Một thày giáo cả đời thanh liêm

Cả đờ🐭i, ông đã sống đúng như cá🃏i tên của mình: Nhà giáo nhân dân - PGS-TS. Dương Thanh Liêm.

Bây giờ ông đã nghỉ hưu được 3 năm, song đó chỉ là khái niệm có tính ước lệ. Người ta vẫn thấy ông tất tả lên lớp cho c🐭ác khóa sinh viên chăn nuôi - thú y và cả học viên cao học ĐH Nông lâm TP HCM. Trưa thứ bảy, lại thấy ông quày quả nhảy xe buýt từ Thủ Đức lên Sài Gòn giảng dạy cho sinh viên ĐH Khoa học tự nhiên (ĐH Quốc gia TP HCM).

Thời gian còn lại trong ngày, ông làm bạn với chiếc máy tính trong căn phòng nhỏ ở Bộ môn Dinh dưỡng. Ông cười hồn hậu: “Nghỉ hưu rồi nhưng mình được ưu ái lắm đấy. Bộ môn dành cho 🌺căn phòng này để làm việc đến suốt đời”. Trong không gian nhỏ hẹp ấy, ông một mình cặm cụi tìm kiếm tư liệu, thông tin trên m🅰ạng để soạn thảo, cập nhật các giáo án điện tử.

Đến nay, cả ba giáo án độc chất học, sinh lý dinh dưỡng và dinh dưỡng người đều được ông thiết kế với công cụ Power Point đầy sống động. Mỗi lần lên lớp là ông lại mang vác lỉnh kỉnh máy tính, máy chiếu, rồi dây nhợ... Cái biệt danh “Ông già hiện đại” đã xuấꦅt hiện từ đó. “Cực một chút, nhưng sinh ෴viên rất hứng thú với bài học. Mình già rồi, niềm vui duy nhất là được đi dạy, được đến với sinh viên nên nhiều lúc cũng không thấy mệt”, ông tâm sự.

Ông Dương Thanh Liêm. Ảnh: Tuổi Trẻ.

Nỗi khát khao được đứng mãi với bục giảng cháy bỏng đến mức, ngay sau khi nghỉ hưu, không ít công ty nước ngoài mời ông về làm việc với đồng lương hấp dẫn, nhưng ông một mực khước từ. Cứ thế, sau những giờ lên lớp, những buổi tư vấn kỹ thuật cho nông dân..., người ta lại thấy ông miệt mài bên chiếc máy tính thu lượm kiến thức, bổ sung, chăm chút cho các giáo án điện tử. Sinh viên rồi học viên cao học đều tìm đến ông xin giáo án điện tử v💟ề học, thậm chí sinh viên đến tay không, ông còn tặng luôn cả đĩa CD.

Cái đam mê nghiên cứu có từ thuở ông mới bước chân vào ĐH Nông ngᩚᩚᩚᩚᩚᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ𒀱ᩚᩚᩚhiệp 1 Hà Nội 45 năm trước. Suốt năm tháng ở đại học, ông đều đạt điểm tuyệt đối ở tất cả môn (gần 50 môn) cho đến khi tốt nghiệp với danh hiệu thủ khoa. Trung ương Đoàn đã phát động phong trào học tập theo gương Dương Thanh Liêm. Chàng sinh viên Nam bộ này cũng được đi báo cáo điển hình tại nhiều ĐH. Và chỉ sau hơn 2 năm tốt nghiệp, ông được cử sang làm nghiên cứu sinh tại ﷽Hungary với đề tài về thức ăn cho gà công nghiệp.

Sau ngày miền Nam giải phóng, ông trở về công tác tại ĐH Nông lâm TP HCM. Trong số những công trình, đề tài có giá trị, người ta vẫn nhắc đến tên tuổi ông gắn liền với “bột cỏ” làm thức ăn hỗn hợp cho gia súc, gia cầm mà nhờ đó gia súc không thiếu sinh tố A, kháng bệnh tốt và lòng đỏ trứng gà trở nên màu vàng đẹp. Đó là chưa kể hai công trình nghiên cứu khác là “Hợp chất iôt hữu cơ kích thích gi𒁃a súc tiết sữa, gia cầm đẻ trứng” và “Nuôi dê sữa theo lối công nghiệp” hiện vẫn được ứng dụng ở nhiều nơi. Nhiều người gọi ông là ông tổ trong lĩnh vực chăn nuôi, thú y.

Hơn cả nỗi đau

Cống hiến không ít, sống nhân hậu, khoan dung và lành đến đ🐻ộ không làm phật ý một ai, nhưng số phận lại đẩy ông đến giới hạn tận cùng của nỗi đau và bất hạnh. Chỉ sau 3 tháng sinh hạ đứa con trai cho ông, người vợ bỗng phát bệnh. Căn bệnh tâm thần quái ác của vợ đã khiến cuộc sống của ông lâm vào thế khốn quẫn về cả vật chất lẫn tinh thần. Sau giờ lên lớp, sinh viên lại thấy ông tất tả trở về nhà lo chợ búa, nấu cơm, giặt giũ, chăm sóc con và thuốc thang cho vợ...

Thật lạ, cứ mỗi lần bị kích động lên cơn là bà lại hung hăng nhắm chỉ mình ông mà r🐼ượt đuổi. Người đàn ông bất hạnh chỉ biết lánh đi nơi khác cho đến khi cơn cuồng nộ của vợ dịu đi. Một đôi lần ông tìm đến rượu như một phương cách để giải thoát khỏi nỗi đau, trước khi trở về nhà. "Và thật lạ cứ mỗi lần tôi say là hình như bà lại tỉnh, lại biết chăm sóc, thay quần áo, chuẩn bị giường gối cho tôi ngủ...”, ông trầm ngâm trong nỗi cay đắng.

Nhưng “họa vô đơn chí”. Năm 1990, đứa con trai duy nhất của ông khi ấy đã 13 tuổi, trong một lần theo bạn ra hồ nước cạnh trường tắm, đã bị chết đuối. Nỗi đau lớn đến độ một người hoạt bát và n𝐆ghị lực như ông cũng trở nên câm nín. Mãi 4 năm sau, trong một lần tháp tùng Thủ tướng Võ Văn Kiệt đi khảo sát thực địa vùng đất xây dựng ĐH Quốc gia TP HCM, người ta thấy ông nán lại một mình rất lâu khi đi ngang qua khu vực hồ nước ác👍 nghiệt. Ông nói mà ánh mắt cứ xa xăm: “Cái gì quý nhất thì lại mất. Suốt 3-4 năm trời tôi không làm được gì cả, người cứ bần thần, lờ đờ như kẻ vô hồn...”.

Anh Phan Văn Nam, một cựu sinh viên ĐH Nông lâm TP HCM, nhớ lại: “Cả một quãng thời gian dài, những bài giảng của𝕴 thày lúc nào ဣcũng ẩn chứa một nỗi buồn vô tận, buồn từ gương mặt, đôi mắt, buồn từ giọng nói, từ câu chữ... Chúng tôi thương thày quá, chỉ biết giận ông trời sao thày ở hiền như thế mà chẳng gặp lành chút nào!”.

Ở hiền và liêm khiết là cách sống của ông. Ngay cả khi đã là hiệu trưởng ĐH Nông lâm TP HCM (1994-1998), người ta vẫn thấy ông ngày hai buổi đến trường với chiếc Honda cũ nát. Có người vì thể diện ngôi trường, không chịu được đã trực tiếp gặp ông mắng: “Thày đi chiếc xe n🌺hư thế là bôi bác nhà trườ𒐪ng đó”. “Nhưng tính tôi nó thế. Tôi thấy không cần thiết đi xe mới”, ông phân bua.

Từ khi về công tác tại ĐH Nông lâm (1976) đến nay, ông và gia đình vẫn sống trong căn nhà tập thể cấp 4 ọp ẹp, nóng thấp của 🌄trường. Có người từng đặt câu hỏi lúc làm hiệu trưởng, một ngôi nhà cho riêng mình có lẽ không khó đối với thày? Ông bộc bạch: “Dễ có người, chứ tôi thấy điều đó là khó. Hơn nữa, tôi khô📖ng thích vun vén cho riêng tư, nhiều người cũng ở nhà như mình mà...”.

(Theo Tuổi Trẻ)