Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình quyết tâm "đả hổ diệt ruồi", diệt trừ tham nhũng ở cả cấp cao và thấp. Ảnh: Shutter Stock
Shanon Tiezzi, phó tổng biên tập của tạp chí Diplomat, chuyên nghiên cứu v🐻à viết về các đề tài liên quan đến Trung Quốc, cho rằng việc "diệt ruồi", hay các quan chức tham nhũng cấp thấp, đang gặp khó.
Trải qua gần hai năm, chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình vẫn phát huy tác dụng mạnh mẽ. Hành động quyết liệt này đến nay đạt nhiều thành công trong việc hạ bệ những "con hổ" có uy quyền lớn như Chu Vĩnh Khang, cựu Ủy viên thường vụ Bộ Chính trị; hay Từ Tài Hậu, cựu phó chủ tịch Quân ủy Trung ương 🌳đảng Cộng sản 𝓀Trung Quốc.
Tuy nhiên, ꧂điểm mấu chốt quyết định thành bại của chiến dịch truy quét tham nhũng lại nằm ở việc liệu đảng có thể loại bỏ hoàn toàn tệ nạn trong hệ thống quan chức cấp thấp hay không. "Về lâu dài, những con ruồi mới là nhân tố quyết định số phận của chiến dịch", Tiezzi bình luận.
Một phần mục tiêu quan trọng trong chiến dịch của ông Tập là cải thiện hình ảnh của đảng. Điều này chỉ có thể đạt được bằng cách loại bỏ, hoặc ít nhất giảm thiểu hành vi tham nhũng ở hệ thống quan ꦏchức nhà nước cấp dưới, những người gần dân nhất, hàng ngày tiếp xúc với dân.
Một quan chức đến từ thị trấn Sunhe, ngoại ô thủ đô Bắc Kinh, đang đứng 💮trước cáo buộc nhận gần 14,6 triệu USD tiền hối lộ. Một lãnh đạo từ quận Haidan bị nghi sử dụng sai mục đích 19,3 triệu USD tiền công quỹ. Vị khác thì vướng vào tội danh biển thủ khoảng 3,9 triệu USD ngân sách. Đây chỉ là ba vụ điển hình trong nhiều nghi vấn tham nhũng chỉ tính riêng ở Bắc Kinh. Trên cả nước, mức độ trầm trọng của vấn đề sẽ lớn gấp bội.
Một bản tin của truyền hình trung ương Trung Quốc cho biết, các địa điểm tương tự thị trấn Sunhe, nơi đài này gọi là "những ngôi làng nhỏ trong lòng thành phố lớn", đặc biệt thích hợp để nạn tham ღnhũng sinh sôi. Giáo sư Wu Weijia từ Đại học Thanh Hoa chỉ ra rằng, tốc độ đô thị hóa nhanh chóng ở Trung Quốc mang đến cơ hội phát triển quý giá cho những nơi từng là "thị trấn, làng mạc im lìm vùng ngoại ô". Giao dịch bất động sản và xây dựng đều là những mối làm ăn lớn đem lại nhiều lợi nhuận tại đây. Quan chức địa phương chịu trách nhiệm giám sát giá đất hay quản lý giấy phép thi công có khả năng kiếm được những khoản thu bất hợp pháp bằng cách lợi dụng đặc quyền.
Gao Bo, nhà nghiên cứu từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, đề cao tầm quan trọng của việc điều tra cán bộ cấp cơ sở trong cuộc chiến chống tham nhũng. Mặc dù nhóm người này chỉ kiểm soát một khu vực giới hạn nhưng sức mạnh của họ thì không hề nhỏ bé. Họ có quyền lực gần như tuyệt đối ở lãnh địa c🤡ủa mình. Cuộc sống của dân chúng không thể thoát khỏi tầm ảnh🦋 hưởng của thế lực ấy. Kết quả là quan chức cấp thấp lại có cơ hội lớn hơn để tham nhũng và thực tế chứng minh nhiều người đang lợi dụng rất tốt tình thế.
Cây bút David Wertime trên tạp chí Foreign Policy nhận thấy có hơn 74.000 quan chức nhận án kỷ luật vì tham nhũng từ tháng 12/2012. Tuyệt đại đa số trong đó là cán bộ cấp quận trở xuống. Kết luận được rút ra sau khi ông kiểm tra dữ liệu chính thức từ Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI), cơ quan chịu trách nhiệm chính trong điều tra tham nhũng. Sina News cho biết 56 cán bộ cấp địa phương ở Bắc Kinh cũng 🐷đang bị "nghiêm túc điều tra" vì vi phạm kỷ luật.
Để chống lại vấn nạn này, ông Tập hồi tháng 6 tung ra một chiến dịch đại chúng với mục tiêu xóa bỏ "bốn kiểu làm việc phiền phức", gồm: hình thức, quan liêu, chủ nghĩa hưởng lạc và lãng phí. Chiến dịch đại chúng yêu cầu cán bộ đảng phải học hỏi và chịu trách nhiệm trước nhân dân. Theo đó, quan chức cấ🍸p cơ sở là mục tiêu chính của chiến dịch.
Quan chức được khuyến khích vừa tự phê bình vừa tăng cường thực hiện những "hành động cóꦅ lợi" cho cộng đồng. Đây là một nỗ lực không chỉ nhằm loại bỏ tham nhũng mà còn hướng tới lấy lại lòng tin vào đảng của nhân dân. "Cuối cùng, chiến dịch mong muốn thu về những đánh giá của nhân dân. Sự hài lòng của dân chúng đồng nghĩa với th🌱ành công của chiến dịch", một tài liệu chính thức của đảng ghi rõ.
Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi là dù lời kêu gọi quan chức phải chịu trách nhiệm trước người dân liên tục được đưa ra, nhưng không có một cơ chế phù hợp để dân chúng thể hiện sự bất mãn của mình. C💛hính quyền trung ươn🔴g thiết lập hệ thống trực tuyến để dân tố cáo tham nhũng nhưng lại yêu cầu khai báo tên thật khiến nhiều người e dè.
Tuyên bố trên trang chính thức của CCDI thậm chí còn cảnh báo dân chúng nên cân nhắc cẩn t𒊎hận bởi "những ai cố tình nói xấu người khꦚác sẽ bị xử lý nghiêm và chịu trách nhiệm trước pháp luật". Mặt khác, những người phơi bày hành vi sai trái của quan chức nhà nước bằng con đường không chính quy khác như qua mạng xã hội, phải đối mặt với hình phạt khắt khe theo luật chống tin đồn của Trung Quốc.
Kết quả là tuy những từ ngữ vang như chuông về trách nhiệm và minh bạch được nêu ra, nhưng thực tế thông qua CCDI vẫn là cách duy nhất để ngăn chặn tham nhũng. Đối phó💙 với hàng nghìn "con ruồi" trở thành một nhiệm vụ nặng nề đối với bất kỳ tổ chức nào, trong khi "đả hổ" dường như lại là phần dễ dàng hơ꧒n trong chiến dịch chống tham nhũng của ông Tập Cận Bình.
Vũ Hoàng (theo Diplomat)