Kim Cương: 'Tôi chăm từ thiện để bớt cô đơn'

- Năm qua, bà gặp khó ra sao khi đi xin hỗ trợ cho nghệ sĩ nghèo?

- Con trai tôi biết mẹ ý định tổ chức chương trình thiện nguyện Nghệ sĩ tri âm, năn nỉ đừng làm vì lo cho sức khỏe tôi🐲. Con nói thêm: "Mẹ không ở thương trường nên không biết năm qua, công ty nhỏ hay lớn gì cũng 'chết' cả. Mẹ đi vận động nữa là gieo cho người ta cái🍨 khó xử". Tôi nhủ bụng: chắc đành thôi lần này. Giờ chót, nhiều doanh nghiệp tự liên lạc, ngỏ ý muốn được sẻ chia tâm nguyện với tôi. Cảm động là số quà nhiều hơn, giá trị cũng tăng thêm so với những năm trước, được 1,1 tỷ đồng. Tôi thở phào nhẹ nhõm.

Hôm nghệ sĩ cải lương Kim Giác mất hồi cuối tháng 1, tôi đến viếng. Thấy tôi gửi tiền phúng, một người con bảo gia đình xin miễn chấp đ😼iếu. Tôi nói: đây là tiền mà Kim Giác lẽ ra sẽ nhận được từ chương trình của tôi nếu còn sống. Trước bàn thờ, tôi khóc, nhắn người q🉐uá cố: "Bảy năm qua đều có mặt em. Năm nay, em chưa kịp lãnh, chị gửi ở đây để em thấy rằng, khán giả vẫn còn thương em, thương tụi mình".

- Vì sao ở tuổi 84, bà dồn hết tâm huyết để làm thiện nguyện?

- Bảy năm qua, tôi hay gõ cửa nhiều mạnh t꧂hường quân nhờ hỗ trợ các anh em diễn viên, công nhân hậu đài có cái Tết ấm êm. Vì niềm vui, không phải chỉ cho tôi mà còn cho các anh em. Nhiều đồng nghiệp một thời, tuổi đã ngoài 70, 80, hàng năm vẫn chờ tôi tổ chức chương trình. Họ không trông ngóng những túi quà vài triệu bạc, mà chỉ muốn được gặp nhau hàn huyên.

Tôi thường ví, nghệ sĩ như những con tằm, trả nợ dâu xong là chết trong những cái kén. Nhưng con tằm còn sướng hơn vì có kén để chết yên thân. Nhiều người trong chúng tôi, cống hiến đến cuối đời, mà vẫn sống trong lay lắt, bệnh hoạn, và nhất là nỗi buồn. Tôi mà không làm từ thiện có lẽ cũng khó sống được đến giờ này. Gần 70 năm trong nghề, tôi thấm thía nỗi cô đơn của nghệ sĩ. Dù con cháu đề huề, nhiều đêm tôi vẫn lén vào phòng thờ của má - Nghệ sĩ Nhân dân Bảy Nam, khóc vì nhớ sân khấu. Nghệ sĩ thường có hai gia đình - một với vợ chồng, con cái, m🦂ột với khán giả. Chúng tôi ăn đời ở kiếp với đoàn hát nhiều hơn với người thân. Ngày xưa, mỗi năm, có khi tôi cùng gánh hát bôn ba lưu diễn suốt bốn, năm tháng trời, sum vầy đón Tết bên nhau.

- Bà nhớ gì về những mùa Tết lúc còn lèo lái đoàn kịch Kim Cương?

- Mấy chục năm làm sân khấu, tôi không đưᩚᩚᩚᩚᩚᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ𒀱ᩚᩚᩚợc nghỉ Tết vì đây là mùa ăn nên làm ra nhất của đoàn kịch. Từ mùng một đến mùng 10, chúng tôi diễn mỗi ngày ba suất. Giao thừa, tôi ăn cơm cùng má xong là sáng hôm sau lao vào rạp, lo liệu đến khuya mới về. Nhiều người không kịp lau lớp hóa trang, để nguyên để sáng diễn tiếp. Chúng tôi tự ăn Tết với nhau, thiếu bánh mứt, lương thực thì có người nhà tiếp tế. Lâu lâu, bảo vệ đứng ngoài cửa, đọc tên để từng người chạy ra l🍬ấy đồ, cứ như thăm nuôi vậy. Ai có bánh tét, bánh chưng thì chia năm xẻ bảy.

Thiếu thốn đủ bề, nhưng nghĩ đến việc kh𝓀án giả cùng cười, khóc với mình, chúng tôi quên hết nỗi tủi thân. Sân khấu như một cuộc đời thu nhỏ, đầy đủ hỉ - nộ - á๊i - ố, chính những điều đó ràng buộc chúng tôi với nhau.

- Sức khỏe bà dạo này ra sao?

- Những năm nay, tôi duy trì lịch khám tổng quát vài tháng một lần, may mắn không gặp vấn đề gì nghiêm trọng. Chỉ một lần năm 2019, tôi nhập viện vì lên cơn nhồi máu cơ tim ꦿdo tật bẩm sinh. Thỉnh thoảng, bị ốm vặt, tôi xem đó nh🦄ư lời nhắc nhở của trời phật, rằng ai rồi cũng phải đi đến phút cuối.

Nghề này coi vậy mà tổn hại sức khỏe. Người thường mỗi khi gặp chuyện buồn, khóc vài hôm là tâm lực đã suy tổn. Hồi tôi diễn Lá sầu riêng, một năm tôi khóc gần như 365 đꦉêm. Mà điều này đôi khi chính nghệ sĩ không nhận r🌃a, chỉ biết miệt mài trút cạn nỗi lòng trên sân khấu.

 

 

Trích đoạn 'Lá sầu riêng' Kim Cương diễn cùng mẹ - NSND Bảy Nam

- Bà còn tâm nguyện nào dang dở?

- Tôi thường dặn con trai: "Nếu má có bề gì, con thay má duy trì quỹ học bổng Bảy Nam". Ngày trước, má tôi phiền lòng vì định kiến coi thường nghệ sĩ của người xưa, rằng "xướng ca vô loài". Má từng nhiều phen chịu nhục từ chính cậu, dì trong nhà vì đi theo gánh hát. Chị của má - nghệ sĩ Năm Phỉ - đến chết vẫn không được người thân nhìn mặt. Má tô🐼i thường dặn: "Con phải sống sao để khán giả đánh giá đúng đóng góp của nghệ sĩ". Cách đây vài năm, tạp chí Forbes chọn tôi là một trong 50 người phụ nữ ảnh hưởng nhất nước. Đêm đó, nhận cúp xong, tôi dâng lên bàn thờ, nói: "Má ơi, con báo hiếu cho má được rồi".

Tôi lo liệu trước mọi thứ, kể cả ngày tôi ra đi. Nhiều năm trước, tôi đã xin một mảnh đất nằm cạnh mộ má ở Nghĩa trang TP HCM. T𝔉hế nên, tôi không còn gì ân hận nếu một ngày nhắm m൲ắt xuôi tay. Nếu có tiếc nuối, thì là việc tôi không được tự tay làm thiện nguyện nữa.

- Bà đón Tết này như thế nào?

- Cả năm lo "chuyện người", chỉ đến Tết, tôi mới dành thời gian cho gia đình. 17 năm nay, sáng mùng một, tôi cùng con cháu ra thăm mộ má. Niềm vui tuổi già của tôi là những đứa cháu. Như thừa hưởng tính tôi, các bé cũn🐬g mê làm từ thiện. Đợt trao học bổng Bảy Nam vừa qua, tôi nhờ từng bé trao quà cho bạn đồng trang lứa. Có cháu trai ôm tôi thủ thỉ: "Sau này con lớn mà giàu, con sẽ xây một bui♏lding (cao ốc) thiệt lớn, tặng người nghèo mỗi người một cái". Nghe con trẻ nói vậy, tôi cười mà mắt rưng rưng.

Mai Nhật

• Kim Cương tưởng nhớ nghệ sĩ Bảy Nam
• Kim Cương ôn chuyện tình trong hồi ký