Chấn thương dây chằng xảy ra rất phổ biến với các vận động viên và nhữngও người chơi thể thao. Dây chằng bị tổn thương (đứt hoặc rách) sẽ khiến cử động khớp cũng bị hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng vận động của toàn bộ cơ thể.

Theo ThS.BS Trần Anh Vũ - Trưởng khoa Y học thể thao & Nội soi, Phó giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, dây chằng gồm các mô liên kết dai, dày đặc kết nối các xương với nhau để làm vững khớp. Không giống như gân, dây chằng có🦂 tính đàn hồi. Nếu các dây chằng bị kéo căng đến mức giãn ra quá nhiều, dây chằng sẽ bị tổn thương và khiến khớp trở nên lỏng lẻo, đau và hạn chế các cử động.

Chấn thương về dây chằng là chấn thương khá phổ biến, xảy ra do lực tác động quá lớn đến khớp, chẳng hạn như té ngã khi chơi thể tha𝕴o, ngã từ trên cao xuống hoặc va cꦫhạm do tai nạn. Vị trí chấn thương thường nằm ở mắt cá chân, đầu gối, cổ tay, ngón tay cái, cổ hoặc lưng. Các vận động viên thể thao, vũ công, võ sĩ, người tập thể dục cường độ trung bình đến cao... là đối tượng dễ bị chấn thương dây chằng hơn cả.

Dấu hiệu chấn thương dây chằng

Khi dây chằng bị chấn thương (rách hoặc đứt), bạn có thể nghe thấy âm thanh tương tự tiếng nứt hoặc tiếng nổ nhỏ; xuất hiện bầm tím, sưng và đau, nhất là khi có áp lực lên khớp; có vết lõm ở khớp n🍬ơi dây chằng bị rách; cảm thấy bị co thắt cơ; khả năng vận động suy giảm, dẫn đến tình trạng khớp lỏng lẻo hoặc không thể cử động như bình thường.

Khi dây chằng bị chấn thương, biến chứng dễ nhận thấy nhất là sự mất ổn định của khớp. Nếu tình trạng này kéo dài, khớp không được điều trị phục hồi sẽ dẫn đến sự thoái hóa của sụn. Cuối cùng là thoái hóa khớp, khiến người bệnh đau đớn kéo dài, chất lượng sống suy giảm, thậm chí có nguy cơ tàn phế, phải t🤡hay khớp sau này.

Nguyên nhân chấn thương dây chằng

Theo bác sĩ Trần Anh Vũ, tùy theo vị trí của dây chằng trên cơ thể mà có th🐎ể dẫn đến những chấn thương khác nhau:

- Mắt cá chân: tổ hợp dây chằng xung quanh mắt cá ngoài dễ bị tổn thương nhất do bàn chân dễ bị lật vào trong khi chấn thương. Dây chằng delta cũng🌼 dễ bị chấn thương khi bị lật cổ chân r☂a ngoài.

- Đầu🥂 gối: là một trong những vị trí dễ gặp chấn thương dây chằng nhất xuất phát từ những nguyên nhân như thay đổi chuyển động một cách đột ngột; nhảy từ trên cao xuống, tiếp đất bất ngờ; hay bị tác động, va chạm mạnh trực tiếp vào đầu gối.

- Cổ tay: t🐻hường bị chấn thương khi có lực tác động đột ngột vào vùng cổ tay. Phức hợp sụn sợi tamꦗ giác là một trong những dây chằng dễ bị thương nhất.

- Cổ: Khi bạn tăng hoặc giảm tốc đột ngột, gây ra chuyển động cực mạnh của cột sống cổ, các dây chằng vùng cổ sẽ có nguy cơ bị đứt. Loại chấn thương này thường dẫn tới tổnꦇ thương cơ, dây thần kinh🗹 và xương.

- Lưng: các dây chằng ở lưng rất dễ ráchཧ khi bạn cố sức để nâng một vật quá nặng.

Phương pháp điều trị và phục hồi

Tùy vào mức 𒅌độ chấn thương của dây chằng, các bác sĩ sẽ có những phương pháp điều trị phùꦬ hợp. Trong trường hợp đứt dây chằng độ I và II, người bị chấn thương thường được chỉ định áp dụng phương pháp trị liệu RICE, tức là:

- R - Rest (Nghỉ ngơi): sau khi bạn gặp phải chấn thương, mọi tác động gây áp lực, căng thẳng cho vùng bị🍨 thương phải được hạn chế đến mức tối đa. Cần dành thời gian nghỉ ngơi cho đến khi vết thương hồi phục hoàn toàn.

- I - Ice (𓃲Chườm đá): là phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc giảm đau nhanh chóng cho vùng bị thương, đồng thời hạn chế sưng tấy. Trong vòng vài ngày đầu sau chấn thương, bạn hãy chườm đá 15-30 phút/lần, mỗi lần cách nhau tối thiểu 2 giờ.

- C - Compression (Băng ép): vùng chấn thương được băng bó, ép chặt sẽ giúp g♑iảm sưng, đau. Bạn có thể dùng một dải băng quấn quanh vết th🌠ương nhưng đừng quấn quá chặt kẻo gặp phải tác dụng ngược.

- E - Elevation (Nâng cao): nâng cao vùng tổn thương giúp kiểm soát lưu lượng máu đến khu vực bị thương, t🐠ừ đó giảm sưng viêm hiệu quả. Ví dụ, nếu bị dây chằng cổ chân bị đứt, bạn hãy kê cao chân khi ngồi hoặc nằm. Sau vài ngày, những chấn thương mức độ nhẹ sẽ hồi phục dần.

Đối với các trường hợp đứt ở cấp độ II, song song🃏 với phương pháp RICE, có thể kết hợp nẹp để nhanh hồi phục. Vị trí và mức độ tổn thương sẽ quyết định thời gian cần nẹp. Riêng những người bị chấn thương độ III (đứt dây chằng), bác sĩ sẽ xem xét phẫu thuật để tái tạo lại toàn bộ dây chằng bị đứt.

Tại khoa Y học thể thao & Nội soi, Bệnh viện Đa khoa Tâ♓m Anh, ph🍸ương pháp phẫu thuật nội soi tái tạo dây chằng đang được áp dụng để điều trị đứt dây chằng độ III. So với phương pháp mổ mở, phương pháp này có nhiều ưu điểm hơn như độ an toàn cao, giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng, ít đau, sẹo mổ nhỏ... Sau phẫu thuật, bệnh nhân hồi phục chức năng vận động gần như hoàn toàn nhờ kết hợp các bài tập vật lý trị liệu, giúp phục hồi chức năng của dây chằng và khớp. Thời gian hồi phục có thể là vài tuần hoặc lên đến một năm, tùy thuộc vào mức độ của thương tổn.

Hiện tại, khoa Y học thể thao & Nội soi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh thực✤ hiện các phương pháp phẫu thuật nội soi tái tạo hoặc sửa chữa các dây chằng như:

- Nội soi tái tꦅạo dây chằng chéo trước với sự hỗ trợ của robot.

- Nội soi bảo tồn dây chằng chéo trước.

- Phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo trước bằng các kỹ thuậ𝔉t một bó, hai bó, ghép gân Hamstring tự thân, g💛ân đồng loại,...

- Phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo sau với các kỹ thuật một 💛bó, hai bó ba đường hầm, hai bó bốn đường hầm, kỹ thuật tất cả bên trong,...

- 𒊎 hoặc sửa sụn chêm trong các trư😼ờng hợp rách sụn chêm khớp gối do chấn thương.

- Phẫu thuật nội soi điều trị chấn thương vùng cổ chân, cổ tay, mắt cá chân.ꦡ..

Phòng ngừa chấn thương dây chằng

Chấꦍn thương dây chằng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu như bạn lưu ý một số điểm sau:

- Khởi động đúng cách trước khi chơi thể thao để làm nóng cơ bắp, các 🧜🐎khớp cũng như tăng lưu thông máu, giúp hạn chế chấn thương.

- Ngừng tập luyện nếu bạn thấy cơ thể mệt mỏi: Cảm giác uể oải rã rời chính là cách cơ bắp "phản ứng" lại vì phải hoạt động quá sức, chỉ khi nào bạn hoàn toàn khỏe khoắn và sẵn sàng cho buổi tập luy﷽ện thì hãy ra sân.

- Chú trọng các bài tập tăng độ dẻo dai cho dây chằng: không giống như cơ bắp, không có bài tập cụ thể giúp tăng sự dẻo dai cho dây chằng. Thay vào đó, các dây chằng sẽ "khỏe" lên một cách tự nhiên nếu nhận được lượng tải trọng phù hợp. Ví dụ, muốn củng cố dây chằng gối, bạn hãy tập các môn như đạp xe, đi bộ, bơi lội... vì những môn nà🌠y sử dụng cơ gối nhiều, lại tác động một lực đều đặn lên vùng gối. Dần dần, dây chằng gối sẽ tự phát triển thêm các sợi bổ sung để thích ứng với lực tác động này, trở nên khỏe mạnh hơn.

- Tránh các kỹ thuật sai khi ꦐchơi thể thao, hạn chế man🐬g vác đồ vật nặng, cẩn thận với tai nạn xe cộ hoặc tai nạn té ngã... để tránh làm tổn thương dây chằng.

- Có chế độ dinh dưỡng giàu canxi để tăng cường độ dẻo dai cho dây chằng, phòng ngừa chấn thương. Nguồn canxi có lợi đến từ sữa và các sản phẩm từ sữa, trứng,𒊎 hải sản, các loại đậu, rau lá xanh... Một điều quan trọn🐽g nữa là bạn cần cung cấp đủ lượng vitamin D và magiê. Hai vi chất này giúp cơ thể hấp thụ canxi trọn vẹn hơn.

"Chấn thương dây chằng rất dễ gặp với các vận động viên,ཧ với những người chơi thể thao, những người vận động mạnh đột ngột... nhưng cũng không phải là bệnh lý khó điều trị nếu như bạn tuân ♔theo chỉ định của bác sĩ kết hợp một lối sống lành mạnh, khoa học, vận động - chơi thể thao đúng cách" - bác sĩ Trần Anh Vũ nhấn mạnh.

Để đặt lịch khám và điều trị với các chuyên gia hà♒ng đầu tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hìn🍃h, BVĐK Tâm Anh, quý khách có thể liên hệ:

Hà Nội:

108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP.Hà Nội
Hotline: 1800 6858

TP.HCM:

2B Phổ Quang, P.2, Q.Tân Bình, TP.Hồ Chí Minh
Hotline: 0287 102 6789

Fanpage:

(Nguồn: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh)