A.N. Wilson -
Tôi luôn có thành kiến với những nhà văn đoạt giải Nobel. Hãy kiểm tra điều này bằng một thử nghiệm đơn giản: viết lịch sử văn học Anh 100 năm෴ qua, trong đó đối tượng chính là những nhà văn Nobel. Tất nhiên bạn có thể dễ dàng hoàn thành chương thơ ca đầu thế kỷ với hai gương mặt T. S𝔉. Eliot và W. B. Yeats.
Nhưng điều éo le, là việc đội vòng nguyệt quế l𓄧ên đầu những nhà văn như John Galsworthy và Pearl Buck đã đẩy những tác giả lẫy lừng khác vào bóng tối.
Hiện tại, Toni Morrison và Seamus Heaney hẳn vẫn có độc giả hâm mộ nhưng tôi sẽ vô cùng ngạc nhiên nếu 100 năm nữa, ai đó lại còn quꦑan tâm đến tác phẩm của họ.
Rồi có những nhân vật khác như Churchill và Bertrand Russell. Họ là những người đáng trọng ở một lĩnh vực nào đó, nhưng khó lòng xứng đáng với một giải thưởng văn chương, bất luận là để cho ban giám khảo nào đánh giá.
 |
|
Churchill, Heinrich Böll, Seamus Heaney vཧà Toni Morrison (trái, phải, trên, dưới) - những nhà văℱn Nobel chưa thuyết phục. |
Bạn nghĩ sao khi Elias Canetti cũng đoạt Nobel? Ông là một nhà văn hấp dẫn, dù bạn có đo bằng thứ tiêu chí nào. Nhưng cuốn tiểu thuyết The Blinding của ông là một sự thất bại hoàn toàn. Danh tiếng của𒐪 Canetti được tạo dựng từ 3 hay 4 tập hồi ký mà dù chúng có xuất sắc đến cỡ nào cũng không thể giúp ông có được một chỗ ngồi bên cạnh những Rousseau hay St Augustine.
Điều gì khiến chúng ta ngán ngẩm với các nhà văn đoạt giải ཧNobel. Có lẽ tại ban giám khảo, ở bất cứ thời điểm nào, họ cũng chịu sự chi phﷺối của những yếu tố ngoài văn học.
Trong cuộc xung đột vũ trang tại Bắc Ireland, người ta đã mỏi mắt tìm một nhà thơ theo đạo Thiên chúa đến từ khu vực giao tranh này. Và Charles Monteith, nhà xuất bản làm việc cho Faber & Faber đã tạo nên Seamus Heaney – một nhà thơ nhỏ mà nếu sinh vào thời kỳ yên ả chắc chỉ đủ để chọn vào tuyển tập Những nhà thơ cấp tꦍỉnh.
Với tôi, Heinrich Böll là một nhà văn Nobel điển hình, 🌊một người vừa🍰 vặn với chiếc áo khoác chính trị của giải thưởng này trong một bối cảnh lịch sử nhất định.
Trước đó, sau thế chiến II, những người Scandinavia tốt bụng đã liꦏều lĩnh tôn vinh một nhà văn Đức với thái độ bề trên và một lý lẽ đáng tởm: chào đón Đức trở lại với đại gia đình các quốc gia trên thế giới. Herman Hesse đoạt giải gần như ngay sau khi chiến tranh kết thúc. Và sau đó là Böll, người được vinh danh năm 1972.
Lúc đó, khối Xô viết đang vững như bàn thạch. Một nhà văn 🥂Tây Đứcꦛ nổi tiếng ở Đông Đức với thái độ thù ghét giới tư bản và những thương nhân ở Cologne đương nhiên là gương mặt thích hợp với giải Nobel.
Böll viết về những người dân nghèo ở phươnꩵg Tây – những người không mấy được hưởng lợi lộc từ sự phát triển thầ💝n kỳ của nền kinh tế. Hàng triệu bản sách của ông đã được tiêu thụ ở các nước Xô viết. Ông là quán quân của dòng "văn học hoang tàn sau chiến tranh".
Nhưng khi tôi đọc những sáng tác về sau của Böll, tôi nghĩ là mình đã không thật ꧒sự công bằng. Những tác phẩm xuất sắc của ông được viết trong các thập kỷ sau chiến tranh. Tôi tin là như vậy.
Cuốn tiểu thuyết khiến tôi xúc động là And Never Said a Word (Và không nói một lời) – cuốn sách viết về hôn nhân với cái 🐈nhìn đầy sâu sắc và n♏hân văn.
Dẫu vậy, với tư cách là người ghi chép sự suy thoái, hoang tàn của con người sau chiến tranh, liệu Böll có xuất sắc hơn Barbara Pym, người không꧑ bao giờ đoạt giải Nobel? Tôi không chắc.
Hà Linh dịch
(Nguồn: The Telegraph)