PGS Nguyễn Kế Hào: 'Sách của GS Hồ Ngọc Đại không cũ'

Hai ngày sau khi PGS Nguyễn Kế Hào, đại diện Trung tâm C♏ông nghệ giáo dục,🃏 gửi kiến nghị xem xét lại kết quả thẩm định sách Công nghệ giáo dục của GS Hồ Ngọc Đại, Bộ Gi▨áo dục và Đà⛦o tạo đã có công văn trả lời. Ngày 30/9, VnExpress đã phỏng vấn PGS Hào về việc này.  

- Ông đánh giá thế nào về phản hồi của Bộ Giáo dục và Đào tạo?

- Tôi cảm thấy câu trả lời của Bộ là không thỏa đáng, lạnh lùng và vô cảm. Nó chỉ nhắc lại nghị quyết, thông tư chứ chưa giải đáp được những vấn đề chúng tôi nêu trong kiến nghị. Không chỉ tôi, các cán bộ ở Trung tâm Công nghệ giáo dục cũng rất bu💧ồn, cảm thấy không còn hy vọng.

- Từ năm học 2020-2021, chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được triển khai, sách giáo khoa phải được biên soạn theo đó. Tại sao GS Hồ Ngọc Đại và cộng sự lại không sửa chữa mà gửi thẩm định bản đã dùng hơn 40 năm?

- Sách của GS Đại được đưa vào thực tiễn suốt 40 năm qua, trải qua nhiều lần thẩm định, đã có sửa đổi và ngày càng hoàn thiện. Bộ sách này không cũ như kiểu sách theo chương trình tiểu học năm 2000 hay sách cải cách năm꧙ 2002. Nó là cái hình thành mới, đến nay vẫn mang triết lý, quan điểm, mục tiêu rất phù hợp với định hướng phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học như chương trình giáo dục phổ thông mới đặt ra. 

Sách Công nghệ giáo dục đã đi vào thực tiễn, có sức sống và hiệu quả đã được chứng minh. Về mặt khoa học, sách đã được nghiệm thu, đánh giá nhiều lần. Ví dụ năm 1990, Hội đồng quốc gia nghiệm thu, đề nghị Bộ cho triển khai ở những nơi có điều kiện. Năm 1994, đề án chuyꦑển giao công nghệ ꦆgiáo dục cũng đã được đánh giá. Thậm chí, năm 2017 và 2018, Bộ thành lập hai hội đồng quốc gia để thẩm định lại, sau đó vẫn công nhận và cho triển khai.

Trong suốt 40 năm triể🅰n khai, GS Hồ Ngọc Đại đã sửa nhiều lần và dần hoàn thiện sách để trở thành chính thống nên không thấy phải sửa chữa nữa.

Tôi không phải tác giả nhưng nếu là tác giả cũng không thể nói sửa là sửa đ𒐪ược. Tôi nghĩ điều chỉnh thông 🎃tư còn dễ hơn là sửa sách bởi nó là cả hệ thống. Sách đã trải qua 40 năm, giờ nói sửa theo ý người khác đâu có dễ. 

- Hiện, sách được sử dụng rộng rãi là Tiếng Việt Công nghệ giáo dục lớp 1, sách Toán Công nghệ giáo dục không phổ biến. Nhiều nhà Toán học cho rằng kiến thức trong sách Toán quá khó, nặng. Ông nghĩ sao về điều này?

- Vi🌺ệc đánh giá sách khó hay dễ phải do người học, chứ không thể chỉ nghe đánh giá của các nhà khoa học. Không thể nói sách khó khi người học vẫn học được. Khi còn là Vụ trưởng Giáo dục tiểu học, tôi đã đến nhiều nơi như miền núi phía Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Phú Quốc, học sinh đều học được cả.

Tôi lấy ví dụ ở Tiếng Việt Công nghệ giáo dục. Một bài đọc được cho là dài và khó, có học sinh chỉ đọc được nửa bài nhưng không sao cả, như vậy vẫn đạt được mục tiêu. Cũng có những học sinh đọc hết vẫn "thòm thèm". Bài Nam quốc sơn hà khó với học sinh tiểu học nhưng là hồn ꦿdân tộc. Sách Công nghệ giáo dục không bắt học sinh phải hiểu ngay mà sau này hiểu cũng được vì nếu hiểu hết thì đi học làm gì. Tương tự, sách Toán cũng như vậy.

Sách Công nghệ giáo dục lấy chương trình mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo làm hạn dưới, tức là tối thiểu học sinh phải đạt được các yêu cầu và mục tiêu như chương tr🗹ình đó đề ra. Sách cũng có phần phát triển hơn, nhưng không bắt buộc học sinh nào 👍cũng phải đáp ứng được mà phân hóa rõ ràng.

- Ông nhìn nhận thế nào về việc Hội đồng thẩm định sách nói sách Công nghệ giáo dục đòi hỏi giáo viên phải làm việc gấp 2-3 lần so với sách thông thường? 

- Cả Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung tâm Công nghệ giáo dục thường xuyên khảo sát, lấy ý kiến giáo viên,✅ phụ huynh và học sinh về sách Công nghệ giáo dục.

Khảo sát của Bộ không được công bố nên tôi không biết. Còn khảo sát của Trung tâm cho thấy nhiều người bày tỏ hạnh phúc khi được dạy và học chương trình này. Họ cũng đánh giá sách Công nghệ giáo dục mỗi năm một hoàn thiện. Việc gần một t𝐆riệu học sinh đang học, học được, không tái mù chữ, đầu ra cao hơn quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo là minh chứng cho điều đó.

Khi giải thích lý do sách Công nghệ giáo dục không được chọn, đại diện Hội đồng thẩm định nói giáo viên chia sẻ lại là vất vả gấp 2-3 lần. Thực tế thì giáo viên có chia sẻ vất vả nhưng chỉ ở 1-2 năm đầu bởi chỉ được tập huấn ngắ൲n ngày, sau đó phải vừa dạy vừa tự tìm hiểu thêm theo hướng dẫn trong sách thiết kế bài giảng. Khi đã quen rồi và thấy hiệu quả, không giáo viên nào muốn bỏ cả.

Phụ huynh cũng không thể𝕴 dạy được sách Công nghệ giáo dục. Tuy nhiên, họ không cần dạy thêm con ở nhà bởi chúng đã học ở trường hai buổi rồi. Họ chỉ nên hỏi han, chăm sóc, tạo điều kiện. Đó cũng là quan điểm, triết lý giáo dục khác của ông Đại mà quan điểm này rất phù hợp vớ🥀i mục tiêu phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực.

- Là người bảo vệ sách Công nghệ giáo dục, tới đây ông sẽ làm gì?

- Số phận cuốn sách Công nghệ giáo dục cuối cùng cũng phải để cuộc sống quyết định bởi sách là thành tựu của g𝓡iáo dục Việt Nam chứ không pꦡhải của riêng GS Hồ Ngọc Đại nữa.

Về phía tôi, với tư cách cá nhân, tôi sẽ tiếp tục kiến nghị tới Chính phủ. Tôi rất 💞băn khoăn tới đây các tỉnh được lựa chọn sách giáo khoa trong nhiều cuốn sách qua thẩm định, họ sẽ lựa chọn theo tiêu 🎃chí nào khi mà các cuốn đó chưa được thực tiễn chứng minh.

Tôi sẽ kiến nghị🐭 đưa các sách giáo khoa mới vào thực nghiệm ít nhất 1-2 năm. Việc chọn sách phải do người dùng chọn, trực tiếp là học sinh và giáo viên chứ không phải là Sở hay Bộ Giáo dục꧟ và Đào tạo.

Dương Tâm