ tiếp xúc với giai cấp thượng lưu, trên người luôn luôn mặc những bộ cánh hàng hiệu đắt tiền, Jasmine dường như không biết đến sự khốn khổ và tự lo toan cho cuộc sống của mình. Cô mù quáng tin vào chồng, sống hưởng thụ bằng tất cả sự phù phiếm mà giàu sang mang lại.

ꦯ Mở đầu phim trên máy bay, Jasmine thao thao kể về bản thân, cuộc sống của mình với một phụ nữ lớn tuổi không quen biết ngồi cạnh cho đến khi đến chỗ đợi hành lý, cô vẫn kể liên tục về mình. Người phụ nữ lớn tuổi có vẻ chán ngán và vội vàng cáo lỗi đi trước vì nhận được hành lý và có chồng đến đón. Jasmine vẫn cố với theo về việc chưa kịp làm quen và hỏi xin số điện thoại. Jamine là trung tâm thế giới - đó là tất cả những gì Woody Allen muốn nói về người phụ nữ đó trong cảnh mở đầu phim. Cô đã kết hôn với Hal (Alec Balwin), một nhà đầu tư tài chính thành đạt, danh tiếng. Tiền bạc là điều cô không phải lo nghĩ và luôn sống xa hoa với tầng lớp cao nhất của xã hội.

♏ Nhưng tất cả đã mất hết khi Hal bị bắt vào tù. Gia đình phá sản, Jasmine không còn lại gì ngoài một cô em gái sống cuộc đời bình dị, không ganh ghét, trách cứ chị mình mặc cho những gì mà chồng của Jasmine đã gây ra khiến cho gia đình của người em gái bị tan vỡ. Jasmine vẫn kiêu sa trong tính cách nhưng cuộc sống thì phải sắp xếp lại.

🔯 Cô phải tự tìm cách bươn chải, đi học, đi kiếm việc làm. Sự xáo trộn khi rơi từ đỉnh cao xuống vực sâu hằn lên tâm lý của Jasmine một căn bệnh thần kinh nhẹ, khiến tinh thần cô dễ bị kích động và rơi vào hoảng hoạn, đặc biệt là mất ý thức và tự nói một mình với những bóng ma vô hình về cuộc sống cũ. Trong cuộc sống ở tầng lớp bình dân, Jasmine chỉ cảm thấy như đang tồn tại, đang cố gắng vùng vẫy trong một nơi không thuộc về mình, để đến lúc nào đó có thể trở lại cùng với một người đàn ông nào đó ở xã hội thượng lưu mà cô sẽ gặp.

Cate Blanchett chính là linh hồn của bộ phim chứ không phải câu chuyện mà Woody Allen muốn kể. Minh tinh Australia thể hiện mình một cách xuất sắc và không thể có một Jasmine đầy cảm xúc thế nếu không có Cate. Nếu ở đa số bộ phim, diễn viên là một phần của câu chuyện thì với Blue Jasmine𒀰, câu chuyện là một phần của Cate Blanchett. Dấu ấn của cô sâu đậm và trải khắp trong mọi khuôn hình. Khuôn mặt biểu cảm, từng sự thổn thức hay kiêu hãnh đều được thể hiện quá xuất sắc, không còn là diễn nữa mà là sự hóa thân hoàn toàn. Chính thế mà Jasmine đã được lột tả một cách sinh động. 

♛ Sống cùng em gái và được che chở nhưng với bản tính của một người kiêu hãnh và biết được giá trị bản thân mình, Jasmine khinh khi người tình của em gái - một anh thợ điện suốt ngày uống rượu, cục tính dữ dằn; khinh miệt gã bạn của người tình em gái - người muốn xin số điện thoại cô để hẹn hò… Jasmine luôn vùng vẫy để chống chọi với cuộc sống nhằm tồn tại từ sự vụng về và bối rối khi nhận công việc tiếp tân tại một phòng mạch tư tới sự cương quyết cự tuyệt gã bác sĩ yêu mình vì không đủ lịch lãm và quá thô thiển trong cách biểu hiện.

ꦡ Jasmine chỉ thực sự tìm lại mình khi gặp Dwight (Peter Sarsgaard), một chính trị gia góa vợ giàu có. Nhưng đó chỉ là sự ảo tưởng quá mức của một người từng có tất cả và mất tất cả. Jasmine đã thực sự không còn ở thực tại. Sự “mơ màng” của cô khi không chấp nhận thực tế rốt cuộc đã gây ra những tổn thương trầm trọng không thể cứu chữa.

🎀 Nhân vật em gái Ginger do Sally Hawkins thủ vai cũng là vai diễn thú vị và duyên dáng. Một cá tính đơn giản, luôn nhìn đời với con mắt khoan dung, vị tha và là một nhân viên thu ngân tại một siêu thị nhưng thực sự biết cách hưởng thụ cuộc sống, biết vị trí của mình, yêu thương chị gái hết lòng dù cho mọi điều Jasmine gây ra thật khó chấp nhận trong những tình cảm thông thường.

🌱 Mặc dù là vai phụ, Sally Hawkins chưa khi nào lép vế trước sự xuất hiện của Cate. Họ như một cặp cần có để phụ trợ cho nhau, để song hành cùng nhau với sự đối lập về tính cách và cả cách yêu thương người khác. Ngay cả vai Hal cũng có những sự thú vị riêng. Máy quay dường như rất hạn chế quay chính diện khuôn mặt người đàn ông nguy hiểm đó - một người luôn biết nịnh Jasmine để cô tin và ký vào mọi thứ giấy tờ, cũng như bỏ qua những nghi kị ghen tuông về những người phụ nữ Hal gặp. Gã luôn cười, luôn tỏ ta tự tin và đáng tin cậy. Không khai thác nhiều về nhân vật này, Woody Allen tinh tế đưa Hal vào trong những khung hình và trường đoạn ngắn đơn giản nhưng đủ để hiểu bản chất của gã.

♕ Woody Allen đã kể một câu chuyện về phụ nữ. Sự vụn vỡ và hạnh phúc của họ được thể hiện qua việc ghép nối giữa quá khứ và hiện tại. Hai mảng màu của nụ cười và sự lạc lối đan xen vào nhau để cuối cùng tụ lại ở một người đàn bà đã không còn kiểm soát được thần trí của mình, để rồi cuối cùng người ta vỡ lẽ ra tại sao chồng của cô bị đi tù, tại sao đứa con trai của họ lại bỏ đi và không muốn gặp lại cô nữa.

Blue không còn là màu xanh ấm áp và buồn bã của tình yêu như trong bộ phim đoạt giải Cành Cọ Vàng tại LHP Cannes 2013 - Blue is the Warmest Color -𒀰 nữa, “Blue” ở đây là nỗi buồn của một người đã đánh mất mình trong một xã hội dường như có sự phân cấp quá lớn của giàu nghèo, để khi rơi từ tầng lớp cao xuống tầng lớp thấp, những tâm hồn như Jasmine đã không thể chống đỡ nổi và chối bỏ chính thực tại của mình.

Cate Blanchett với sự xuất sắc của mình hiển nhiên xứng đáng với đề cử Oscar lần thứ năm cũng như Woody Allen sau sự thất bại của bộ phim To Rome with Love𓆏 năm 2012 đã trở lại xứng đáng với tầm cỡ một đạo diễn lớn và được nhận giải thưởng danh dự tại Quả Cầu Vàng vừa diễn ra hồi tháng 1.

✃ Sau hơn ba thập kỷ làm phim, với sự hài hước, đơn giản và giàu ý nghĩa trong phần lớn phim của mình, Woody Allen vẫn giữ một phong độ ổn định, không ngừng cho ra những sản phẩm điện ảnh mới mẻ với sự tinh tế trong khâu chọn lựa diễn viên và kịch bản giàu tính nhân văn với sự thấu hiểu về phụ nữ, về xã hội vô cùng sâu sắc.

Tuấn Lalarme

• ಌ'American Hustle' và 'Gravity' dẫn đầu đề cử Oscar 2014
• Những kịch bản phim hay nhất năm 2013