* Trận chung kết Euro 2016 diễn ra lúc 2h thứ hai 11/6, theo giờ Hà Nội. Trực tuyến trên VnExpress.
Cách đây hai năm, Fernando Santos cầm quân trận đầu tiên cho độ🐼i tuyển Bồ Đào Nha. Đấy là một trận giao hữu tại Stade de France, với đội chủ nhà Pháp (Bồ Đào Nha thua 1-2). Sau trận đấu đó, ông đã nói với các học trò: "Chúng ta sẽ quay trở lại đây, cho trận chung kết Euro". Hai năm sau, ông và các học trò quả đã đạt được mục tiêu ấy, và đối thủ, thú vị thay, lại chính là đ🦋ội tuyển Pháp.
Tái ngộ Pháp ở chun𓆉g kết Euro 2016, Bồ Đào Nha đã khép lại một hành trình phục sinh dưới thời Fernando Santos. Hai năm trước, khi tiếp quản một Bồ Đào Nha vừa để thua Albania ở vòng loại, HLV này biết ông phải thay đổi tư duy chơi bóng của các cầu thủ. Sự thay đổi ấy, đã được thể hiện r⭕ất rõ trong hành trình của Cristiano Ronaldo và đồng đội ở giải lần này.
Sự khắc khổ và thực dụng nhưng hiệu quả mà Santos mang lại đã giúp Bồ Đào Nha lột xác tại Euro 2016. Ảnh: Reuters.
Tại Euro 2004, Bồ Đào Nha lần đầu tiên vào chơi trận chung kết sân chơi này. Và có lẽ chẳng ai có thể quên được những giọt nước mắt tức tưởi của Cristiano Ronaldo khi đội của anh thua Hy Lạp 0-1 trong trận chung kết. Năm ấy, Ronaldo là ngôi sao trẻ, lần đầu tiên dự giải đấu lớn trong sự nghiệp, cạnh những đàn anh lẫy lừng như Luis Figo, Deco, Rui Costa. Bồ Đào Nha chơi thứ bóng đá uyển chuyển, đẹp mắt, nhưng rốt cục thất bại trước sự khoa 🍒học của Hy Lạp.
Mười hai năm sau,ꦇ Ronaldo là ngôi sao lớn nhất của thế hệ, dẫn dắt các đồng đội trở lại một trận đấu tranh chức vô địch Euro. Nhưng bây giờ, họ lại đại diện của trường phái thực dụng, là ngựa ô của giải và chuẩn bị đấu chung kết với đội chủ nhà. Nghĩa là vòng quay của số phận đang trao cho Bồ Đào Nha một cơ hội để lấy lại những gì đã mất, trong một tâm thế hoàn toàn trái ngược.
Ronaldo tất nhiên là nhân vật được nói đến nhiều nhất trước trận chung kết. Nhưng người có công lớn nhất thay đổi triệt để diện mạo của Bồ Đào Nha chính là Fernando Santos, trùng hợp thay, chính là một cựu 💧HLV của... Hy Lạp. Santos chính là người tiền nhiệm của Claudio Ranieri ở đội t🅠uyển nước này.
Bồ Đào Nha, nói không ngoa, đang đi trên hành trình của chính Hy Lạp của Euro 2004, tức là khởi đi từ một đội bóng k🐻hông được đánh giá cao, nhưng càng chơi lại càng đáng sợ bởi sự thực dụng của mình. Tính đến trước trận gặp Xứ Wales, Bồ Đào Nha chưa thắng một trận nào trong 90 phút tại giải lần này. Họ hòa cả năm trận và đều đi tiếp nhờ hiệp phụ hoặc sút luân lưu.
"Chúng tôi không phải đội bóng mạnh nhất thế giới," HLV Santos nói. "Nhưng chúng tôi cũng không hề dễ bắt nạt. Chúng tôi lao động cật lực và chúng tôi là một𝐆 tập thể thật sự. Một tập thể với 23 cầu thủ, cộng với toàn thể các CĐV".
Vẫn với những cái tên quen thuộc như Ronaldo, Nani, nhưng Bồ Đào Nha chơi đơn giản hơn, ít đẹp mắt hơn và mang lại hiệu quả cần thiết. Ảnh: Reuters.
Bồ Đào N🌳ha là đội bóng duy nhất thi đấu mà không có tiền đạo tại giải l🔯ần này. Họ đá với đội hình 4-4-2, nhưng hai cầu thủ đá cao nhất - Ronaldo và Nani - không phải là những trung phong thực thụ. Nghĩa là trên thực tế, đội hình của Bồ Đào Nha là... 4-6-0, nhưng không phải kiểu 4-6-0 để phát huy tối đa sự sáng tạo và bùng nổ của các tiền vệ ở AS Roma ngày trước, mà là 4-6-0 cực kỳ thực dụng, lấy số đông ở tuyến giữa để bóp nghẹt đối phương.
Bồ Đào Nha, dưới trướng Santos, vứt bỏ đi cách chơi kỹ thuật, nhưng đôi khi hơi lạm dụng kỹ thuật cá nhân, ngày trꦑước để hướng đến một lối chơi tập thể hơn. Khó xem để thưởng thức hơn, nhưng đạt hiệu quả cao. Ronaldo vẫn nhớ những lời đầu tiên của Santos, nó🅘i với toàn đội hồi tháng 9/2014: "Ông ấy bảo 'Tôi muốn chúng ta đặt chiến thuật lên hàng đầu, chứ không phải kỹ thuật cá nhân".
Và dựa vào chiến thuật, Bồ Đào Nha đã không còn phải phụ thuộc nhiều vào những cá nhân kiệt xuất như Ronaldo hay Moutinho. Ronaldo vừa tỏa sáng trước Xứ Wales, nhưng trước đó vai trò của anh không quá nổi bật. Moutinho thìꦡ thậm c🌺hí còn bị cho ngồi dự bị, nhưng Bồ Đào Nha vẫn có kết quả tốt. Mười ba trận chính thức dưới thời Santos, Bồ Đào Nha đều bất bại bởi sự thay đổi trong tư duy ấy.
Santos chả ngại ngần gì khi người ta chỉ trích lối chơi của ông buồn ngủ. Ông nói: "Những lời chỉ trích ấy tôi xem như tiếng♎ nhạc bên tai vậy. Tôi được chọn làm HLV đội tuyển khꦿông phải để đá đẹp mà để giúp đội nhà chiến thắng".
Và dư luận Bồ Đào Nha chấp nhận sự thay đổi ấy. Santos nói: "Tôi có hai chiến điện thoại, nó không ngừng đổ chuông suốt giải đấu. Nó cho tôi thấy người Bồ Đào Nha đang ở cạnh đội tuyển". Santos cũng là một người làm chủ tốt trò chơi tâm lý. Khi người ta hỏi ông về tình hình sức khỏe của Pepe trước trận bán kết, ông bảo: "Tôi sẽ khôn🍎g trả lời, tôi muốn những ai quan tâm sẽ mất ngủ vì thắc mắc ấy".
Góp mặt ở chung kết đã là thành công lớn với Bồ Đào Nha, nhưng thầy trò Santos ch🎐ưa muốn dừng lại ở đó. Họ muốn ra về với ngôi vô địch, vì như Ronaldo nói, "giấc mơ không bị đánh thuế".
Bồ Đào Nha có mặt ở chung kết cũng nhờ khả năng của Santos trong việc vận dụng tối đa nguồn lực hiện có. William Carvalho bị treo giò, Danilo thay thế và chơi rất hay. Pepe không kịp bình phục, Bruno Alves t♔hay thế và không phạm một sai lầm nào. Trước đó, thấy Ricardo Carvalho phạm nhiều sai lầm, Santos mạnh dạn thay anh bởi Jose💙 Fonte. Vieirinha chơi không hiệu quả ở vị trí hậu vệ trái, Cedric Soares lập tức thay thế. Hay Renato Sanches khởi đầu chỉ là một cầu thủ vào sân thay người, nhưng giờ là động lực của tuyến giữa. Sự trưởng thành của Sanches cũng chính là sự trưởng thành của chính Bồ Đào Nha tại giải lần này.
Chris Coleman, bại tướng của Santos, ở bán kết nói: "Bồ Đào Nhꦑa bị chỉ trích nhiều về lối chơi, nhưng đã vào đến chung kết, họ tất nhiên phải có chỗ hơn người. Họ có một hệ thống tuy🐈ệt vời và một ngôi sao có thể thay đổi trận đấu là Ronaldo".
Còn Ronaldo thì nói: "Mười hai năm trước, tôi mới có 18 tuổi🌼, lần đầu dự một giải đấu lớn. Thất bại ấy vẫn theo tôi đến tận bây giờ. Tôi luôn mơ đến ngày được trở lại chung kết. Giấc mơ miễn phí mà, nên tôi vẫn mơ. Bây giờ tôi muốn giành chức vô địch. Tôi xứng đáng với danh hiệu đó, Bồ Đào Nha x๊ứng đáng, các CĐV cũng xứng đáng".
Fernando Santos thì nói: "Hai năm trước, ❀trong phòng thay quần áo của Stade de France, tôi đã nói là mình muốn trở lại đây cho trận chung kết Euro 2016. Giờ chúng tôi không chỉ trở lại đó, chúng tôi còn muốn thắng trận đấu ấy!"
Thuỷ Tiên