🔜Báo cáo vĩ mô do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) phối hợp cùng tổ chức Think Future Consultancy công bố tại tọa đàm ngày 17/5, đưa ra một số khuyến nghị chính sách về quản lý thị trường vàng.
Từ cuối năm 2023, giá vàng liên tục lập đỉnh mới. Vàng miếng SJC có lúc đạt 85 triệu đồng một lượng vào tháng 4, trước khi vượt 92 triệu đồng💝 vào tháng 5 - mức cao nhất lịch sử. Chênh lệch với giá thế giới cũng neo ở mức cao, có thời điểm tới 20 triệu đồng một lượng. Bình quân 4 tháng, kim loại quý tăng 20,75%.
🤡Theo các chuyên gia VEPR và Think Future, chênh lệch giá này "không hoàn toàn phản ánh cân đối cung - cầu". Do đó, việc giảm mức chênh này không chỉ dựa vào nhập khẩu vàng ồ ạt.
❀"Hành động này sẽ lãng phí các nguồn lực dự trữ không cần thiết", nhóm chuyên gia bình luận.
𝕴Diễn biến lịch sử vàng trong nước cũng cho thấy có💯 những giai đoạn giá trong nước và thế giới đồng pha dù không cần nhập khẩu, hay phá độc quyền mặt hàng này.
꧃Chẳng hạn, giai đoạn 2016-2019, giá ổn định khi thế giới tăng nhưng trong nước gần như đi ngang, chênh lệch về 0. Hay giữa năm ngoái, trong nước đi ngang khi thế giới dao động mạnh, tăng 10% rồi giảm 3%. Thời điểm này tương đối trùng với giai đoạn các ngân hàng tăng mạnh lãi suất tiền đồng để ổn định tỷ giá.
🔥Ngược lại, có giai đoạn nhà chức trách tăng cung, nhưng giá không ổn định. Như 2014-2015, sau khi Nhà nước bán ra 74 tấn vàng, chênh lệch giá khoảng 10%-20% so với thế giới.
Vàng nữ trang được bày bán tại một cửa hàng trên phố Trần Nhân Tông, Hà Nội. Ảnh: Giang Huy
🎉Ở góc nhìn khác, TS Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ quốc gia đề xuất nên mở cho doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn được nhập khẩu trở lại. Còn Nhà nước sẽ quản lý bằng công cụ thuế phí. Khi thị trường đủ cung, chênh lệch giá sẽ giảm.
🀅Ông phân tích, độc quyền vàng miếng hàng chục năm nhưng chênh lệch giá chỉ tăng vô lý từ năm 2020, do khan hiếm nguồn cung. Ông Nghĩa cho rằng trước năm 2020 có tình trạng nhập lậu vàng để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước khoảng 50 tấn một năm, theo tính toán của Hội đồng Vàng thế giới.
ඣTuy nhiên, sau 2020, khi dịch Covid-19 xảy ra, nhập lậu vàng "trở nên khó khăn hơn". Cùng đó, hàng loạt vụ việc nhập lậu bị phát hiện, khiến nguồn cung từ bên ngoài vào Việt Nam không còn như trước.
♍"Việc không có nguồn cung, phần nào đã tạo ra sự chênh lệch giá", ông nói.
꧟Với diễn biến thị trường vừa qua, trong bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp, việc đầu tư vàng là kênh mà người dân lựa chọn, đẩy nhu cầu tăng cao. Kim loại quý biến động còn bởi tâm lý đám đông, sóng càng cao càng dễ hút tiền.
🌠Bối cảnh này, các chuyên gia từ VEPR và Think Future Consultancy nhìn nhận các biện pháp hành chính, như thanh tra thị trường, yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử, hay điều tra hành vi thao túng giá... sẽ "không tốn dự trữ ngoại hối nhưng có thể mang tới hiệu quả cao tức thì".
๊Ngoài ra, công cụ tiền tệ, như lãi suất, cũng giúp ngăn các loại bong bóng tài sản, gồm vàng.
𓄧Thực tế, các biện pháp hành chính như hóa đơn điện tử được Chính phủ đưa ra nhiều lần, trong bối cảnh các giao dịch mua bán kim loại quý thường nhỏ lẻ, không đủ hóa đơn, chứng từ, thiếu minh bạch.
Hôm qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu đến ngày 15/6, doanh nghiệp không thực hiện hóa đơn điện tử kết nối với cơ quan thuế sẽ bị rút giấy phép🔴. Ông cũng nhắc lại yêu cầu Ngân hàng Nhà nước thanh tra, giám sát và xử lý nghiêm các sai phạm trên thị trường này.
𓆏Liên quan tới nhập khẩu vàng, chia sẻ trước đây, lãnh đạo một nhà băng lớn, đứng từ góc độ ổn định kinh tế vĩ mô, cũng cho rằng không nên bình ổn bằng cách nới nhập, bởi sẽ ảnh hưởng tới tỷ giá. Theo bà, tỷ giá biến động tác động tới người dân và doanh nghiệp trên diện rộng. USD tăng khiến giá hàng nhập khẩu tăng theo, kéo theo mặt bằng giá và lạm phát đi lên.
💎"Tại sao phải hy sinh dự trữ ngoại hối để bình ổn giá vàng miếng, trong khi người dân có những lựa chọn đầu tư, tích lũy khác như nữ trang hoặc nhẫn trơn", bà đặt vấn đề.
Về lâu dài, bà nói thêm, cần tính đến giải pháp dài hạn là xóa bỏ hẳn việc độc quyền vàng miếng. Hôm qua, bà Lê Thúy Hằng, Tổng giám đốc SJC - đơn vị được Ngân hàng Nhà nước chọn là thương hiệu vàng miếng quốc gia, cũng nói doanh nghiệp này muốn bỏ độc quyền🥀, bởi họ không được hưởng lợi gì từ chính sách này, còn bị mang tiếng trục lợi.
ꦑĐồng tình, TS. Lê Xuân Nghĩa nói nên tính tới bỏ độc quyền vàng miếng, trả lại thương hiệu SJC cho doanh nghiệp này.
Phương Dung