Chân dung Franz Kafka qua những bức thư tình

Hà Linh -

Nhà văn Franz Kafka.

Ông để꧒ lại hàng nghìn trang nhật ký, thư từ, ghi chép, truyện ngắn và những cuốn tiểu thuyết còn dang dở. Di sản này đủ sức biến nhân viên của hãng bảo hiểm, một người có dòng dõi Do Thái trở thành biểu tượng lớn của thế kỷ 20; biến cái tên bình thường trở thành một tính từ thông dụng trên toàn thế giới.

Nước Mỹ - cuốn tiểu thuyết chưa hoàn thành của nhà văn - là kết q♑uả cuộc đấu tranh mệt nhọc của ông nhằm tái hiện cuộc đời bất hạnh của chàng trai Karl Rossmann - trên thực tế phản chiếu cuộc đời của chính tác giả. "Toàn bộ cuộc đời tôi, về cơ bản là những nỗ lực, luôn luôn là những nỗ lực cầm bút, nhưng thất bại, thất bại trên phạm vị lớn", nhà văn từng viết như vậy về cuộc đời mình.

Sự nghiệp cầm bút của ông để lại gồm các truyện ngắn, 3 cuốn tiểu thuy🧸ết dang dở, hơn 30 bài viết, 1.500 bức thư và hàng loạt bài báo thuộc nhiều lĩnh vực. Nhưng những gì người đời sau đã viết, đã nghiên cứu về nhà văn thì dường như không ai đếm xuể. Chỉ cần gõ từ khóa "Franz Kafka" vào một dịch vụ tìm kiếm nào đó, người🌸 ta sẽ thấy hiện ra ít nhất 130.000 loại tư liệu về ông, chỉ tính riêng bằng tiếng Anh - thứ ngôn ngữ mà Kafka không bao giờ sử dụng.

Mặc dù sự nghiệp văn học của Kafka được nghiên cứu sâu rộng hơn những tác giả khác như Henry James, Virginia Woolf, cuộc đời thật của ông đến nay vẫn chưa được tái hiện một cách đầy đủ trong một cuốn tiểu sử đủ sức tin cậy. Reiner Stach, một học giả về Kafka ở Hamburg - người từng phát biểu: "chưa có một cuốn tiểu sử nào hoàn chỉnh về Franz Kafka", mới đây đã tung ra một cuốn tiểu sử mới về nhà văn. Đó là tác phẩm Kafka: The Decisive Years.

Kafka và Felice Bauer.

Coi những lá thư Franz gửi cho Felice là một "nguồn tư liệu toꦐ lớn", Stach viết: "Sự súc tích về ngôn ngữ thế hiện trong những lá thư này phản chiếu một cách rõ nét con người nhà văn mà khó có thể tìm thấy trong những t💞ư liệu khác còn lại".

Ngoài Felice Bauer, những tư liệu về Franz Kafka cho thấy, nhà văn còn♊ có khá nhiều mối tình khác nữa, nhưng không một mối tình nào kết thúc bằng đám cưới. Một trong số đó là cuộc gặp gỡ tr😼ời định giữa đôi trai tài gái sắc Franz Kafka và Milena Jesenská.

Milena Jesenská.

Nhưng cuộc sống ở đây đã không mang lại hạnh phúc như Jesenská chờ đợi, "lạ nước lạ cái" nơi đất khách quê người, lại bị Ernst phản bội, lừa dối bằngꦦ những cuộc tình chớp nhoáng với hàng tá phụ nữ khác, Jesenská chìm trong rượu và chất kích thích. Nhưng bà không có đủ can đảm rời xa Ernst Pollak ngay cả khi đã trở thành một phóng viên, dịch giả có tiếng.

Năm 1919, Milena Jesenská đọc được truyện ngắn The Stoker của một tác giả vô danh tên là Franz Kafka. Bà viết thư cho nhà văn xin được chuyển dịch truyện ngắn của ông sang tiếng Czech. Và một chuyện tình nữa lại được gây dựng từ những lá thư. Mối quan hệ của họ kéo dài suốt 4 năm nhưng chỉ diễn ra chủ yếu trên những trang giấy. Hai người gặp nhau đúng hai lần, một ở Vienna và một ở Gmünd - vùng đất biên giới giữa Czech và Áo. Nhưng cuối cùng, tình yêu của Milena không đủ mạnh để bà đi đến quyết định ly dị chồng, Franz đành phải cắt đứt với Milena. Lúc bấy giờ, tình hình ốm đau bệnh tật của Franz khiến bà không dám đánh đổi gia đình mình để có được một cuộc phiêu lưa ngắn ngủi với nhà văn, vì Milena ý thức rất rõ, quỹ thời gian còn lại của Franz không còn nhiều. Thêm vào đó, nỗi sợ hãi cuộc sống tình dục của Franz khiến cho khoảng cách giữa hai ngư♔ời ngày càng cách xa.

Sau đ☂ây là một số trích dẫn từ những lá thư Franz Kafka viết cho Milena Jesenská:

- Năm 1920, sau khi nhận được bản dịch tác phẩm The Stoker và những bức thư đầu tiên của Milená, Kafka đáp lại⛦, những bức thư của em là✨ "điều tuyệt vời nhất từng xảy ra trong cuộc đời tôi".

- Ban đầu, hai người thư từ với nhau bằng tiếng Đức, nhưng sau một thời gian, Kafka đề nghị Milená viết cho ông bằng tiếng Czech, bởi theo ông chỉ bằng ngôn ngữ mẹ đẻ của Milená, ông mới có thể dễ dàng hình dung về người phụ nữ mà ông yêu. Sau khi nhận được lá thư đầu tiên của Milená viết bằng tiếng Czech, ông gửi lại bà những lời nồng nàn: "Tôi đã hình dung rõ hơn về em: những chuyển động của bàn tay em, cơ thể em, nhanh nhẹn và quyết đoán, như là em hiện lên trước mắ💦t tôi bằng xương bằng thịt. Nhưng khi cố gắng chạm tay vào gương mặt em, những trang thư trước mặt tôi bỗng dưng như bừng lên thành ngọn lửa. Tôi chẳng thấy gì khác nữa ngoài những ngọn lửa bừng cháy" (Thực ra, với những dòng chữ này, Kafka tỏ ý ghen tuông rằng ngọn lửa tình yêu bên trong Milená vẫn chủ yếu dành cho người chồng không xứng đáng của bà)

- Milená không phải là người phụ nữ đầu tiên trong cuộc đời Kafka. Ông không hề giấu bà điều này. Trong một bức thư ông thú nhận:❀

"Tôi đã 2 lần hứa hô🐻n, nếu không muốn nói là 3 (bởi có hai lần tôi hứa hôn với cùng một người phụ nữ). Như vậy là chỉ trong một thời gian ngắn, tôi đã phá vỡ 3 kế hoạch hôn nhân. Chuyện tình với người phụ nữ đầu tiên thì đã qua, còn lời hứa hôn với người thứ hai cũng chẳng hứa hẹn gì về một đám cưới cả".

Tượng Franz Kafka ở Praha ( Kafka-Franz.com)

"Cưới xin, lập gia đình, đẻ ra một lũ con, nuôi nấng và dạy dỗ chúng trong một thế giới bấp bênh như thế này là những nhiệm vụ khó 🅠thành công n☂hất của con người".

- Khi Milená từ chối bỏ chồng để đến với nhà văn, Kafka cho biết, từ lâu ông đã cảm nhận được kết cục đó. Ông viết cho bà: "Tôi đọc được câu trả lời đóꦡ đằng sau những lá thư và trong cả ánh mắt của em. Chúng ta không thể cùng chung sống dưới một mái nhà, vai ấp môi kề. Chúng ta thậm chí cũng không được sống chung trong cùng một thành phố".

- Khi quyết 💛định cắt đứt hoàn toàn ✨với Milená, Kafka viết cho bà những dòng cuối cùng:

"Đừng viết thư và cũng đừng tìm cách gܫặp tôi nữa. Cũng xin em hãy cứ lặng lẽ thực hiện lời thỉnh cầu này của tôi. Đó là cách duy nhất giúp tôi tiếp t🎀ục tồn tại trên cõi đời này".

Và trên thực tế, chỉ gần 2 năm sau khi cuộc tình này chấm dứt, nhà văn vĩnh viễn ra đi vì bệnh lao phổi. Milená đã coi những bức thư của🌼 ông như là báu vật trong suốt phần đời còn lại của mình.

Hà Linh tổng hợp