Tấm ảnh mô tả cảnh Tổng thống Mỹ Barack Obama, Thủ tướng Anh D♋avid Cameron ꦏvà nữ Thủ tướng Đan Mạch Helle Thorning-Schmidt bị tung tràn ngập các trang mạng và báo chí thế giới, dư luận đã diễn ra những luồng ý kiến trái chiều.
Người thì cho rằng ജđó là chuyện bình thường, bởi dân Âu, Mỹ họ sống thật với bản thân, dù cho họ là nguyên thủ quốc gia. Kẻ thì lên án, phê bình. Họ nói đó là hành động nông nổi, nhí nhốꦯ, phản cảm, không xứng với vị thế của người đứng đầu một đất nước.
Điều đáng chú ý là ba nguyên thủ của 𒈔Mỹ, Anh và Đan Mạch cùng nhau "tự sướng" trên lễ đài của lễ tưởng niệm và vinh danh nhà cố lãnh đạo châu Phi huyền thoại, Nelson Mandela. Buổi lễ trang trọng này được tổ chức sáng 10/12/2013 tại sân vận động FNB ở Soweto (tỉnh Johannesburg, Nam Phi).
Trong ảnh, Tổng thống Obama ngồi giữa Đệ nhất phu nhân Mỹ, M☂ichelle Obama và nữ Thủ tướng tóc vàng Bắc Âu. Thủ tướng Anh ngồi cạnh người đồng cấp Đan Mạch. Bꦓỗng nhiên, nữ Thủ tướng Đan Mạch lấy chiếc smartphone ra rủ hai nhà lãnh đạo Mỹ và Anh chụp chung với mình, tấm ảnh này do bà tự chụp.
Cả hai quý ông hớn hở nghiêng ngườ🀅i, chụm đầu chun꧑g với người đẹp Scandinavia, riêng ông Obama còn đưa tay phụ cầm điện thoại để chụp cùng với bà Helle Thorning-Schmidt. Trong khi đó, phu nhân Michelle ngồi nghiêm trang với khuôn mặt “nghiêm trọng” tránh khỏi cái vụ “tự sướng” này.
Đây là một kiểu người ta 🌳tự chụp ảnh mình bằng thiết bị di động (smartphone, tablet…) rồi đưa lên mạng xã hội. Thuật ngữ “selfie” (tự sướng) là hành động đã trở nên phổ biến trên thế g🍬iới trong thời đại của các camera trên thiết bị di động. Nó xuất hiện lần đầu tiên trên diễn đàn Internet ABC Online của Úc ngày 13/9/2002.
Năm 2013, từ “selfie” đã trở nên phổ dụng đủ để từ điển Oxford English Dictionary đưa vào phiên bản online của mình. Tháng 11/2013, ban biên soạn từ điển nổi tiếng thế giới đã công bố “selfie” là “từ n☂ổi tiếng nhất năm” (word of the year).
Trong giới giải trí Hàn Quốc có một từ tương tự là “selfca” (tức là self camera) để chỉ hành động tự chụp ảnh mình. Bà con người Việt mình dịch thuật ngữ “selfie” là “chụp ảnh tự sướng”ไ vừa sát nghĩa, vừa🍷 đúng bản chất hành động, vừa thể hiện được đúng cảm xúc của người chụp.
Trở lại vụ chụp ảnh của ba vị nguyên thủ quốc gia ở Nam Phi. Roberto Schmidt, phóng viên ảnh của hãng tin Pháp AFP cũng là ꦇngười đã chụp được khoảnh khắc độc đáo này đã viết trên blog khẳng định thái độ “nghiêm trọng” của Đệ nhất phu nhân Mỹ - bà Michelle Obama không có liên quan gì tới vụ tự chụp ảnh “nổi đình đám” của bộ ba kia, trong đó có phu quân của mình.
Ông viết: “Sau này tôi đọc được trên mạng xã hội rằng bà Michelle Obama dường như cáu kỉnh khi nhìn thấy nữ Thủ tướng Đan Mạch chụp tấm ảnh đó. Nhưng các tấm ảnh có thể dối trá, trong thực tế, chỉ vài giây trước đó, Đệ nhất ph𒊎u nhân còn cười đùa với những người xung quanh mình, trong đó có ông Cameron và bà Thorning-Schmidt. Vẻ mặt nghiêm trang của bà chỉ là tình cờ được chụp thôi.”
Không chỉ trên Internet mà ngay cả trên bìa của những tờ báo “giật gân” (tabloid – tôi xin né chữ “lá cải” ꦓvì làm downgrade (hạ thấp) món rau mình khoái khẩu) . Báo Daily News giật tít: “Michelle's beside her selfie over flirty Bam” (tạm hiểu là: bà Michelle không thể kềm chế được thái độ của mình với cảnh ông Obama – Bam tán tỉnh – ha♍y đùa bỡn người khác).
Báo New York Post cảnh báo: “Flirting With Dane-Ger!”, còn tờ Sun của Anh ph𒈔ê bình: “No Selfie Respect” (tạm hiểu hành động tự sướng là không tôn trọng).
Phóng viên nhiếp ảnh Schmidt cũng 🉐bào chữa cho việc các nhà lãnh đạo tự🔯 chụp ảnh kỷ niệm cho mình trong sự kiện này: “Tất cả mọi người chung quanh tôi trong sân vận động, những người Nam Phi đang nhảy múa, ca hát và cười vui để tôn vinh nhà lãnh đạo quá cố của mình. Nó giống không khí lễ hội hóa trang Carnival hơn, chứ không phải là buồn bã”.
Thủ tướng A෴nh, Cameron phân bua rằng mình chỉ muốn thể hiện sự tôn trọng đối với gia đình Neil Kinnock, cựu thủ lĩnh Công đảng Anh. Vị nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Đan Mạch này chính là con dâu của ông Neil Kinnock. Ông Cameron nói đùa rằng mình tham gia “nhóm chụp ảnh♈” đó chỉ vì lịch sự (polite) mà thôi.
Phóng viên hãng tin AFP chụp được tấm ảnh bà Helle trước đó đã dùng tay kéo đầu ông Cameron vào cho lọt vừa khung ảnh. Thiệt tình cả ba người đâu có xa lạ gì nhau. Hơn nữa, có quý ông bình thường nào có thể dửng dưng trước mộtᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚ𒀱ᩚᩚᩚ quý bà xinh đẹp như vậy?
Quý phu nhân tóc vàng Bắc Âu này vốn là một người rất có khiếu về thời trang, được mệnh danh๊ là “Gucci pa”. Chẳng trách mà báo Mỹ New York Post (11/12/2013) chạy tít trên bìa: “Mrs. O not amused🔴 by Bam & pretty PM” (Bà Obama không vui bởi ông Obama và thủ tướng xinh đẹp).
Tay máy Schmidt cũng thúಞ nhận là ông rất ngạc nhiên khi tấm ảnh của mình gây ra làn sóng tranh cãi trong công chúng như thế. “Tôi chụp các tấm ảnh này hoàn toàn tự phát, không hề nghĩ chúng có thể sẽ có ảnh hưởng ra sao. Vào thời điểm đó, tôi đã nghĩ là những nꦿhà lãnh đạo này đơn giản hành động giống như những con người bình thường, giống tôi và các bạn”.
“Tôi🐭 đoán rằng đây là một dấu hiệu của thời♛ đại chúng ta khi bằng cách nào đó hình ảnh này dường như gây sự quan tâm hơn là chính sự kiện”, Schmidt nói thêm.
Thật sự thì sự kiện ngày 10/12/2013 tại sân vận động có sức chứa tới 95.000 người ở Johannesburg là một lễ tưởng niệm quốc gia (National Memorial Service)ꦗ do chính phủ Nam Phi tổ chức để tưởng nhớ và vinh danh vị cha già dân tộc của Nam Phi, ngài M🙈andela. Còn lễ quốc tang (state funeral) sẽ được tổ chức tại ngôi làng Qunu (thuộc tỉnh Eastern Cape) quê hương ông Mandela vào ngày 15/12.
Đối với người Âu Mỹ và những nước chịu ảnh hưởng bởi văn hóa Âu Mỹ, đây là dịp để người ta vui mừng cho vinh dự cꦑủa người thân yêu vừa ra đi. Đó là lý do những người Nam Phi đã có mặt tại sân vận động FNB trong những trang phục lễ hội nhiều màu sắc, nhảy múa, ca hát, cười đùa, thổi inh ỏi những chiếc kèn nhựa vuvuzela nổi tiếng thế giới từ World Cup bóng đá 2010 do nước này đăng cai.
Trên các phương tiện truyền thông khắp thế giới cũng đã xuất hiện hình ảnh những nhà lãnh đạo quốc gia, những chính khách nổi tiếng, những khách VIP lừng danh… cười đùa vui vẻ với nhau trong lễ tưởng niệm ông Mandela. Nhưng tất cả họ đều có thái độ rất nghiêm trang, kính cẩn trong những nghi thức chính thức.
Nói gì thìཧ nói, các chính khách luôn cảm thấy khó khăn, áp lực khi xuất hiện trong những sự kiện “tế nhị” như thế này. Họ phải giữ thái độ thật chừng mực và thích hợp, ví dụ như hình ảnh hai nhà lãnh đạo quốc gia bắt tay chào hỏi nhau với những bộ mặt “đưa đám” hay “trầm trọng” có thể sau đó bị suy diễn là mối quan hệ giữa họ và gi🌃ữa hai nước “có vấn đề” hay bị sử dụng làm những “minh họa không đúng bản chất sự việc”.
Một người bạn ở Mỹ nói với tôi rằng ông Obama là như vậy đó. Người dân Mỹ chẳng🌠 lạ gì với những hành động “hồn nhiên như con nít” của vị tổng thống da màu đầ🥃u tiên trong lịch sử nước Mỹ.
Riêng tôi, khi nhìn tấm ảnh chụp ba nhà lãnh đạo quốc gia Mỹ, Anh và Đan Mạch hí hửng chụp ảnh lưu niệm với nhau, tôi lại có cảm xúc khác. Là dân viết báo công nghệ🔯, tôi thấy thú vị khi trào lưu chụp ảnh với những thiết bị di động đã lên tới tận “thượng tầng kiến trúc” của xã hội.
Là một con người, tôi tâm đắc với những khoảnh khắc đời thường của những người của công chúng và lẽ tất nhiên, sống ở trên đời vốn đa dạng🌟 và không chỉ có một mình ta, người ta cũ🎉ng phải biết ứng xử sao cho phù hợp với mình, với người và với từng hoàn cảnh.
Làm gì thì làm, bạn đừng bao giờ có thái độ coi thường, khinh rẻ người khác. Nhưng bạn yên tâm đi, mai kia mốt nọ khi tới lượt mình hội ngộ cùng ông Mandela, tôi vẫn sẽ cảm thấy mát bụng nếu bạn cười đùa vui vẻ tiễn đưa tôi. Tại sao lại không mừng vui cho người được trở về quê nhà đí꧋ch thực của mình? Không lẽ lại có người đi ganh tị?
Phạm Hồng Phước