'Cúng ông Công ông Táo không cầu phú quý no đủ'

Sáng thứ bảy đi làm, chị Lan (Hà Đông, Hà Nội) hoa mắt khi nghe mấy chị cùng cơ quan bàn làm cỗ ngày 23 tháng Chạp, rằng cơm cúng ông Táo phải đặt dưới bếp, cá chép kho, dùng chim phóng sinh, rùa, ốc... Mới kết hôn được 1 tháng, đây là năm đầu tiên chị Lan tự mình chuẩn bị mâm cơm cúng Thổ Công ở nhà mới của hai vợ chồng. Nếu không nghe mấy chị cùng cơ quan bàn bạc thì Lan đã không biết 🎶có nhiều nơi cúng ông Táo khác mình.

Lan cho hay, ở nhà mẹ chị không quan trọng làm cơm ông Táo vào lúc nào, miễn là trong ngày 23 tháng Chạp. Vào ngày này, mẹ Lan mua 3 con cá chép rồi thả vào cái âu lớn cho lên bàn thờ cúng. Xong𒅌 bữa cơm sum họꦅp chiều, hai đứa em nhỏ của Lan được giao đi thả cá.

"Cùng quê Thanh Hóa mà nhà chồng mình có tục lệ khác hẳn. Anh bảo ngày 23 p🍌hải có nồi cá chép kho đặt lên bàn thờ. Mâm cỗ phải tổ chức buổi trưa, cần 😼phải có đủ xôi, gà nữa", Lan cho biết sau cuộc điện thoại gấp cho chồng.

Ngặt một nỗi sáng chủ nhật Lan phải đi làm, về đến nhà cũng đã quá trưa. Cô băꦚn khoăn không biết nên theo lệ nhà chồng hay lệ nhà mình nữa.

Cũng là năm đầu tiên chuyể🎉n ra ở riêng, chị Bình (Đại Mỗ, Từ Liêm) phải lên mạng học cách làm mâm cỗ cúng Tết ông Táo. Sau khi "nạp" thông tin, đầu óc chị rối như mớ bòng bong.

"Có người khuyên cúng cá chép rán, người mua cá chép sống về cúng rồi thả. Có người bảo mua 1-2 con, người nói đến 5 con. Điều lạ là𒀰♏ nhiều mẹ còn khẳng định ông Táo phải cúng dưới bếp, người lại bảo phải làm 3 mâm đặt ở bếp, bàn thờ và ngoài trời. Mình chẳng biết làm thế nào cho đúng", chị Bình cho biết.

Trước lễ ông Táo một ngày, dọc đường Hoàng Hoa Thám (Hà Nội) chật kín người đi sắm cây cảnh, vừa mua chim, cá phóng sinh cho ngày mai. Treo chiếc túi bóng chứa hơn chục con cá nhỏ như ngón tay lên ghi đông, ông Tâm (68 tuổi, Thụy Khuê) thở dài, nói: "Giờ mấy đứa con nhà tôi không thích cúng ông Công, ông Táo bằng cá chép nữa mà chuyển hết sang chim, rùa phóng sinh. Ông hàng nước cạnh nhà tôi còn mua cả ốc về cúng. Tôi thì chỉ bi♊ết, các cụ từ ngày xưa đã mua cá chép tiễn ông Táo về trời nên vẫn giữ lệ xưa".

Ông Tâm phàn nàn khá nhiều về cảnh phóng sin💞h ở các ao hồ sông vào ngày này. Theo ông, thả cá chép mang ý nghĩa tâm linh là "phóng sinh", tức giải thoát, hóa kiếp cho "cá chậu, chim lồng" về với môi trường tự nhiên. Khi làm việc này cần tự tay thả ra vùng nước lớn, sạch sẽ.

"Phần đông người vứtꦺ cả túi bóng đựng cá từ cầu xuống sông hay thả cả rùa tai đỏ ra ao, hồ nữa. Làm vậy không còn là 'phóng sinh' mà lại thành 'sát sinh'", ông Tâm lắc đầu.

Theo chuyên gia phong thủy Nguyễn Mạnh Linh - Ban Phong thủy, Viện nghiên cứu Tiềm năng con người, trong các vị thần thì ông Táo (còn gọi là Táo quân, ông Táo, thần bếp) là thần theo sát cuộc sống hàng ngày của gia chủ, thường ngày ghi lại những điểm tốt, xấu của m꧂ọi người để hàng năm vào ngày 23 tháng Chạp trở về trời báo cáo, làm cơ sở thưởng phạt của Ngọc Hoàng.

Sự tích về ông Táo có nhiều dị bản, song có nội dung chung là ngày xưa có hai vợ chồng nghèo khổ, sau một năm trời làm mất mùa, chồng phải đi làm ăn rồi từ đó bặt tin tức. Người vợ nghĩ chồng đã chết, để tang rồi nối duyên với một người đãꦬ cưu mang mình. Một hôm, chồng mớꦓi đi vắng thì chồng cũ trở về. Người vợ chỉ còn biết ôm chồng cũ khóc than rồi đem cơm rượu cho ăn.

Để tránh tiếng xấu, vợ bảo chồng cũ ra đống rơm trốn tạm. Chồng mới về vào bếp lấy tro bón ruộng không có, bèn đốt đống rơm, vô tình giết chết người chồng cũ. Thấy chồng cũ chết oan, vợ thương xót bèn nhảy vào lửa cùng chết. Chồng mới quܫá yêu vợ cũng nhảy vào lửa chết theo. Trời thấy ba người sống đầy tình nghĩa bèn phong cho cả ba cùng làm Vua Bếp để được gần nhau mãi mãi và để lửa luôn đốt nóng tình yêu của họ.

Ngoài ra, tục thờ Tết ông Táo còn mang ý ng♍hĩa giải thích tín ngưỡng sùng bái tự nhiên của loài người với lửa. Thuở xa xưa, lửa đem lại ánh sáng, hơi ấm, sức mạnh, ch❀o con người sự sống.

Chuyên gia phong thủy Nguyễn Mạnh Linh cho rằng khi khấn ông Táo, đa phần con người không cầu phú quý, no đủ mà chỉ𒀰 xin Táo công bẩm báo 🦋điều tốt, bớt nói điều không hay. Hiểu được điều trên thì mọi thắc mắc về mâm cao cỗ đầy hay thả loài vật gì trong ngày này không còn ý nghĩa. Quan trọng mọi người cần biết được "đất có Thổ Công, sông có Hà Bá", luôn sống đúng và làm đúng.

Ngoài ra, ông Linh cũng cho biết, ở một số nơi có tục "cưới chạy" vào những ngày giáp Tết bởi vì🔯 cho rằng từ 23 tháng Chạp đến đầu năm mới các vị thần tiên đều đã về trời, không còn thần sát nên không phải kiêng kỵ, có thể cưới xin được.

Phan Dương