Tòa nhà chung cư ở trung tâm Washington, DC là một kiến trúc bề 🦂thế với 585 phòng cho thuê hầu🐬 như kín, có lối vào chính trên Đại lộ Massachusetts và hai lối phụ.
Tháng 10/1959, cô Sarah Kline ký hợp đồng thuê phòng, một phần vì rất ấn tượng với các tính năng an ninh hiện có: người gác cửa ở lối🃏 vào chính 24h/24h; nhân viên quầy lễ tân ở sảnh để có thể quan sát được tất cả người sử dụng thang máy và hai người bảo vệ ở lối vào nhà để xe liền kề.
Tòa nhà tại số 1.500 Đại lộ Massachusetts với gần 600 căn hộ cho thuê. Ảnh: Apartment Rating
Sau khi cô Kline chuyển đến, điều kiện trong tòa nhà trở nên tồi tệ. Cửa chính không có nhân viên bảo vệ, lễ tân vắng mặt phần lớn thời gian ở sảnh, hai người bảo vệ ở của phụ và gara cũng đã bị cắt giảm. Thay vì có người khóa gara và cử🐼a phụ sau 21h, đến năm 1966, các cửa đã mở suốt đêm mà không ai canh gác.
Số lượng các vụ hành hung, trộm cắp và cướp ngày càng gia tăng nhằm v🌸ào những người thuê nhà trong và từ hành lang chung của tòa nhà chung cư. Cư dân lập danh sách vụ việc kèm thời gian cụ thể để làm đơn khiếu nại lên công ty quản lý vận hành tòa nhà nhưng không có phản hồi.
Tối 17/11/1966, cô Kline bị hành hung và cướp ngay bên ngoài căn hộ. Tình trạng này xảy r♒a với🍎 một số nữ cư dân khác.
Kline do đó kiện chủ nhà đòi bồi thường những vết 𒁏thương trong vụ tấn công. Cô cho rằng chủ nhà có lỗi khi không thực hiện biện pháp hợp lý để giữ cho căn nhà được an toàn trước tội phạm.
Dù ngày nay nghĩa vụ đảm bảo an ninh tòa nhà cho người t📖huê, đương nhiên do chủ nhà hoặc đơn vị quản lý, khai thác chịu trách nhiệm, nhưng những năm 1970 về trước không như vậy ở Mỹ.
Theo nguyên tắc chung, các cá nhân khô🌞ng có nghĩa vụ phải bảo vệ người khác khỏi các cuộc tấn công của tội phạm. Tiêu chuẩn này đôi khi đã được áp dụng trong luật về chủ nhà và người thuê nhà trước đây tại Mỹ. Nghĩa vụ đảm bảo an ninh công cộng phòng chống xử lý tội phạm thuộc về chính quyền chứ không phải chủ nhà.
Do đó,ඣ dù nhiều vụ kiện tương tự của Kline được đệ trình khắp các tòa án quận, nhưng đều có kết cục chung: Chủ nhà vô can. Tòa án sơ thẩm quận Columbia, cũng đã tuyên phần thắng về cho công ty quản lý nhà. Song Kline kháng cáo.
Tại phiên phúc thẩm mở tháng 8/1970, tòa cho rằng, quy tắc chung này không còn phù hợp trong điều kiện sống chung cư đô thị h𒊎iện đại. Chủ nhà không phải là ngư🅘ời bảo hiểm cho sự an toàn của người thuê nhà, nhưng chắc chắn không ngoài cuộc.
Tại vụ kiện này, chủ nhà đã nhận thông báo về các vụ tấn công hình sự và cướp bóc nhiều lần, xảy ra trong phần cơ sở nằm trong tầm kiểm soát của mình, như sảnh, hành lang chung, cửa căn ♛hộ...
"Với những sự kiện này, tòa chỉ có thể kết luận rằng chủ nhà đã nhận thức được ần như chắc chắn rằng các cuộc tấn công ꧋tội phạm tiếp theo nhằm vào người thuê nhà sẽ xảy ra. Tòa thấy rằng chủ nhà có nghĩa vụ bảo vệ người thuê nhà trong một căn hộ chung cư thế này", tòa nêu.
Theo tòa, chủ nhà là bên duy nhất có quyền thực hiện các hành đꦉộng bảo vệ cần thiế💦t. Người thuê có thể đề phòng rủi ro bằng cách lắp thêm ổ khóa và các thiết bị an ninh khác trên cửa ra vào và cửa sổ, nhưng phần lớn rủi ro này chỉ có thể được đề phòng bởi chủ nhà. Người thuê không thể thực hiện các biện pháp bảo vệ lối vào gara, giám sát lối vào chính, tuần tra các hành lang và thang máy chung, thiết lập hệ thống báo động an ninh, đóng cửa gara vào những giờ thích hợp và đảm bảo rằng lối vào luôn có người trông coi....
Phân tích về trách꧋ nhiệm của chính quyền trongꦐ việc bảo vệ an ninh chung, tòa cho rằng cảnh sát thành phố không thể tuần tra lối vào và hành lang, nhà để xe và tầng hầm của các khu chung cư. Họ không được trao quyền để làm việc đó vì đây là không gian được tư nhân sở hữu.
Trong vụ kiện của Kline, số tiền công ty nhà ở phải bồi 🦋thường không được tiết lộ song trở thành vụ kiện lịch sử nằm ngoài giá trị tiền tệ. Bởi đây là lần đầu tiên, chủ nhà bị buộc phải đảm bảo an ninh cho khách thuê. Từ vụ kiện của Kline, hiện nay tòa 🦹án có thể buộc tội chủ nhà nếu không cung cấp đủ biện pháp đảm bảo an ninh cho người thuê.
Luật cũng đã được điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu giữ an toàn hợp lý cho người dân trong các khu đô thị nhiều tội phạm. Trong bối cảnh ngày càng nhiều người Mỹ ở nhà thuê, luꦿật điều chỉnh quan hệ người thuê - người cho thuê, càng cho thấy tầm quan trọng.
Người Mỹ biểu tình khi giá thuê nhà quá cao, trong làn sóng khủng hoảng nhà thuê trọ tồi tàn và điều kiện không tương xứng, thập niên 1920. Ảnh: NYT
Theo thống kê của Điều tra dân số US Census, tính đến 2022, khoảng 34% dân số Mỹ, tức khoảng 100 triệu người, đang ở nhà thuê. Thu nhập trung bình năm của chủ nhà là 86.000 USD, cao hơn mức trung bình toàn quốc 79.900 USD còn thu nhập trung bình của người thuê ✨42.500 USD. Giá thuê nhà trung bình 25.000 USD/năm, tức người thuê dành gần nửa thu nhập để trả tiền thuê nhà.
Hiện nay, luật bắt buộc người thuê nhà có nghĩa vụ đảm bảo an ninh cho khách thuê, ngăn chặn tội phạm có thể lường trước. Các biện pháp cơ bản gồm lắp đặt camera an ninh, thuê nhân viên bảo vệ; lắp đặt đèn ở những nơi tối để giảm thiểu nguy cơ bị cướp, hành hung; đặt song sắt trên cửa sổ đểꦛ ngăn chặn đột nhập; tất cả cửa sổ và cửa ra vào đều có khóa chức năng và lắp đặt hệ thống báo động để cảnh báo đột nhập hoặc các trường hợp khẩn cấp khác.
Trách nhiệm này tùy bang, còn mở rộng đến việc bảo vệ khu vực xung quanh tòa nhà, b💃ao gồm cả vỉa hè và bãi đậu xe.
Song điều này không đồng nghĩa chủ nhà phải chịu trách nhiệm về mọi tội phạm xảy ra trong căn nhà họ cho thuê mà chỉ khi tội phạm có thể ⛦thấy trước và có thể được ngăn chặn bằng cá🌳c biện pháp an ninh hợp lý.
Nếu người thuê bị thương trong một vụ v♉iệc và chủ nhà được xác định đã thực hiện mọi biện pháp để ngăn chặn thì không phải bồi thường.
Hải Thư (Theo Justia, Tort Museum)