Triển lãm Phái vẽ Đạm khai mạc hôm 1/9, nhân kỷ niệm sinh nhật lần 99 của cố họa sĩ. Ở tuổi 97, ông Nguyễn Bá Đạm chống gậy tới sự kiện, nhìn ⛄lại hình ảnh của ch🍸ính mình năm xưa qua nét vẽ bạn thân.
Ban tổ chức triển lãm tặng hoa bà Nguyễn Thị Sính - vợ họa sĩ Bùi Xuân Phái - và ông Nguyễn Bá Đạm (thứ hai từ phải sang). Ảnh: BTC.
Ông Đạm kể họ quen nhau qua sự giới thiệu của một người bạn và dần thân thiết vì chung sở thích về mỹ thuật, văn꧂ chương. Cả hai thường xuyên đến nhà nhau chơi, có tuần gặp bốn đến năm buổi. Bùi Xuân Phái thường vẽ chân dung tặng ông trong những cuộc hàn huyên như vậy. Khi đi xa, họ trao đổi thư từ, tâm sự mọi chuyện từ sách vở, mỹ thuật đến khó khăn trong đời sống.
Họa sĩ Bùi Xuân Phái (trái) và nhà giáo Nguyễn Bá Đạm. Ảnh: Chon's.
60 bức tranh thể hiện các sắc thái trong đời thường của ông Đạm qua con mắt Bùi Xuân Phái. Họa sĩ Phan Cẩm Thượng nhận xét: "Trong các bức ký họa, ông Đạm được mô tả là người nghiêm trang, hơi hài hước, mũi gồ khoằm, mặt vuông vức, thẳng thắn, đôi khi khắc nghiệt nhưng cẩn trọng với bè bạn". Theo bà Nguyễn Thị Sính - vợ cố họa sĩ, ông Đạm lúc trẻ to cao và mặt có nét đặc biệt, được nhiều họa sĩ mời làm mẫu. Ông Đạm cũng xuất hiện trong tranh của các danh ꩲhọa như Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liêꦉn, Nguyễn Sáng...
Tranh Bùi Xuân Phái vẽ ông Đạm bằng mực trên giấy năm 1975. Ảnh: Đạt Phan.
Nhà sưu tập tranh Thái Lan Tira Vanictheeranont - sở hữu các tác phẩm - cho biết nghe danh Bùi Xuân Phái đã lâu nên quyết định đổi bộ sưu tập đồ cổ lấy các bức tranh. "Những bức ký họa không thể hiện được nh💙iều về tài nghệ thuật nhưng giàu ý nghĩa cá nhân. Qua những bức vẽ, tôi thấy hai người có tình bạn bền chặt qua năm tháng, đồng hành trong những giai đoạn quan trọng của cuộc đời và sự nghiệp của Bùi Xuân Phái".
Nguyễn Bá Đạm sinh năm 1922 tại làng Mọc, Giáp Nhất, Hà Nội - nguyên là giáo viên Sử trường Phan Đình Phùng. Ông Đạm cũng là nhà sưu tập tiền cổ nổi tiếng, có sở thích giao du với giới nghệ sĩ Hà Nội xưa. Nhà giáo được mệnh danh là "kỳ nhân tiền෴ cổ Hà thành, nhân chứng sống của đất văn vật Hà Nội". Tháng 8/2018, ông Đạm nhận giải Bùi Xuân Phái bởi những cống hiến cho văn hóa thủ đô.
Bùi Xuân Phái sinh ngày 1/9/1920 tại làng Kim Hoàng, xã Vân Canh, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây (nay là thủ đô Hà Nội, Việt Nam). Ông tốt nghiệp khoa Hội họa trường Mỹ thuật Đông Dương khóa 1941–1945, cùng thời các danh họa Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Dương Bích Liên. Họa sĩ mất ngày 24🐭/6/1988 tại Hà Nội. Năm 1996, ông được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.
Cố họa sĩ nổi tiếng với các tác phẩm vẽ phố cổ Hà Nội (dòng tranh Phố Phái), ghi lại sự chuyển biến xã hội tại thủ đô trong thế kỷ 20. Ngoài phố cổ, các đề tài của Bùi Xuân Phá꧅i còn có chèo, chân dung, nông thôn, khỏa thân, tĩnh vật... Tranh của ông sử dụng chất liệu đa dạng như vải, gℱiấy, bảng gỗ, giấy báo và dùng sơn dầu, màu nước, phấn màu, chì than, bút chì... Ông cũng tham gia minh họa báo chí và trình bày bìa sách, được trao tặng giải thưởng quốc tế Leipzig về trình bày cuốn sách "Hề chèo" (1982).
Đạt Phan