 |
| Hệ thống ống xả cải tiến gây tranh cãi nhiều tháng qua. |
Hệ thống ống xả khiến các đội đua tranh luận suốt nhiều tháng qua được bắt đầu sử dụng từ mùa giải năm ngoái. Lực nén khí động học (downforce) luôn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng vận tốc của xe F1 tại các góc cua. Ở các thế hệ xe trước, luồng khí sau khi ra khỏi ống xả sẽ hướng xuống mặt đường, khiến lực nén khí động học của xe bị giảm. Để khắc phục vấn đề này, tại ống xả phía sau xe F1, các nhà thiết kế bố trí một bộ khuếch tán nhằm làm thay đổi hướng của dòng khí xả, áp suất không khí tại vùng gầm sau sẽ✃ giảm đi đáng kể, qua đó giúp tăng lực nén khí động học phần sau xe.
Tuy nhiên, vấn đề chính nảy sinh lúc này là khi xe bắt đầu vào cua, các tay đua phải ngừng ga để giảm tốc. Điều này nghiễm nhiên khiến luồng khí xả sẽ không còn, vì thế lực nén khí động học bị giảm đi. Các nhà thiết kế giải quyết điều này bằng việc tạo một luồng khí xả ngay cả khi các tay đua không nhấn ga với cơ 🐻chế đưa một lượng nhiên liệu vào động cơ và đốt cháy ở ngay cổ góp, đồng thời các tay đua sẽ điều chỉnh để làm trễ hệ thống đánh lửa trễ 35-40% thời gian bình thường. Thiết kế kiểu mới này sẽ giúp các xe có được lực nén gần bằng mức khi các tay đua đang nhấn ga.
Nhược điểm của thiết kế trên là mức tiêu hao nhiên liệu sẽ lớn hơn mức bình thường khiến trọng lượng xe sẽ nặng hơn. Vì thế các đội đua thường can thiệp vào sơ đồ hoạt động của động cơ (engine-mapping) để khiến mức tiêu hao nhiên 🥀liệu ở cuộc đua chính thức (cấm tiếp nhiên liệu) giảm so với vòng phân hạng (cho phép tiếp nhiên liệu) mà vẫn có thể tạo ra lực nén. Chính vì điều này, kể từ Grand Prix châu Âu năm nay, FIA cấm các đội thay đổi sơ đồ hoạt động của động cơ sau vòng phân hạng.
Nhà sản xuất động cơ Renault cùng đội Red Bull là những người đi tiên phong trong việc ứng dụng hệ thống ống xả mới. Động cơ Renault không có được sức mạnh như động cơ Mercedes hay Ferrari, nhưng bù lại mức tiêu hao nhiên liệu của động cơ Renault lại nhỏ hơn, tạo được lợi thế khi sử dụng thiết kế ống xả trên. Sau khi Red Bull và các đội đua dùng động cơ Renault như Lotus, Renault tiên phong sử dụng, các đội còn lại như McLaren, Mercedes GP hay Ferrari nhanh chóng học hỏi thiết kế này. Hiện nay, chỉ có 3 đội đua nhỏ là Hispania, Virgin và Wilꦍliams (cả 3 đều sử dụng động cơ Cosworth) là không sử dụng hệ thống ống xả kiểu mới.
Ngay từ trước Grand Prix Tây Ban Nha hồi tháng 5, Hispania đă cho rằng thiết kế này vi phạm điều 3.15 trong quy định về kỹ thuật đối với xe F1 của FIA. Theo điều khoản này, các tay đua bị cấm điều chỉnh các bộ phận chuy♊ển động được có mục đích thay đổi thiết kế khí động học của xe. Chủ tịch Hispania, Colin Kolles khẳng định: “Rõ ràng, thiết kế đó là phạm luật. Bạn không được phép thay đổi tình trạng khí động học bằng luồng khí xả hay một bộ phận di động. Điều này đem lại lợi thế quá lớn.”
Sau khi nhận thấy Red Bull có thành tích vượt trội tại vòng phân hạng (toàn thắng kể từ đầu mùa), nhằm làm giảm sức mạnh của đối thủ, các đội d🍬ùng động cơ Mercedes như McLaren, cùng Ferrari ủng hộ Hispania và muốn FIA ra quy định hạn chế sử dụng hệ thống ống xả kiểu mới. Do sức ép của McLaren và Ferrari, kể từ Grand Prix châu Âu, FIA cấm các đội thay đổi sơ đồ hoạt động của động cơ sau vòng phân hạng và cấm hệ thống ống xả mới bắt đầu từ Grand Prix Anh.
 |
| Horner (trái) và Whimarsh tranh cãi về hệ thống ống xả. |
Tuy nhiên, tại c💖uộc họp báo vào ngày thứ Sáu tuần trước tại Silverstone (nơi diễn ra GP Anh), một cuộc tranh cãi công khai nổ ra giữa Christian Horner (giám đốc điều hành Red Bull) và Martin Whitmarsh (chủ tịch McLaren). Red Bull cho rằng cơ chế hoạt động của động cơ Renault và Mercedes là khác nhau. Động cơ Renault không tiếp nhiên liệu khi ngừng nhấn ga trong khi động cơ Mercedes tiếp 100% nhiên liệu khi ngừng ga. Red Bull cho rằng n♒ếu cấm hệ thống ống xả mới thì những đội sử dụng động cơ Mercedes sẽ có lợi thế. Horner đưa ra giải pháp: Khi vào cua, những đội sử dụng động cơ Renault được mở ga ở mức 50% so với bình thường, các đội đua sử dụng động cơ Mercedes chỉ được mở ga ở mức 10%. Whitmarsh chỉ đồng ý cho phép Renault mở ga tối đa 10%.
Việc không tìm được ý kiến thống nhất giữa các đội khiến Charlie Whiting, đại diện của FIA❀ liên tục đưa ra những quy định trái chiều sau mỗi buổi đua thử. Tuy nhiên tới chiều thứ 7, FIA quyết định tạm thời cấm sử dụng hệ thống ống xả cải tiến tại Silverstone. Còn chuyện loại ống xả này có tiếp tục được sử dụng tại chặng đua tới hay không sẽ được xem xét sau.
Sang sáng ⭕Chủ nhật, FIA lại thông báo sẽ tiếp tục cho phép sử dụng hệ thඣống ống xả mới kể từ Grand Prix Đức, đồng nghĩa với việc các quy định kỹ thuật sẽ quay về với hiện trạng như trước Grand Prix Anh. Sau khi Ferari và Sauber đồng ý quay lại thảo luận, chiểu Chủ nhật, ông trùm F1 Bernie Ecclestone tiết lộ toàn bộ lănh đạo 12 đội đua đă đồng thuận với FIA.
Giám đốc điều hành Ferrari, Stefano Domenicali cho biết: “Tranh 🔯cãi như vậy chẳng có lợi cho ai cả. Vì lợi ích của F1, chú𝓀ng tôi quyết định đồng ý với FIA.” Eric Boullier, người đồng nhiệm tại Renault thì cho rằng: “Việc đưa cuộc tranh luận ra công khai là quá vô bổ”. Tranh căi về hệ thống ống xả đã tạm thời chấm dứt.
Minh Phương