"Lịch sử bóng đá đầy ắp những pha cứu thua kỳ diệu, phi phàm. Nhưng không pha bóng nào khiến người xem nhớ tới nꩲgay lập tức và gắn liền với một người như cách Rene Higuita cản bóng trên sân Wemb🔯ley năm 1995", trang chủ Liên đoàn Bóng đá Thế giới FIFA bình luận.
Higuita cứu thua trong trận giao hওữu Anh - Colombia trên sân Wembꦕley ngày 6/9/1995.
Từ đường câu bóng vào của Jamie Redknapp, thủ môn Higuita bay người lên không trung, dùng gót chân để đỡ bóng. Không chỉ là điểm nhấn lớn nhất của một trận giao hữu không bàn thắng giữa tuyển Anh và Colombia, pha bóng đó còn nổi tiếng tới mức được kênh Channel 4 xếp ở vị trí thứ 94 tr♛ong danh sách "100 khoảnh khắc vĩ đ꧒ại nhất lịch sử thể thao".
Đó là tình huống m🏅à 99,99% thủ môn sẽ chọn cách đứng yên ôm gọn bóng, thay vì làm một pha trình diễn mà nếu thất bại sẽ trở thành trò hề. Nhưng phải liều, phải phiêu lưu và khiến những khán đài trầm🌜 trồ mới đúng phong cách của Higuita – người có biệt danh "El Loco" (Gã điên).
Người đi trước thời đại
Ngày nay, yêu cầu của nhiều HLV đối với thủ môn không đơn thuần là bảo vệ khung thành mà còn tham gia vào lối chơi của đội bóng. Manuel Neuer nổi danh như một "thủ môn quét" siêu hạng với khả năng dâng cao chơi như một trung vệ quét, cản phá những đường bóng dài của đối phương. Những thủ thành chơi chân giỏi như Claudio Bravo hay Ederson được HLV Pep Guardiola chiêu mộ tại Man City nhằm phục vụ cho ý đồ triển khai bóng từ vị trí thấp nhất đội bóng. Nhưng thật ra những gì các thủ thành trên làm được, Higuita đã l🎶àm từ...൩ hơn ba thập niên trước.
Khi bắt đầu chơi bóng, Higuita thích làm tiền đạo và thậm chí còn là chân sút số một ở trường học. Định mệnh chợt rẽ lối khi thủ môn đội nhà chấn thươn🔜g, và Higuita được lựa chọn đóng thế, để rồi từ đó gắn liền sự nghiệp trong khung gỗ. Nhưng thói quen rê dắt, đùa giỡn với trái bóng vẫn được Higuita duy trì ở vị trí mới. Ở đó, Higuita không chỉ đơn thuần băng lên cướp bóng từ chân tiền đạo đối phương mà còn vờn bóng qua và ban bật với đồng đội. Thậm chí, trong nhiều trường hợp, ông còn rê bóng lên quá vạch vôi giữa sân để tham gia tấn công. Trong thời đại mà thủ môn vẫ𒁏n còn được bắt bóng từ đường chuyền về của đồng đội và đề cao an toàn hơn hết, Higuita thực sự là của hiếm.
Higuita băng lên cản phá Marco Van B𝐆asten trong trận tranh Cup 🦹Liên lục địa 1989 giữa AC Milan với Atletico Nacional.
Higuita thậm chí còn thường tham gia vào những tình huống đá phạt và ghi tổng cộng 44 bàn. Cựu HLV tuyển Colombia Francisco Maturana từng mô tả: "Chúng tôi có một nhân tố rất đặc biệt, mang tới sự khác biệt và 🍃nâng tầm đội tuyển, mang tên Rene Higuita và cố gắng tận dụng anh ấy một cách nhiều nhất có thể. Với Rene chơi như một hậu vệ quét, chúng tôi có đến 11 cầu thủ cùng chơi bóng trên sân. Higuita hay Jan Jongbloed - thủ môn đội tuyển Hà Lan 1974 - đều là những hậu vệ quét, với một điểm khác biệt là Higuita chơi khi có bóng trong chân xuất sắc hơn nhiều".
Bản thân Higuita từng nói trên trang chủ FIFA năm 2018: "Với tôi, trái bóng là một món đồ chơi, mộ🐻t món quà Giáng Sinh mà bạn chẳng muốn rời. Tôi vẫn nhớ cảm giác tới sân vận động khi còn nhỏ và chứng kiến những thủ môn chạm bóng trước tiền đạo. Họ đều là những thủ môn xuất chúng trong khung thành, nhưng vẫn chọn cách đá bóng ra biên và khiến tôi tự hỏi: 'Họ không chơi bóng bằng chân được ư? Nếu trái bóng vẫn còn trong cuộc và đội nhà vẫn còn cơ hội có bóng, ghi bàn thì ꧒tại sao chúng ta lại nhường bóng cho đối thủ với pha ném biên?'".
Đi đêm lắm cũng có ngày gặp ma. Thói quen trình diễn của Higuita từng khiến đội nhà ôm hận tại World Cup 1990. Sau khi chơi xuất sắc để giúp Colombia lần đầu vào tới vòng 1/8 World Cup, Higuita thành tội đồ với pha băng lên, nhận đường chuyền của đồng đội và cố gắng đảo bóng qua lão tướng Roger Milla của tuyển Cameroon. Nỗ lực thất bại, và Milla dễ dàng ghi bàn thứ tư tại giải, giúp Cameroon thẳng tiến vào tứ kết. Đội bóng Nam Mỹ với Carlos Valderrama làm thủ quân phải dừng bước bởi một s😼ai lầm mà Higuita thừa nhận "to như cái nhà" sau đó.
Higuita mắc lỗi dẫn tới bàn thua 🍬trong trận Colombia - Cameroon ở vòng 1/8 World 🍬Cup 1990.
Nhưng Higuita không vì thế mà từ bỏ sự mạo hiểm trong lối chơi. Khoảnh khắc đỡ bóng kiểu bọ cạp trên đất Anh là một ví dụ điển hình. Sau trận đấu, HLV Terry Venables của Anh khẳng định ông "chưa từng chứng kiến pha bóng tương tự nào trong đời". HLV tuyển Anh không hề đơn độc bởi đó là kỹ năng chỉ Higuita mới đủ độ liều lĩnh để thi triển. Trên truyền hình, bình luận viên Ian Darke thốt lên: "Lạy Chúa, liệu các bạn từng thấy thủ môn nào làm như vậy chưa?". Chỉ có những người trực tiếp có mặt trên sân như cây viết Max Rushden của tờ Guardian mới biết rằng Higuita đã tập luyện kiểu phi thân như bọ cạp này suốt thời g🅘ian khởi động. Quả tạt với độ cao vừa phải và lực không quá mạnh là cơ hội hoàn hảo để ông làm nên một pha bóng lịch sử.
Higuita sau này tiết lộ ông được truyền cảm hứng từ bóng đá nhí: "Tôi luôn thấy đám trẻ chơi bóng trong công viên cố ghi bàn kiểu xe đạp chổng ngược và bảo chúng nếu làm như vậy ngược lại thì còn tuyệt hơn. Ngày hôm ấy ở Anh, tôi đã được trao trái bóng mà tôi chờ đợi suốt năm năm! Đó là pha bón༺g giúp Colombia và tôi nổi tiếng. Con người luôn được nhớ tới bởi những thành tựu vĩ đại, và pha bóng đó là một thứ như vậy".
Giống cú xoay người của Johan Cruyff, hay pha bấm bóng khi đá phạt đền của Antonin Panenka, Higuita được định danh là "Vua bọ cạp" trong lịch sử bóng đá, nhờ pha cứu thuไa ấy.
Một cuộc đời khó tin
Nếu có một thứ gì kỳ lạ hơn những gì Higuita làm trên sân thì đó chỉ có thể là những gì ông làm ngoài sân. So với những thủ môn ham tấn công của Nam Mỹ như Rogerio Ceni hay Jose Luis Chilavert, Higuita có vẻ ngoài còn đặc biệt gấp bội phần với mái tóc xoăn dài và bộ ria mép đặc trưng. Ông trải qua thời thơ ấu khốn khó tại Medellin khi mẹ sớm qua đời và phải 🎃làm nhiều công việc để kiếm miếng ăn qua ngày. Khi trưởng thành, ông dành hầu hết sự nghiệp chơi bóng tại các đội bóng châu Mỹ và chỉ có một năm chơi bóng tại châu Âu trong màu áo Real Valladolid. Khi Higuita giải nghệ năm 2010, ông đã 44 tuổi - độ tuổi lớn ngay cả với vị trí thủ môn.
Hi🐽guita được xem là một trong những dị nhân của bóng đá❀.
Nơi Higuita làm nên tên tuổi là Atletico Nacional với hai giai đoạn khoác áo từ 1986-1992 và 1993-1997. Tại đây, ông giành hai chức vô địch Colombia và một lần vô địch Copa Libertadores. Nhưng những câu chuyện ngoài lề về hậu trường Atletico Nacional mới thú vị. Đội bóng này có mối quan hệ thân thiết với một nhân vật khét tiếng trong lịch sử Colombia: ông trùm Pablo Escobar. Theo FourFourTwo, ông trùm này🤡 nổi lên đúng lúc Nacional bắt đầu chạm tới vinh quang.
Bản thân là một người cuồng si bóng đá và thậm chí sau này "chết với đôi giày bóng đá trên chân", Escobar tin rằng không có cách n♚ào để thỏa mãn đam mê cá nhân lẫn thu phục lòng người dân địa phương hơn đầu tư vào bóng đá. Với hàng triệu USD trong tay, Escobar nuôi tham vọng không chỉ biến Nacional thành một thế lực của bóng đá Colombia mà còn thống trị Nam Mỹ.
Escobar không trực tiếp tự bổ nhiệm vào vị trí chủ tịch, nhưng sự liên hệ của ông và Nacional là điều ai cũng biết. HLV Maturana từng dẫn dắt Nacional trước khi lên tuyển thừa nhận: "Nguồn tiền thu về từ chất cấm đổ vào bóng đá giúp chúng tôi sở hữu những cầu thủ ngoại xuất sắc, đồng thời giữ chân những cầu thủ nội. Trình độ bóng đá♈ của chúng tôi tăng vọt. Người ta thấy sự thăng tiến ấy và 🐟cáo buộc Pablo có liên quan, nhưng chẳng ai chứng minh được". Cựu danh thủ Leonel Alvarez tuyên bố: "Ai cũng nói về người đã góp tiền để xây sân và ông ta bị chỉ trích vì là một tội phạm. Nhưng cầu thủ như chúng tôi chỉ cảm thấy may mắn vì được chơi trên những sân đấu mới".
Đó là kỷ nguyên Colombia sống trong nỗi lo sợ, với những v♛ụ thanh trừng băng nhóm diễn ra giữa ban ngày, những vụ ám sát các chính trị gia hay bất cứ ai dám đứng lên chống lại Escobar. Và bóng đá cũng không phải ngoại ꦬlệ, khi các trọng tài thường xuyên nhận được những lời đe dọa tính mạng và giải Colombia thậm chí từng phải hủy mùa 1989 sau sự ra đi của vị vua áo đen Alvaro Ortega.
Là một ngôi sao của Nacional lẫn tuyển Colombia, Higuita không thể nằm ngoài tầm ngắm của Pablo Escobar. Năm 1991, Escobar từng phải ngồi tù và vẫn sắp xếp được một trận gi🐓ao hữu đặc biệt trong tù với sự xuất hiện của Higuita lẫn cầu thủ hay nhất thế giới Diego Maradona. Đó là một trải nghiệm ngay cả Maradona cũng không thể quên,🐎 như ông tả lại: "Sau trận bóng, chúng tôi tiệc tùng cùng những cô gái đẹp nhất tôi từng thấy trong đời. Trong một nhà tù! Sáng hôm sau, Escobar trả tiền và chào tạm biệt tôi".
Mối quan hệ của Escobar và Higuita chặt chẽ hơn thế. Năm 1993, Higuita được chọn để làm người giao khoản tiền chuộc 300.000 USD từ ông trùm Carlos Molina tới Escobar để giải cứu cô con gái bị bắt cóc. Ông không trực tiếp tham gia vào kế hoạch bắt cóc, nhưng vẫn chịu𝓰 án tù do nhận khoản tiền thưởng 64.000 USD nhờ vai trò trung gian. Đến khi ra tòa, Higuita vẫn một mực khẳng định vô tội: "Tôi là cầu thủ bóng đá và không hề biết rằng đó là phạm tội", đồng thời cố tuyệt thực hai tuần để phản kháng.
Sau bảy tháng tù, Higuita được thả và trắng án. Nhưng hệ quả của việc phải ở tù là ông không được dự World Cup 1994 dù đang ở độ tuổi sung mãn (28). Và đã có những ý kiến cho rằng nếu Higuita góp mặt, bi kịch chưa chắc xảy đến đối với một Escobar khác - một hậu vệ mang tê🐼n Andres.
Escobar và Higuit♛a là những đồng đội ăn ý trong hàng 🏅thủ Colombia.
Trong suốt nhiều năm liền, Higuita và Andres Escobar là những người đồng đội ăn ý tại hàng ♊thủ của Atletico Nacional và tuyển Colombia. Bàn thắng duy nhất Escobar ghi trong màu áo đội tuyển là trong trận gặp Anh năm 1988. Đó cũng là trận đấu Higuita truyền cảm hứng chơi bóng cho cả đội, theo lời HLV Maturana: "Anh ấy rê bóng qua Gary Lineker như thể đùa giỡn. Một khi Higuita có thể chơi bóng tự nhiên, các cầu thủ khác sẽ học theo anh ấy và bắt đầu chơi đúng thứ bóng đá của chúng tôi".
Sự vắng mặt của Higuita trên đất Mỹ đã ảnh hưởng nhiều tới Colombia khi thiếu vắng một thủ lĩnh trên sân. Sau thất bại 1-3 trong trận mở màn trước Romania, Colombia buộc phải thắng chủ nhà Mỹ để nuôi hy vọng vào vòng đấu tiếp theo. Nhưng mọi chuyện lại hóa bi kịch, 💞khi Andres Escobar nỗ lực cứu bóng từ đường chuyền vào của John Harkes vô tình đưa bóng vào lưới trong sự bất lực của thủ môn Oscar Cordoba. Bàn phản lưới nhà ở phút 35 đó khiến Colombia bị dẫn trước và thất bại chung cuộc 1-2. Chiến thắng 2-0 ở trận cuối gặp Thụy Sỹ không đủ để đội bóng Nam Mỹ thay đổi tình ꦅhình. Chỉ vài ngày sau khi Colombia bị loại khỏi World Cup, Escobar bị giết hại dã man ngay tại Medellin. Bi kịch ấy cả nước Colombia chấn động và có đến 120.000 người đã tới đám tang tiễn đưa chàng cầu thủ bạc mệnh.
Cho đến ngày hôm nay, nhiều người vẫn tiếc nuối cho sự vắng mặt của Higuita tại World Cup 1994. Nếu có người thủ lĩnh ăn ý vớ💜i Escobar ấy trong khung thành, chưa chắc tấn thảm kịch ấy đã xảy ra.
Mối quan hệ với một ô💛ng trùm băng đảng, những dính líu tới chất cấm và bi kịch cuộc đời... là những thứ tưởng như chỉ có trên phim ảnh. Nhưng đó lại là câu chuyện đời của Higuita – một trong những thủ môn đặc biệt nhất lịch sử thế giới theo cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.
Thịnh Joey