Đội ứng phó Covid-19 của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nắm rõ hai điều ngay trong tuần đầu tiên ông nhậm chức: Vaccine một mũi do Johnson & Johnson (J&J) sản xuất có hiệu quả𝓰 rất cao, nhưng công ty đã chậm giao hàng triệu liều so với kế hoạch ban đầu.
Các cuộc thảo luận sơ bộ bắt đầu từ thời cựu tổng thống Donald Trump về một thỏa thuận hợp tác sản xuất giữa J&J và đối thủ hàng đầu, Merck, "có tiến triển" nhưng không quá nhanh, theo hai quan chức cấp cao chính quy💖ền. J&J lúc bấy giờ dường như không sẵn lòng "bắt tay" với Merck.
Các lọ dán nhãn vaccine Covid-19 được đặt trước logo Johnson & Johnson ngày 9/2. Ảnh: Reuters.
"Họ chỉ là không mặn mà với ý tưởng đó", một quan chứ🐟c🔥 tham gia các cuộc đàm phán nói với CNN.
Điều này đã thay đổi khi Jeff Zients, người dẫn dắt nỗ lực chống Covid-19 của Nhà Trắng, gọi cho Alex Gorsky, CEO của J&J, vào một buổi sáng Chủ nhật hồi đầu tháng hai, kêu gọi c🅠ông ty nắm lấy thời cơ, nhấn mạnh rằng Mỹ đang trong tình trạng "khẩn cấp quốc gia" và đây là lúc phải hành động "quyết liệt, táo bạo".
"Ông không thể tính toán nhỏ nhặt được. Chúng ta phả🥂i vượt qua vấn đề này", một quan chức cấp cao chính quyền nhớ lại cuộc trò chuyện, vốn dự đ♔ịnh chỉ diễn ra trong 15 phút nhưng đã kéo dài đến hơn một giờ.
Zients nhắc Gorsky nhớ về những đóng góp lớn của J&J trong Thế chiến II, như việc họ đã sản xuấ🧸t ra băng keo y tế đầu tiên ha🅷y các vật tư quân sự khác. Những nỗ lực của J&J nhằm đẩy nhanh chương trình tiêm chủng quốc gia sẽ trở thành "di sản", ông nhấn mạnh.
"Đây thực sự là bước ngoặt", một quan chứไc cho hay, thêm rằng Gorsky sau đó đã "hoàn toàn chấp nhận" đề xuất hợp tác. Các cuộc thảo luận về quan hệ đối tác quy m🎃ô lớn với Merck nhanh chóng trở nên nghiêm túc hơn.
Đạo luật Sản xuất Quốc phòng (DPA), cho chính phủ quyền buộc các công ty hỗ trợ những nỗ ไlực thời chiến nếu họ không sẵn sàng, cũng mang đến một số "động lực" hợp tác.
Một quan chức Nhà Trắng cho hay chính quyền chưa bao giờ ngụ ý sẽ kích hoạ🍌t DPA trong các cuộc thảo luận với cả hai công 🌺ty, nhưng rõ ràng đạo luật là một yếu tố thúc đẩy. "DPA luôn ở đó, mặc nhiên như một công cụ đưa tất cả đến bàn thảo luận và sẵn sàng hành động", người này nói.
Merck cho biết sẽ nhận được khoản tài trợ 268,8 triệu USD từ chính phủ để điều chỉnh, tái cấu trúc các cơ sở của mình, nơi công ty sẽ thực hiện khâu cuối cùng là đổ vaccine vào lọ꧙, đồng thời sản xuất các dược chất được sử dụng trong vaccine J&J.
Tổng thống Biden hôm 2/3 thông báo về sự hợp tác giữa J&J và Merck, ꦏđiều mà ông cho rằng sẽ đẩy nhanh tốc độ sản xuất vaccine của J&J và đảm bảo Mỹ sẽ "có đủ nguồn cung vaccine cho mọi người trưởng thành vào cuối tháng 5", sớm hai tháng so với dự kiến trước đó. Ông gọi đây là mối hợp tác "mà chúng ta chỉ thấy💦 ở thời Thế chiến II".
Phó chủ tịch điều hành sản xuất tại Merck Sanat Chattopadhyay trong một thông báo cùng ngày cho biết công ty "mong chờ được kết hợp chuyên môn của chúng tôi với J&J để giúp tăng nguồn cung và mở rộng khả ಞnăng tiếp cận" vaccine Covid-19.
Đề cậ🃏p tới thỏa thuận hợp tác sản xuất giữa J&J và Merck được bắt đầu dưới thời chính quyền Trump, một quan chức chính quyền Biden cho rằng đây chỉ là "quả bóng nhỏ" nhằm tăng sản lượng sản xuất của J&J hơn là tối đa hóa khả năng sản xuất và đảm bảo các cơ sở của J&J có thể điều chế vaccine 24/7 như hiện nay.
Theo các quan chức chính quyền, việc thuyết phục được Merck tham gia sẽ làm tăng đáng kể tốc độ sản xuất vaccine J&J "trong trung hạn". Sự hợp tác này cũng cần thiếtﷺ đối với quá trình sản xuất vaccine cho trẻ em sắp tới hay điều chế tăng cường dược lực vaccine nếu các biến chủng làm giảm hiệu quả của chúng.
♒Các quan chức chính quyền gọi cuộc thảo luận giữa Zients và Gorsky là một "bước ngoặt" nhưng thực tế, nó là sự tiếp nối các cuộc thảo luận giữa Zients và David Kressler, giám đốc khoa học của Biden chị𝕴u trách nhiệm tăng tốc sản xuất và phân phối vaccine, với các giám đốc điều hành J&J và Merck.
Dù Tổng thống Biden không trực tiếp gọi cho CEO của haꦇi công ty, nhưng theo một quan chức Nhà Trắng, ông vẫn thường xuyên được cập nhật về tình hình đàm phán.
Các cuộc thảo luận cũng trở nên thuận lợi hơn nhờ những mối quan hệ sẵn có giữa Zients và các CEO từ cả hai công ty, những người ông quen biết từ khi còn làm việc dưới chính quyền cựu tổℱng t🙈hống Barack Obama, phụ trách những vấn đề liên quan đến y tế và kinh tế.
Hai quan chức cấp cao chính quyền cũng đánh giá cao J&J và Merck vì quyết định "biến thù thành bạn". "Điều quan trọng là chúng ta cùng phải thừa nhận rằ🔴ng Merck và J&J đang làm điều đúng đắn", họ nói.
Vũ Hoàng (Theo CNN, NPR)