Họ thông báo bệnh nhân Covid-19 tăng chóng mặt✨, cơ sở y tế nhanh chóng quá tải, vào tháng 💦11/2020.
Oliveira yêu cầu lấy mẫu virus từ dịch mũi bệnh nhân để giải trình tự di truyền. Trong vòng chưa đầy một tuần, ông thu được 16 mẫu, tất cả 🌼đều là biến thể tương tự nhau, với lượng đột biến cao bất thường.
"Tôi tự nhủ có điều gì rất lạ ở đây", ông nói.
Oliveira, được xem là "thợ săn" virus dày dạn kinh nghiệm, đã phát hiện biến thể mới của nCoV Nam Phi, sau này được đặt 🤡tên là 501.V2. 16 mẫu bệnh phẩm cách nhau hàng trăm kilomet, từ nhiều tỉnh ở Eastern Cape và KwaZulu-Natal. Ông linh cảm biến thể đang lây lan rất nhanh.
Đáng lo ngại, một số đột biến nằm ở protein gai. Vì vậy, rất có thể virus vô hiệu hóa được vacci💎ne và thuốc.
Trong giai đoạn tiếp theo của cuộc s𓃲ăn tìm virus, Oliveira tìm đến các phòng thí nghiệm trong Mạng lưới Giám sát Gene ở Nam Phi, yêu cầu họ gửi mẫu nCoV từ bệnh nhân thuộc nhiều khu vực khác nhau.
Một trong số đó là phòng thí nghiệm ൩thị trấn Stellenbosch, nơi có nhà máy rượu vang nổi🍃 tiếng.
Susan Engelbrecht, nhà khoa học cấp cao tại đây, nói với Oliveira rằng cô sẽ sốc nếu biến thể nCoVꦐ được phát hiện ở khu vực này, bởi Stellenbos🧸ch cách Vịnh Nelson Mandela, nơi khởi nguồn của biến thể, tới 700 km.
"Tôi đã cá cược với cô ấy, rằng nếu chúng tôi tìm thấy b♏iến thể trong hơn 50% các mẫu bệnh ❀phẩm từ Stellenbosch, cô ấy phải mua cho tôi một chai rượu vang. Cô ấy nói sẽ không chỉ mua rượu, mà còn ăn chiếc mũ của mình luôn", giáo sư Oliveira kể lại.
Cuối cùng, tro✃ng số 67 mẫu xét nghiệm, 58 mẫu chứa biến thể virus. Oliveira thắng cược. Ông đang xem xét các loại rượu vang, tự nhủ sẽ chọn một chai đắt tiền.
Tulio de Oliveira, giáo sư tại Đại học KwaZulu-Natal ở Nam Phi. Ảnh: CNN
Vài ngày sau, ngày 4/12/2020, ông gửi email khẩn tới T𓂃ổ chức Y tế Thế giới (WHO) để báo cáo về biến thể 501.V2.
"Tôi muốn bổ sung thông tin này trong buổi họp hôm nay nhằm cảnh báo về phát hiện sơ bộ ở Nam Phi", ông viết🅺.
Ông cũng báo tin cho đồng nghiệp của mình, lưu ý biến thể mới chứa một đột biến có tên N501Y. Oliveira khuyến khích các nh🃏à khoa học tìm kiếm đột biến tương tự ở quốc gia ♑họ.
Andrew Rambaut, giáo sư tại Đại h꧂ọc Edinburgh, Anh, lập tức xem xét cơ sở dữ liệu ở nước này. Họ tìm thấy biến thể chứa đột biến N501Y, đang lây lan nhanh chóng ở các vùng phía đông nam. Nhóm nghiên cứu công bố thông tin hôm 20/12/2020.
Maria Van Ke🌺rkhove, trưởng nhóm phản ứng Covid-19 của WHO, cho biết phát hiện của gi♕áo sư Oliveira chắc chắn đã "đánh động các nhà khoa học Anh xem xét một loạt biến thể khác nhau".
"Chúng tôi ⛎rất biết ơn 🔜vì sự hợp tác quốc tế này", bà nói.
Trevor Bedford, chuyên gia dịch tễ 𒀰tại Trung tâm Trevor Bedford, nhận định: "Điều đó chắc chắn đã thúc đẩy các nhà khoa học".
Trong suốt đại dịch, việc xác định trình tự gene virus ở Mỹ đã bị tụt hậu so với các nước khác. Ví dụ, Anh giải trình tự virus từ 146.000 người kể từ khi✱ Covid-19 bùng phát đến nay. Trong khi đó, con số ở Mỹ là 58.000 người.
Ở Nam Ph💟i, sau khi nhận báo cáo từ bác sĩ, giáo sư Oliveira và các đồng nghiệp chỉ mất hai tuần đ⛎ể xác định biến thể mới. Các nhà khoa học Anh mất ba tuần.
Tại Mỹ, mọi thứ không diễn ra nhanh chóng như vậy. Các phòng thí nghiệm lấy mẫu nCoV của bệnh ཧnhân không làm việc trực tiếp với nhà khoa học. Họ phải chủ động tìm cơ sở, yêu cầu lưu mẫu xét nghiệm và đưa ra các thỏa thuận h🧸ợp tác để chia sẻ những mẫu đó.
Nam Phi và Anh có dịch vụ y 𓆉tế quốc gia -🍃 nơi xét nghiệm Covid-19 và các chuyên gia được phép sử dụng cùng một mẫu.
Mục tiêu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) l𒀰à tăng gấp đôi số lượng bộ gene virus được giải trình tự. Nước này hiện đang làm việc với khoảng 3.000 mẫu mỗi tuần. Cơ quan kỳ vọng năng suất tăng gấp đôi, lên 6.500 mẫu.
Thục Linh (Theo CNN)