Máy hút muỗi cầm tay ASPIRATOR Việt Nam
Nhóm: Nhóm nghiên cứu độc lập
LĨNH VỰC KHáCGiới thiệu sản phẩm:
Hiện nay, các bệnh do muỗi truyền đang là một vấn đề nan giải trên toàn cầu. Việc nghiên cứu phòng chống véc tơ được đặc biệt chú trọng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Các bệnh phổ biến và gây ra thiệt hại nhiều cả về con người và kinh tế có thể nói đến như sốt rét, sốt xuất huyết, Zika,…
Việt Nam thuộc khu vực khí hậu nhiệt đới nên sự phát triển của côn trùng nói chung và muỗi truyền bệnh nói riêng là vô cùng thích hợp. Bệnh lưu hành hàng năm ở Việt Nam do muỗi truyền phải kể đến bệnh Sốt xuất huyết Dengue, đây là bệnh chưa có vắc xin phòng bệnh và thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy khi phát sinh các ổ dịch thường lan rộng trên quy mô lớn, kéo dài và chủ yếu lưu hành nhiều nhất ở khu vực các thành phố, đô thị. Đặc biệt phải kể đến Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh là hai thành phố có số ca bệnh thường cao nhất cả nước.
Công tác điều tra, giám sát muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết được áp dụng rộng rãi đối với CDC tuyến tỉnh/thành phố và các Trung tâm Y tế quận/huyện/thị xã. Việc điều tra được thông qua việc thu bắt muỗi đậu nghỉ trong và ngoài nhà đóng vai trò quan trọng trong các chiến lược phòng chống bệnh, và có những ảnh hưởng tích cực như: Đánh giá tình hình diễn biến ổ dịch, đánh giá các điểm nguy cơ cao tại cộng đồng qua đó dự báo tình hình dịch bệnh để xây dựng các chiến lược ưu tiên phòng chống; Nghiên cứu thành phần loài, phân bố véc tơ, các chủng virus; Đánh giá hiệu quả xử lý, đánh giá hiệu lực diệt và khả năng kháng thuốc diệt côn trùng; Xây dựng các bộ tiêu bản phục vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học,…
Các phương pháp được sử dụng điều tra muỗi trưởng thành được hướng dẫn cụ thể gồm 2 phương pháp chính (theo hướng dẫn trong Quyết định số 3711/QĐ-BYT ngày 19/9/2014 của Bộ Y tế về việc ban hành “Hướng dẫn giám sát và phòng, chống bệnh sốt xuất huyết Dengue”): bắt muỗi bằng tay dùng ống tuýp, bắt muỗi bằng tay sử dụng máy hút cầm tay. Sử dụng ống tuýp phụ thuộc nhiều vào kỹ năng của người bắt, mang lại hiệu quả không cao (phát hiện ra véc tơ nhưng không thu bắt để định loại được thì không được tính chỉ số giám sát). Việc sử dụng máy hút muỗi cầm tay cho hệ thống y tế trên cả nước được áp dụng chưa rộng rãi do giá thành của loại máy hiện tại cao, không có sẵn trong nước, kích thước lớn, không tiện sử dụng, không tìm kiếm được vật tư thay thế khi hỏng, sử dụng pin đại không tái sử dụng nhiều lần được nên chi phí hoạt động khá cao.
Từ những hạn chế của phương tiện cũ và nhu cầu thực tế, nhóm nghiên cứu chúng tôi xuất phát từ cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội, trên tinh thần học hỏi và yêu nghề đã tiến hành làm rất nhiều thử nghiệm và tạo ra rất nhiều sản phẩm để cải tiến máy hút muỗi cầm tay nhằm cải thiện việc thu thập muỗi từ các hộ gia đình trong ổ dịch để phục vụ cho công tác định loại, nghiên cứu muỗi truyền bệnh.
꧙
Cho đến nay chúng tôi đã hoàn thành bước đầu việc cải tiến máy hút muỗi thành dạng tiện dụng cho công tác thu thập tại các hộ gia đình để thay thế cho việc sử dụng ống tuýp và máy hút cải tiến từ đèn pin quân sự của Mĩ (máy hút muỗi kiểu cũ). Bên cạnh đó, giá thành máy hút muỗi của chúng tôi chế tạo ra rẻ hơn rất nhiều so với thị trường. Chúng tôi mong muốn một ngày nào đó, sản phẩm của chúng tôi được ghi nhận và sử dụng rộng rãi trong công tác điều tra, giám sát muỗi truyền bệnh trên cả nước và phổ biến hơn trong công tác thu thập mẫu vật các nhóm côn trùng nhỏ khác.
Tính năng cơ bản:
- Thiết kế tạo hình sản phẩm: Thiết kế ergonomically được cân nhắc để đảm bảo sự thoải mái khi sử dụng, dễ dàng thay thế ống hút khi cần bắt mẫu nhanh, tối ưu hóa khả năng hút muỗi vào ống do đó tăng hiệu quả và độ tin cậy của kết quả giám sát thực địa. Tay cầm được thiết kế nhẹ nhàng, nhỏ gọn, dễ bảo quản và vận chuyển làm tăng tính thuận tiện trong việc sử dụng.
- Giữ nguyên vẹn mẫu vật khi thu thập: Đây là đặc tính rất quan trọng trong quá trình thu thập mẫu vật. Lưới vải sợi nilon giúp tránh bám dinh vảy trên cơ thể mẫu vật, mắt lưới nhỏ có ưu điểm tạo nhiều điểm tựa cho cơ thể mẫu, tránh gây trầy xước mẫu khi bị hút vào ống.
𒆙
- Độ bền: Máy có tuổi thọ khoảng 3 năm cần thay động cơ và pin do hao mòn trong quá trình sử dụng.
Tính sáng tạo và đổi mới:
Việc sử dụng máy hút muỗi cải tiến từ đèn pin quân sự Mĩ được mua từ nước ngoài gặp rất nhiều khó khăn như: giá thành cao, chi phí sử dụng nhiều hơn, kích thước máy hút lớn, không thuận tiện cho việc sử dụng tại cộng đồng, không có linh kiện thay thế khi xảy ra sự cố, việc thay thế đầu hút khó hơn nên khi thu bắt mẫu ở các vị trí có từ 2-3 mẫu đậu cùng sẽ làm các mẫu khác bay mất, máy được chế tạo hình chữ L cũng gây khó khăn hơn khi sử dụng, đòi hỏi người bắt phải có kỹ năng tốt hơn mới đảm bảo hiệu quả.
Từ những nhược điểm trên của máy hút muỗi cải tiến từ đèn pin quân sự Mĩ. Chúng tôi đã khắc phục được hoàn toàn và sử dụng toàn bộ các trang thiết bị rất phổ biến tại Việt Nam.
𝔍
Các nội dung so sánh có trong bảng so sánh giữa máy kiểu cũ với Aspirator Việt Nam
Tính ứng dụng:
Hiện nay, các Trung tâm Kiểm soát bệnh tật 63 tỉnh thành và các Trung tâm Y tế quận/huyện trên địa bàn cả nước đều cần và sử dụng trong công tác điều tra, giám sát các bệnh do muỗi và các côn trùng khác truyền.
🔯
Nhìn chung, mục tiêu của nghiên cứu lần này là tăng hiệu quả thu thập mẫu và giảm chi phí. với mục tiêu đó, nghiên cứu đưa ra đó là cải tiến về cơ cấu, hoạt động của máy hút kiểu cũ để phù hợp hơn với việc sử dụng tại cộng đồng và sử dụng vật tư phổ biến, sẵn có ở Việt Nam để sản xuất. Do đó, Aspirator Việt Nam này chính là sản phẩm có ý nghĩa khoa học, sử dụng đơn giản, dễ triển khai có thể áp dụng rộng rãi, đem lại giá trị kinh tế cho xã hội và cộng đồng.
Tiềm năng phát triển:
Nhóm nghiên cứu phát triển sản phẩm này gồm 3 thành viên tham gia:
- Ths. Nguyễn Tiến Đạt với 10 năm kinh nghiệm nghiên cứu về sinh thái và đa dạng sinh học côn trùng.
- Ths. Phạm Anh Tuấn với 30 năm kinh nghiệm về điều tra muỗi và côn trùng truyền bệnh trên địa bàn thành phố Hà Nội.
- CN. Đỗ Long Thành, từ khi tham gia nghiên cứu phát triển sản phẩm này CN. Thành vẫn là sinh viên năm cuối ngành Điện tự động – Trường Đại học Giao thông vận tải. Với niềm đam mê về công nghệ và tự động hóa CN. Thành đã chế tạo được nhiều rô bốt điều khiển tham dự nhiều cuộc thi trong ngành tự động hóa.
Qua nhiều năm nghiên cứu về côn trùng nhóm nghiên cứu đã có ý tưởng cải tiến các dòng máy hút phục vụ cho các nhà khoa học dễ dàng hơn trong quá trình thu thập mẫu vật tại thực địa. Sản phẩm đã được các nhà khoa học tại Viện Sinh thái và tài nguyên sinh vật (Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương sử dụng thử nghiệm để đánh giá hiệu quả, tính tiện dụng trong quá trình thực địa và trong phòng thí nghiệm.
Nhóm nghiên cứu đã được cấp Giấy chứng nhận Quyền tác giả đối với bài viết mô tả chi tiết về Máy hút muỗi cầm tay Aspirator Việt Nam do Cục Bản quyền tác giả cấp năm 2023.
꧋
Nhóm nghiên cứu mong muốn sản phẩm được đánh giá và giới thiệu rộng rãi hơn để có thể đưa sản phẩm tới tay các nhà nghiên cứu côn trùng học và cán bộ y tế phục vụ điều tra muỗi, côn trùng truyền bệnh trên cả nước. Sau đó sẽ phát triển các dòng máy hút cỡ lớn, công suất cao tuy nhiên vẫn nhỏ, gọn, nhẹ phục vụ cho công tác thu mẫu định lượng ngoài thực địa.
Video: