Theo ước tính của Tổ chức Ung thư toàn cầu (Globocan) năm 2020, u💯ng thư thực quản đứng hàng thứ 6 trong các nguyên꧒ nhân gây tử vong do ung thư trên thế giới. Bệnh thường phát hiện ở giai đoạn muộn.

Bác sĩ, Tiến sĩ Vũ Trường Khanh, Trưởng ಌkhoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết tỷ lệ sống sau 5 năm phát hiện bệnh khoảng 15-25%. Ung thư thực quản trên 90% là ung thư biểu mô vảy, còn ung thư biểu mô tuyến thực quản ít gặp. Ở châu Á nói chung, Việt Nam nói riêng phần lớn là ung thư biểu♏ mô vảy thực quản và có liên quan tới hút thuốc lá và uống rượu bia, thường gặp ở nam giới.

Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thực quản. Mặc dù các yếu tố nguy cơ thường ảnh hưởng đến sự phát triển của bệnh nhưng hầu hết không phải là ng𝄹uyên nhân trực tiếp. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ phổ biến cần lưu ý 🦩theo Tiến sĩ Khanh.

Tuổi tác, giới tính

Khả năng mắc bệnh ung thư🧔 thực quản tăng lên theo tuổi tác. Những người trên 65 tuổi có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao nhất. Nam giới có nguy cơ mắc căn bệnh này cao hơn nữ giới từ 3 đến 4 lần.

Hút thuốc và uống rượu bia

Theo Tiến sĩ Khanh, hút thuốc là yếu tố liên quan đến ung thư biểu mô vảy ở thực quản. Người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh này cao gấp 5 lần so với người không hút thuốc. Sử dụng thuốc lá càng nhiều và thời gian sử dụng càng lâu thì nguy cơ ung thư càng cao. Người hút một bao thuốc lá trở lên mỗi ngày có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tuyến thực quản gấp đôi so với người không hút và nguy cơ nà♍y sẽ không biến mất nếu ngừng sử dụng.

Uống rượu làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản. Ethanol trong rượu được chuyển hóa bởi alcoho﷽l dehydrogenase và tạo thành acetaldehyde. Acetaldehyde tương tác với DNA gây đột biến gene. Rượu là một trong những yếu tố nguy cơ phát triển ung thư đường tiêu hóa trên, trong đó có ung thư thực quản. Càng uống nhiều rượu thì khả năng mắc ung thư thực quản càng cao. Hút thuốc kết hợp uống rượu làm tăng nguy cơ ung thư biểu mô tế bào vảy.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản và barrett thực quản

Những trường hợp trào ngược dạ dày thực quản nặng làm tăng💧 nguy cơ mắc ung thư thực quản, chủ yếu là ung thư biểu mô tuyến, thể này ít gặp ở Việt Nam. Bệnh thực quản Barrett có thể tiến triển ở m🐼ột số người mắc trào ngược dạ dày thực quản mạn tính (GERD) hoặc viêm thực quản.

Axit trào ngược lên thực quản trong thời gian dài gây tổn thương niêm mạc thực quản khiến các tế bào vảy trong niêm mạc thực quản biến thành mô tuyến. Mắc GERD trong nhiều năm làm tăng nguy cơ tiến triển ung thư biểu mô tuyến của thực qওuản. Tuy nhiên, barrette ngắn thực quản (chiều dài dưới 3 cm ) nhất là kích thước dưới 1 m không có bằng chứng rõ ràng làm tăng nguyên nhân gây ung thư thực quản.

Chế độ dinh dưỡng

Chế độ ăn ít trái cây và rau củ, ăn nhiều thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư thực quản. Một số nghiên cứu cho thấy có mối liên quan giữa ung thư thực quản với sự thiếu hụt beta-carotene, vitamin E, selen hoặc sắt. Việc hấp thụ axit béo omega-3, chất béo không bão hòa đa, chất xơ từ trái cây và rau củ, vitamin C và beta-carotene, vitamin E có liên quan đến việc giảm nguy cơ bị chẩn đoán m𓆏ắc bệnh.

Thường xuyên uống chất lỏng quá nóng cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư thực 𓆉quản dạng tế bào vảy. Đây có thể là kết quả của việc các tế bào lót thực quản bị tổn thương lâu dài do chất lỏng nóng.

Béo phì

Những người thừa cân hoặc béo phì có nguy cơ cao bị ung thư biểu mô tuyến thực quản. Điều này có thể là do những người béo phì thường dễ bị trào ngược dạ dày. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, chỉ số BMI cao (lớn hơn 25) có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư biểu mô tuyến thực quản. Co thắt tâm vị, ít hoạt động thể chất, mắc bệnh di truyền tylosis, hội chứng Plummer-Vinson, nhiễm virus u nhú HPV, tổn thương thực quản... cũng là các yếu t🎶ố nguy cơ có thể gây ra ﷽loại ung thư này.

Tiến sĩ Khanh lưu ý thêm, nguy cơ ung thư thực quản có thể giảm xuống bằng cách thực hiện m𝔍ột số thay đổi lối sống như hạn chế hoặc loại bỏ uống rượu, ngừng sử dụng thuốc lá, áp dụng chế độ ăn nhiều trái cây và rau, duy trì cân nặng phù hợp, tập thể dục thường xuyên... Hầu hết bệnh nhân không cảm thấy khác biệt cho đến khi ung thư thực quản chuyển sang giai đoạn nặng. Xem xét các yếu tố nguy cơ và tầm soát định kỳ qua nội soi có thể giúp bác sĩ phát hiện kịp thời và điều trị.

Lục Bảo