Chặt hoa rừng phục vụ thú chơi người thành thị

Mấy ngày nay, thấy nhiều nơi bán hoa đỗ quyên với những cành phủ rêu phong, nở hoa rực rỡ, chị Bảo Ngọc ở quận Hai Bà Trưng đặt mua một b▨ó về chơi. "150.000 đồng mà chơi được ít nhất một tuần. Hoa đỗ quyên tạo cảm giác như mang mùa xuân trên núi cao vào nhà", người phụ nữ 33 tuổi nói. Thích hoa nhưng ba năm nay chị Ngọc chỉ cắm những loại hoa có cành lớn như đào, lê, mận vì được lâu, ít phải thay nước mà vẫn nở đẹp.

Ở quận Tây Hồ, ch🌞ị Mỹ Linh, 28 tuổi, bị bạn bè trêu "tháng 2 vẫn ăn Tết" bởi nhà có mấy cành đào chuông Yên Tử cắm từ rằm tháng Giêng đang độ nở hoa đẹp nhất.

Tết năm nay, Linh không chưng đào, mai, quất, mà chi 1,8 triệu đồng chơi một càn🎃h đào chuông. Cành đầu còn chưa tàn, chị đã mua thêm mấy cành khác cúng rằm và giới thiệu cho bạn bè, người thân vì thấy "độc và đẹp".

Bảo Ngọc hay Mỹ Linh là hai trong nhóm khách hàng ngày càng mở rộng của thú chơi cắm hoa, quả còn nguyên cành, thịnh hành vài năm nay. Các loại cành cắm rất đa🤡 dạng và liên✃ tục xuất hiện loại mới.

"Các năm trước đào, mơ, mận và lê được ưa chuộng, hai năm nay hoa chuông là trào lưu mới. Tuần này, đỗ quyên đaꦡng rất được quan tâm", chị Thanh Nga, một người bán hoa ở quận Tây Hồ, cho biết.

Chị cho biết, ba ngày cuối tuần trước đã có cả trăm khách hỏi mua đỗ quyên. Nhiều đầu mối ở Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang, Quảng Ninh mời nhập hàng. Chủ cửa hàng hoa này định đặt vài trăm bó đỗ quyên cành dăm từ một mối ở Hà Giang💙 chào giá vừa phải. Khi tìm hiểu mới hay đỗ quyên là giống cây chỉ mọc trên núi đá cao, trong rừng sâu nên Nga quyết định không nhập hàng nữa.

"Tôi không muốn tiếp tay cho hành vi chặt phá rừng", chị Nꦆga giải thích. Trước đó, chị từng bỏ kinh doanh đào chuôꦍng Yên Tử vì "nghe hai từ Yên Tử cảm thấy thiêng".

Nhưng nhiều người khác vẫn đ♑ang bán đỗ quyên. Một người bán online quảng cáo đỗ quyên của mình "hoàn toàn từ rừng về". Cô nhập hàng từ Sapa, Lào Cai, có hai loại hồng và tím, mỗi bó có 3-5 cành, giá khoảng 150.000 đồng. "Đây là năm đầu tiên tôi bán đỗ quyên. Trước dân bản chặt gốc to, nay mới cắt cành cho mì꧒nh dễ bán", người này nói.

Tại một hàng hoa trong khu Thanh Xuân Bắc, quận Thanh Xuân chiều 21/2, la liệt các loại hoa rừng, từ đỗ quyên, tiêu Tây Bắc, hoa lê và cả mộ💃t số loại hoa người bán cũng không biết tên.

Các b✱ó cành nhỏ đỗ quyên, hoa tiêu Tây Bắc giá khoảng 150.000 đồng và nhiều cành đỗ quyên cổ thụ, đắt nhất tới 4 triệu đồng. "Cành này chặt từ cây có tuổi 🌌đời cả trăm năm giáp biên giới. Nên mua để lấy lộc làm ăn", chủ cửa hàng nói và khẳng định tất cả các cành hoa đều từ vùng cao chuyển xuống.

"Mấy cành lê này cũng từꦿ rừng về, chứ cây trồng không có cành to thế", người bán nói thêm.

"Khách hỏi nhiều quá mà giờ hết rồi", một người bán hàng tên Chơ (đã đổi tên), 22 tuổi, tự giới thiệu nhà ở cách trung tâm huyện Quản Bạ, Hà Giang, 30 km nói với phóng viên VnExpress.

Chơ cho biết mấy 🥃ngày qua𒁃 đã cùng bốn người trong gia đình và nhiều nhóm khác trong bản vào các khu rừng lân cận để khai thác đỗ quyên. "Ba ngày lấy được 200 bó bán cho khách dưới Hà Nội", thanh niên này nói.

Ban đầu Chơ đăng lên các hội chơi hoa trên mạng xã hội, sau có một số người dưới xuôi đặt ♋mua sỉ với giá 60.000-70.000 đồng một bó. Ngoài cắt tỉa cành dăm, Chơ cũng chặt một số cành to từ các ൩cây cổ thụ, bán được từ vài trăm nghìn tới vài triệu đồng mỗi cành. Hiện, tại nhà Chơ vẫn còn mấy cây đỗ quyên đào từ rừng về, trong đó cây to nhất được định giá 4 triệu đồng. "Phải ba người mới mang được nó về", Chơ nói, đồng thời hẹn mấy ngày nữa đi săn tiếp, có hàng sẽ gọi.

Được mệnh danh "trùm đào chuông Yên Tử", người phụ nữ tên Khuyên ở Uông Bí, Quảng Ninh cho biết mùa vừa qua (từ tháng 11 đến tháng 1 âm lịch) đã bán khoảng 4.000 bó đào chuông dăm và vài nghìn cành lớn nhỏ khác. "Trung bình cứ hai ngày về một💃 xe. Gia đình tôi phải thuê hai chục người lên rừng lấy, ở nhà có 5-6 người tuốt lá", bà cho biết.

Đào chuông Yên Tử không xa lạ với người Uông Bí nhưng mới với nhiều vùng khác. Hoa thường nở vào Tết giống đào, có 3 màu là hồng, phớt hồng và đỏ, một bông ra từ 4-꧒7 chuông rất to, lá nhỏ và nảy hoa trước khi nảy lộc.

Gia đình Khuyên đã bán những cành đào chuông đầu tiên từ 15 năm trước, chủ yếu phục vụ khách biếu tặng. Hai năm nay người dân chơi nhiều. Đầu mối này đã gửi hàng đi khắp các tỉnh thành, nhất là Hà Nội. "Đào, lê không sánh được với đào chuông vì loại cây này không trồng được, nó ở trên núi đá cao ăn sương, ăn giá", bà𝓰 Khuyên nói.

Dù vậy người này cũng bày tỏ sự lo lắng trước thực trạng người dân đổ lên rừng chặt phá bừa bãi, đào cả những cây đủ gốc rễ đi bán. "Cứ Tết vào các hội đào chuông thấy người ta đào cả nghìn gốc mà x🧔ót ruột. Tình hình này một hai năm nữa là hết giống⛄", bà nói.

Ông Nguyễn Xuân Thuật, Trưởng phòng nông nghiệp huyện Quản Bạ, Hà Giang cho biết địa phương không ghi nhận tình trạng vào rừng khai thác đỗ quyên. Loại hoa này có ở nhiều tỉnh miền núi khác và được nhân giống nhiều, nên có🧸 thể nguồn hoa bán xuống các ღthành phố từ đó. Dù vậy, địa phương vẫn thường xuyên tuyên truyền, vận động bà con quản lý và bảo vệ rừng, trong đó có cả vấn đề khai thác các loại lâm sản ngoài gỗ. "Trong câu chuyện khai thác tài nguyên rừng, kể cả hoa đỗ quyên cũng không được phép", ông Thuật nói.

Tiến sĩ thực vật học Phạm Văn Thế (Đại học Văn Lang) cho biết đỗ quyên là nhóm🐎 loài ưa khí hậu mát và lạnh nên thường mọc ở các đỉnh núi cao, từ phía Bắc đến Tây Nguyên. Đào chuông cũng thuộc họ đỗ quyên, có ở Quảng Ninh, Bà Nà, Vọng Phu, Hoàng Liên Sơn. Hiện ở Việt Nam có nhiều loại đỗ quyên lai tạo, chứ chưa ghi nhận có lai tಌạo đào chuông.

Ông Thế cản💧h báo, tất cả các bộ phận của cây đỗ quyên kể cả 🎀mật hoa đều chứa chất độc grayanotoxin. Grayanotoxin cũng có thể tìm thấy trong mật ong ăn hoa đỗ quyên. Đã có nhiều vụ ngộ độc trong mùa đông vì lá đỗ quyên xanh nên hấp dẫn động vật khi các loại thức ăn khác khan hiếm. Động vật ăn khoảng 0,2% trọng lượng cơ thể sẽ có dấu hiệu ngộ độc.

Trên thế giới còn có "mật ong điên" (mật độc) được s⛎ản xuất bởi những con ong ăn mật hoa đỗ quyên Rhododendron ponticum bản địa ở miền bắc Thổ Nhĩ Kỳ, vùng Caucasus và Nepal. "Mặc dù ít ghi nhận các vụ ngộ độc trên người liên quan đến đỗ quyên, nguy cơ đe dọa tính mạng là có", ông Thế cho biết.

Trước trào lưu chơi đỗ quyên đang nóng những ngày qua, anh Trần Trung Kiên, người chuyên tổ chức tour du lịch mạo hiểm, trong đó có các tour trekking đến các điểm có đỗ quyên, đang kêu gọi ngừng mua loại hoa rừng này. Theo anh, càng ngày càng nhiều l♐oại hoa rừng được đưa về xuôi vào mùa hoa nở. Đào, mận, táo mèo... thì ít ảnh hưởng vì là cây ăn quả𒀰, trồng ở vườn nhà.

Bằng kinh nghiệm của mình, anh💃 Kiên cho biết đỗ quyên rêu phong mọc ở độ cao hàng nghìn mét phải mười năm mới ra được một cành như vậy. "Chặt hết cành nhỏ rồi đến cành to làm gì còn những cánh rừng hoa đỗ quyên đẹp như tiên cảnh nữa. Nếu bạn mua là bạn tiếp tay cho sự tàn phá hoa đỗ quyên rừng", anh kêu gọi.

Pháp luật cũng quy định, khai thác trái phép thực vật rừng ngoài gỗ thông thường có thể bị phạt từ 500.000 đồng đến cao nhất là 100 triệu đồng. Ngoài ra, việc chặt phá thực vật rừng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với tội hủy hoại rừng. Khung hình phạt cao nhất của tội này là phạꦡt tù 7-15 năm.

Phan Dương