​Cứu sống bệnh nhân hôn mê do say nắng

Say nắng, say nóng là những hiện tượng thường gặp trong mùa hè, nhất là trong những ngày nắng nóng cao điểm, nhiệt độ tăng cao đột ngột. Bị say nắng, say nóng không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi, hoa mắt c🧜hóng mặt, nhức đầu... mà say nắng, say nóng còn có khả năng dẫn đến đột quỵ. Nếu không xử trí kịp thời có thể dẫn tới ♏di chứng thần kinh không hồi phục hoặc tổn thương đa cơ quan và tử vong.

Vào cuối tháng 8, Bệnh viện đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long tiếp nhận và điều trị thành công cho bệnh nhân Trần Thư Lan (44 tuổi, ngụ tại Long Mỹ, Hậu Giang). Bệnh nhân nhập viện cấp cứu trong tình trạng tụt huyết áp 60/40 mmHg, mạch nhanh 160 lần một phút, sốt cao hơn 39 độ C, thở yếu, ứ đọng🅘 đàm nhớt, tụt lưỡi, hôn mê sâu. Các bác sĩ lập tức tiến hành cấp cứu: đặt nội khí quản, thông đường thở, truyền dịch hạ sốt, nâng huyết áp, sau đó làm các kỹ thuật chẩn đoán...

Theo thông tin từ người thân, bệnh nhân làm việc và đi bộ nhiều giờ dưới trời nắng🥂 gắt, không có đủ đồ bảo hộ và uống ít nước. Vào buổi ꧋trưa cùng ngày nhập viện, người bệnh bị mệt, nóng vùng sau gáy, sau đó choáng váng và bất tỉnh, được người đi cùng đưa vào Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long cấp cứu.

Các bác sĩ của khoa Cấp cứu 💫và Hồi sức tích cực chống độc (ICU) tiến hành hội chẩn, chẩn đoán bệnh nhân hôn mê do say nắng và tiến hành điều trị. Vào lúc 18h chiều cùng ngày, sau khi được điều trị tích cực, tình trạng người bệnh ổn định. Sau đó một ngày, bệnh nhân đã tỉnh táo, không để lại di chứng thần kinh.

Theo bác sĩ chuyên khoa I Đỗ Văn Phẩm, Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Đa khoa Hoàn Mỹ Cửu Long, say nắng có nhiều mức độ từ mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt đến mức độ nặng như thaඣy đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật, hôn mê và đột q🌄uỵ. Ở trường hợp nặng, người bệnh cần được nhanh chóng xử trí kịp thời.

"Thời gian một giờ sau khi bị sa﷽y nắng, say nóng ở mức độ nặng được gọi là 'thời điểm vàng' để cấp cứu. Ngược lại, nếu chậm cấp cứu, làm mát cho bệnh nhân trong vòng 3 giờ sau khi bị đột quỵ não do nóng thì khả năng tử vong cao. Bằng mọi biện pháp phải hạ nhanh nhiệt độ cơ thể trong 'thời điểm vàng'. Đây là điều kiện tiên quyết để bệnh nhân thoát khỏi tử vong do say nắng, say nóng", bác sĩ Đỗ Văn Phẩm nói thêm.

Say nắng, say nóng là gì?

Bác sĩ Đỗ Văn Phẩm chi𒉰a sẻ thêm, say nóng là tình trạng tăng thân nhiệt do nhiệt độ môi trường tăng cao và hoặc tăng hoạt động thể lực quá mức, vượt quá khả năng điều hòa của trung khu điều nhiệt khiến chúng rối loạn mất kiểm soát. Say nóng có thể phát triển thành say nắng (sốc nhiệt).

Say nắng hay còn gọi là sốc nhiệt (heat stroke) là tình trạng tăng thân nhiệt nghiêm trọng (trên 40 độ C) kèm theo rối loạn hoạt động của các cơ quan như thần kinh, tuần hoàn, hô 🦋hấp do tác động của nắng nóng và hoặc các hoạt động thể lực quá mức. Say nắng luôn đi kèm với say nóng. Sốc nhiệt thường được chia thành 2 thể gồm.

Sốc nhiệt kinh điển xảy ra do nhiệt độ môi trường quá cao hơn 40 độ C, kèm theo hoặc không kèm theo nắng gắ෴t kéo dài liên tục.

Sốc nhiệt do gắng sức thường xảy ra ở người trẻ, khỏe mạnh, các vận động viên điền 🧸kinh gắng sức quá mức trong thi đấu và tập luyện.

Biểu hiện khi bị say nắng, say nóng

Đặc điểm chung của say nắng và say nóng là dẫn đến tình trạng tăng thân nhiệt và ⛦triệu chứng tổn thương thần kinh trung ương. Triệu chứng kinh điển là tăng thân nhiệt trên 40 độ C và suy chức năng 🐻thần kinh xảy ra đột ngột ở 80% các trường hợp, cụ thể:

Các dấu hiệu nhẹ ban đầu như nhịp tim nhanh, thở nhanh, đỏ da (do cơ chế thải nhiệt - giãn mạch dưới da), có thể vã mồ hôi, kèm theo hoa mắt, chóng mặt, đa𝓀u đầu, buồn nôn. Ở người già các dấu hiệu thường kín đáo và không đặc hi🐈ệu ở giai đoạn sớm.

Các biểu hiện nặng hơn nếu không được xử trí kịp thời như tụt huyết áp, rối loạn chức năng thần kinh bao gồm thay đổi tri giác, kích động, mê sảng, lú lẫn, co giật và hôn mê. Khi thân nhiệt tăng quá cao còn gây mất điện giải nặ🔥ng, rối loạn thăng bằng nội môi, có thể xuất huyết (xuất huyết kết mạc, đái ra máu, ỉa ra máu) do rối loạn đông máu nặng, nặng hơn nữa là suy đa phủ tạng dẫn đến tử vong.

Yếu tố dẫn đến say nắng, say nóng

Trẻ em hoặc người già vì khả năng💖 điều nhiệt, thích nghi kém với🦩 nắng nóng.

Sự thiếu thích nghi với khí hậu.

Tập luyện và làm việc trong môi trường nắng nóng.

Mặc quần áo kℱhông phù hợp꧙ (quá dày, không thấm nước, hấp thụ nhiệt...).

Không uống đầy đủ nước hoặc môi trường quá nóng.

Dùng một số loại t꧙huốc làm giảm tiết mồ hôi như lợi 🌟tiểu, chẹn beta, thuốc có hoạt tính kháng cholinergic, kháng histamine ethanol.

Một số tình trạng bệnh lý, ꧒sốt, rối loạn nội tiết tố, béo phì...

Biện pháp phòng tránh

Khi phải ra ngoài lúc trời nắngও nóng, cần che kín cơ thể bằng cách mặc quần áo rộng, nhẹ và sáng màu, đội mũ rộng vành, sử dụng kem chống nắng.

Uống đầy đủ nước khi trời nắng nóng hoặc phải lao động nặng dưới ánh nắng mặt trời gay gắt. Thường xuyên uống nước dù chưa cảm thấy khát, có thể uống nước có pha một chút muối, nước trái cây, tránh xa nước ng📖ọt có ga, đồ uống năng lượng.

Không làm việc quá lâu dưới trời nắng hoặc làm việc trong môi trường nóng bức, tránh các hoạt động thể🃏 lực qu🌄á sức. Nên nghỉ ngơi định kỳ sau khoảng 45 phút hay một tiếng làm việc liên tục ở nơi nắng nóng, nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát 10-15 phút.

Luꩲôn trang bị đầy đủ các thiết bị chống nắng, chống nóng khi lao động, làm việc dưới trời nắng như quần áo bảo hộ lao động, mũ bảo hꦆộ, nón rộng vành, kính râm...

Làm thoáng mát môi trường làm việc, nh♕ất là ở các công xưởng, hầm, lò... rất có ý nghĩa trong việc phòng chống bị say nắn🌺g, say nóng.

Vừa đi nắng về là thời điểm cơ thể tiết ra nhiều mồ ♐hôi, nhiệt cơ thể cao, nếu tắm ngay sẽ làm thay đổi thân nhiệt đột 🔴ngột, rất nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ.

Vào mùa nắng nóng cần uống nhiều nước, ăn các loại thức ăn mát, rau củ quả chứa nhiều kali như rau đay, mồng tơi, rไau má, cà chua..., mặc quần áꦗo rộng rãi, thoáng mát, dễ thoát mồ hôi.

Không nên để trẻ em hoặc người lớn trong xe hơi đỗ, tắt máy, trong thời tiết nắng nóng dù chỉ để trong thời gian ngắn, do nhiệt độ trong xe 🧸hơi có thể tăng hơn 11 độ C chỉ trong 10 phút.

Cách xử trí

Đưa bệnh nhân vào chỗ mát, tho🅘áng khí (chỗ bóng râm, lên xe mát hay nhà mát...) đồng thời gọi hỗ trợ, nhất là gọi cấp cứu hỗ trợ.

Khai thông đường thở, hô hấp nhân tạo và ép tim ngoài lồng ngực 🃏nếu ngư🌳ời bệnh hôn mê, không bắt được mạch.

Áp dụng ngay lập tức các biện pháp🐭 làm mát để hạ nhiệt độ của cơ thể.

Đo nhiệt độ cơ thể nếu có nhiệt kế.

Cởi bỏ quần áo và áp nước ấm lên người bệnh nhân sau đó dùng quạt để tăng quá trình bốc 🌸hơi. Bệnh nhân nên nằm nghiêng hoặc được đỡ ở tư thế tay chống gối để bề mặt da có thể hứng được nhiều gió càng tốt.

Đắp khăn lạnh hoặc áp gói nước đá vào nách, bẹn𝐆, cổ.

Cho uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải nếu bệnh nhân tỉnh táo, c🐎ó thể uống được.

Chuyển bệnh nhân bằng xe điều hòa hoặc phải mở cửa 𓆉sổ, quá trình vận chuyển tiếp tục làm mát nhiệt độ bệnh nhân.

Kim Uyên

Tên nhân vật đã được thay đổi