Người đàn ông Mông ở Mộc Châu từ khi lẫm chẫm biết đi đã có con quay làm bạn. Đó là món đồ chơi mà anh hoặc bố làm cho để lẽo đẽo theo họ trong mỗi ngày tết đến xuân về. Lớn thêm ít nữa, khi tự biết cầm dao khéo léo đẽo quay, thì họ đã trở nên thành thục với trò chơi tưởng đơn giản nhưng lại vô cùng hấp dẫn này.
Mỗi bộ quay gồm sợi dây dài chܫừng 2 m gắn cố định một đầu vào thanh gỗ nhỏ dài chừng 0,5 m và con quay đẽo hình đầu đạn, bán kính 3-5 cm, làm bằng gỗ tốt, cứng, nặng (thường là gỗ trai). Bộ đồ chơi ấy thường được dùng trên sân vận động của bản cùng những trò chơi khác như đá bóng, ném pao…
Sâ🅘n 🐟vận động tập trung đàn ông Mông chơi đánh quay.
Nhiều người thường nghĩ đánh quay là hai bên cùng ném👍 con quay xuống đất, bên nào bị đổ trước là thua, nhưng bản Hua Tạt, Vân Hồ, lại có luật lệ riêng. Nhóm người chơi sẽ chia làm hai đội không hạn chế thành viên. Đội thứ nhất thả quay, đội thứ hai đứng ở vạch, tìm cách ném con quay của mình trúng và làm đổ các con quay của đội thứ nhất. Nếu ném trúng và con quay còn tiếp tục quay là thắng cuộc, ném trượt tất nhiên sẽ thua.
Một chú bé người Mông đang đánh quay đội bạn.
Cái thú vị nhất của cuộc chơi chính là việc thả quay và đánh quay diễn ra qua ba vòng. Vòng thứ nhất thả quay cách vạch ném chỉ chừng 3 m, vòng thứ hai thả quay cách vạch đến 10 m, vòng thứ ba quay thả cách vạch ném đꦫến 20 m. Vòng ném thứ ba bao giờ cũng là vòng thử thách nhất, và cái tài khéo cùng sức mạnh của người đàn ông Mông được chứng tỏ chính là ở vòng này.
Khi đội thả quay xong, tất cả đứng dạt ra nhìn những con quay đang quay tít trong mảnh đất rộng, tất cả ánh mắt của cổ động viên, của khán giả, của những cô gái mười tám, đôi mươi dồn cả vào những cánh tay chắc nịch phía đội đánh quay. Những chàng trai thân hình vạm vỡ thoăn thoắt quấn quay, chạy đà, vung tay thả, giật que đánh con quay thật mạnh, thật xa. Không phải con quay nào cũng trúng đích. Có con lao thẳng vào khe giữa 4-5 con quay khác ra ngoài, có con chỉ cách quay đối thủ một chút xíu thì lại tiếp đất rồi xoay tít văng lên cao. Chỉ vài con quay trúng đích, khiến quay đối thủ ✨văng xa mới được tung hô, cả người chơi lẫn khán giả đều thích thú cười rạng rỡ.
Các em bé đã được dạy chơi qua🅰y từ khi còn rất ♒nhỏ.
Anh Tráng A 🀅Chu hả hê sau chiến thắng bảo: "Chơi đánh quay không biết chán". Hai đội cứ thế đổi vị trí ném và đánh cho nhau, ai mệt thì ra nghỉ, ai mới đến lại đem quay nhập bọn, đến bữa thì nghỉ uống rượu rồi lại chơi. Cho nên, những ai chơi không quen về sẽ đau chân và hai bả vai. Thế mới biết, tại sao người Mông lại khỏe mạnh, dẻo dai🌃, bền bỉ đến thế.
Sân vận động b🌠ản Hua Tạt, Vân Hồ, buổi chiều ồn ã, nhộn nhịp bᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚ𒀱ᩚᩚᩚởi tiếng khèn mùa xuân, tiếng bạc trắng hoa xòe tinh tang trên bộ quần áo xanh, đỏ vàng lên sau mỗi bước chạy và bởi cả tiếng con quay va vào nhau, tiếng hò reo, cười nói khi kết thúc mỗi vòng quay.
Xuân đã về với người Mông Mộc Ch🍌âu vui tươi và ꦉnhộn nhịp.
Bài và ảnh: Thành Đạo