Oxfo♏rd Economics hôm 20/5 công bố dự báo mới nhất từ mô hình bầu cử quốc gia của họ, cho thấy Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có một "thất bại lịch sử" vào tháng 11. Mô hình này sử dụng tỷ lệ thất nghiệp, thu nhập còn lại sau khi 🐻đóng thuế, phí và lạm phát để tính toán các kết quả bầu cử. Theo đó, Trump có thể sẽ thua đậm khi chỉ giành được 35% số phiếu bầu phổ thông.
Kết quả trên khác hẳn với dự báo của chính mô hình này trước khủng hoảng, rằng Trump sẽ thắng với khoảng 55% phiếu bầu. Đồng thời, đây cũng là kết quả tệ nhất🌊 cho một tổng thống đương nhiệm trong một thế kỷ qua.
Tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ đang tăng với tốc độ chưa từng thấy. Chi tiêu của người tiêu dùng sụt giảm. GDP đang lao dốc. Lịch sử đã cho thấy kinh tế rơ𝔉i tự do sẽ khiến các tổng thống đương nhiệm tái tranh cử thất bại.
"Sẽ không có một phép màu kinh tế nào có lợi cho Trump đâu. Kinh tế là một trở ngại gần nhඣư không thể vượt qua đối với ông ấy trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11 tới", Oxford Economics viết trong báo cáo.
Mô hình của Oxford Economics đ🦹ã dự đoán chính xác tỷ🍸 lệ phiếu bầu phổ thông cho các kỳ bầu cử từ năm 1948, ngoại trừ năm 1968 và 1976 khi các ứng viên thua về phiếu bầu phổ thông nhưng vẫn giành chiến thắng chung cuộc nhờ phiếu đại cử tri.
Trump trong một cuộc vận động tái tranh cử Tổng thống Mỹ tại Florida hồi giữa năm ngoái. Ảnh: AFP
Bang Ohio, Missouri có thể về phe Dân chủ
Mô hình bầu cử quốc gia giả định nền kinh tế vẫn tồi tệ mùa thu này với tỷ lệ thất nghiệp trên 13%, thu nhập bình quân đầu n෴gười thực tế giảm gần 6% so với một năm trước và Mỹ rơi vào giảm phát trong thời gian ngắn. "Kinh tế sẽ vẫn tệ hơn cuộc Đại Suy thoái thập niên 30", Oxford Economics nhận định.
Mô hình này dự báo Trump sẽ thua đậm về số phiếu đại cử tri với tỷ lệ 328 – 210. Đồng thời, họ cũng dự báo 7 bang sẽ chuyển sang ủng hộ đảng Dân chủ gồm Iowa, Wꦍisconsin, Michigan, Pennsylvania, Ohio, Missouri và North Carolina.
"Chúng tôi dự đoán những bang này sẽ 🔜bị ảnh hưởng kinh tế đáng kể và mất nhiều việc làm. Những yếu tố này sẽ thay đổi quyết định bỏ ෴phiếu", báo cáo nhận xét.
Liệu còn quá sớm để dự đoán kết quả bầu cử?
Dĩ nhiên, các mô hình dựa trên xu hướng kinh tế không phải là quả cầu pha 🍷lê về c𒁏hính trị. Các mô hình này cũng chưa từng dự báo về các cuộc bầu cử trong thời gian đại dịch.
"Các mô hình truyền thống hoạt động được trong thời điểm bình thường. Tuy nhiên, chúng ta hiện không ở trạng thái bình thường", Gr♒eg Valliere - chiến lược gia trưởng về chính trị tại AGF Investments cho hay.
Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vẫn còn 6 tháng nữa mới diễn ra. Và những tháng qua đã cho thấy thế giới có thể thay đổi thế nào trong một thời gian ngắn. Không một ai nghĩ đến việc tỷ lệ thất nghiệp 20% hay GDP giảm 4♛0% chỉ trong nử♉a năm.
Theo Valliere, nếu cuộc bầu cử được tổ chức vào ngày 20/5, Cựu phó tổng thống Joe Biden có thể giành chiến thắng. Tuy nhiên, 6ꦉ tháng tới sẽ giúp Trump có thời gian để điều chỉnh lại cuộc tranh luận với Biden và đổ lỗi cho Trung Quốc về đại dịch. "Không ai có thể phản đòn mạnh mẽ như Donald Trump", Valliere nói.
O🐲xford Economics cũng thừa nhận mô hình của họ có hạn chế, như loại bỏ các yếu tố phi kinh tế, chương trình vận động hay mức độ được ưa thích của các ứng viên.
Tỷ lệ đặt cược ủng hộ Trump
Quan trọng hơn, các mô hình không tính toán đến những sự thay đổi tiềm năng trong đại dịch. Và cuộc bầu cử này có thể như một cuộc trưng🌄 cầu dân ý về cách ứng phó với đại dịch của Trump.
"Nếu ca nhiễm tăng lên, mọi người sẽ kết luận Truꦓmp mở cửa quốc gia quá sớm. Còn nếu ca nhiễm giảm, Trump sẽ nhận được thêm sự tín nhiệm", Valliere nhận định.
Theo Oxford Economics, một yếu tố khác khó đoán nữa là ảnh hưởng của đại dịch đến s𒐪ố lượng người đi bỏ phiếu. Nếu lượng cử tri đông đảo ủng hộ phê Dân chủ đi bỏ phiếu đủ, Trump sẽ thua ở các bang Florida, Texas, Arizona, Tennessee và Georgia. Nhưng ngược lại, cùng với💞 việc kinh tế phục hồi nhanh hơn, Trump có thể thắng với số phiếu đại cử tri nhiều hơn một ít.
Nhiều yếu🤡 tố khác cũng cho thấy khó dự đoán kết quả của cuộc bầu cử. Người dùng trên nền tảng PredictIt dự báo ông Trump có 50% cơ hội tái đắc cử. Tỷ lệ này giảm xuống 45% vào giữa tháng 3. Trên RealClearPolitics, tỷ lệ ủng hộ cũng nghiêng về phía ông Trump.
Suy thoái ảnh hưởng đến người đương nhiệm
Hiện tại, một số bang đã thấy rõ sự thiệt hại nặng nề. Một phần tư lao động tại Michigan, Pennsy🍸lvania và Nevada đã nộp đơn xin trợ cấp thất ng﷽hiệp trong giai đoạn 14/3 đến 9/5. Còn tại Ohio, con số này là 20%.
"Mọi tổng thống đương nhiệm phải đối mặt với suy thoái trong giai đoạn tái tranh cử đã thất bại", Ed Mills🔯 - chu⛦yên gia phân tích chính trị tại Raymond James cho biết.
Tuy nhiên, mấu chốt sẽ là các cử triไ có cảm thấy kinh tế phục hồi đúng hướng hay không, với tỷ lệ thất nghiệp giảm và GDP đi lên nhanh chóng. "Vấn đề tranh luận thực sự là nền kinh tế sẽ thế nào vào ngày bầu cử diễn ra. Liệu quốc gia này có vượt qua Covid-19 và cú shock kinh tế tồi tệ nhất hay không?", Mills nói. Nhưng hiện tại, không ai có thể trả lời những câu hỏi này.
Vấn đề tăng thuế
Sಌự không chắc chắn của cuộc bầu cử có thể gây rủi ro cho thị trường chứng khoán, vốn đang tăng vọt từ cuối tháng 3 với 💛kỳ vọng vào gói kích thích kinh tế lớn từ Chính phủ và Mỹ phục hồi theo mô hình chữ V.
Phố Wall không muốn thấy các yếu tố ủng hộ cho doanh nghiệp dưới thời Trump biến mất. Dù giới đầu tư không thích cuộc chiến thương mại của Trump, việc giảm thuế doanh nghiệp cũng đã giúp lợi nhuận của các công ty trong chỉ số S&P 500 tăng và tạo ra làn sóng mua lại cổ phiếu. Cổ phiếu cũng tăng 𝔉giá nhờ Trump gỡ bỏ các trở ngại pháp lý và chi ൩tiêu công tăng vọt. Bất chấp đại dịch, S&P 500 vẫn tăng gần 40% so với trước lúc Trump đắc cử.
Nếu Biden chiến thắng và Đảng Dân chủ nắm Thượng viện, các nhà đầu tư sẽ lo lắng về chính sách tăng thuế với cácꩲ doanh nghiệp và người giàu, cũng như những hạn ch🎀ế mới trong sản xuất xăng dầu và quy định về tài chính chặt chẽ hơn.
"Trump đã thay đổi hầu hết những di sản của cựu tổng thố𒅌ng Barack Obama. Chính quyền của Biden sẽ cố gắng khôi phục lại các chính sách này, thậm chí còn đi xa hơn", các nhà phân tích tại Eurasia Group viết ♌trong báo cáo hồi đầu tuần.
Tú Anh (theo CNN)