Vượt qua chứng chán ăn của bệnh nhân ung thư

Chương trình được thực hiện bởi Hội d⛎inh dưỡng Việt Nam tổ chức dưới s⛄ự tài trợ của nhãn hàng ProSure (Abbott, Mỹ).

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Minh Hương, Phó khoa Tia xạ, Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, hóa✱ trị, xạ trị để tiêu diệt khối u song đồng thời cũng có thể tiêu diệt luôn cảm giác thèm ăn, vì thế chiến đấu để duy trì cảm giác ngon miệng là một phần quan trọ♐ng trong cuộc chiến với ung thư.

Bác sĩ Minh Hương hướng dẫn làm món sữa chua từ sữa ProSure tại chương trình. Sữa chua có tác dụng kích thích khẩu vị cho bệnh nhân ung thư.

Quá trình hóa trị, xạ trị thường gây ra các phản ứng phụ như gây buồn nôn, nôn ói, khô miệng, nhiễm trùng vùng miệng, họng. Hậu quả là bệnh nhân chán ăn, thức ăn sẽ trở nên cứng hơn, khó nhai, khó nuốt. Phần lớn bệnh nhân trong giai đoạn này thường ăn ít, thậm chí bỏ ănಞ, từ đó có kết quả điều trị, hồi phục kém và chậm. Do đó, bên cạnh việc chữa trị, chăm sóc cho bữa ăn là điều không kém phần quan trọng.

Ăn món gì, chế biến ra sao thật không dễ chút nào cho bệnh ꦫnhân và người nhà của họ. Tuy nhiên, với một vài "bí quyết nhỏ" dưới đây, bạn sẽ thấy mọi việc không quá khó để có bữa ăn đủ dinh dưỡng, ngon miệng, giúp bạn có đủ sức lực vượt qua căn bệnh ung thư!

1. Các nguyên tắc chính về dinh dưỡng trong giai đoạn hóa – xạ trị

Trước hết, bạn cần nắm vững thông điệp 4E, đó là:

+ Early (sớm): 🐻bạn nên chú trọng chăm sóc chế độ ăn từ những giai đoạn đầu, ngay từ khi chuẩn đoán bệnh.

+ Enough (đủ): nên ăn đa dạng thực phẩm, đủ chất, giàu đạm, cao năng lượng, đủ vitamin, khoáng chất và đặc biệt bổ sung dưỡng chất đặc hiệu trong điều trị ♍ung thư EPA (axit Omega 3 có nhiều trong cá biển, tảo, tôm...). Chúng vừa giúp điều hòa tình trạng viêm, vừa tốt cho hoạt động của não, qua đó giúp chống chán ăn ở bệnh nhân ung thư.

+ Easy (🐬dễ thấy, dễ lấy, dễ chế biến): nên sử dụng những thực phẩm dễ chế biến và tiện dụng.

+ Exercise (vận động thể dụ♉c): đừng quên vận động và tập thể dục để giúp gia tăng sự ngon miệng, duy trì sức khỏe, tinh thần ổn định.

2. Ăn gì để khắc phục những tác dụng phụ của hóa – xạ trị

- Khi bị khô miệng: Ăn thức ăn mềm, xay nhuyễn hoặc chế biến thêm nước (nước sốt, nước thịt, nước canh...); uống từng ngụm nước hoặc canh để nuốt dễ 💛dàng hơn; luôn mang theo nước uống; tăng tiết nước bọt bằng thức ăn, đồ uống có vị chua, nhai kẹo cao su.

- Khi bị đau và nhiễm trùng vùng miệng, hầu họng: trước tiên, bạn cần xác định chắc chắn tình trạng trên là do tác dụng phụ của liệu pháp điều trị. Cách khắc phục là ăn đồ tráng miệng hoặc trái cây ướp lạnh, vệ sinh răng miệng, súc miệng trước, sau mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ, giữ ẩm môi bằng cách thoa Vaseline. Bệnh nhân tránh dùng thức ăn, nước uống có chứa nhiều đường, thức ăn khô, cứng như rau sống, bánh mì nướng, bánh quy giòn hoặc thức ăn quá cay, quá mặn; các loại trái cây và nước ép có vị chua. K𓆏hông xúc miệng bằng những dung dịch có cồn. Nên ăn thực phẩm mềm, dễ nhai và nuốt (chuối, dưa hấu, pho mai, khoai tây nghiền, mì sợi, nui, b𒊎ún, phở, sữa, bột ngũ cốc,…), nấu thức ăn thật mềm, thực phẩm cắt nhỏ và ăn lạnh hoặc để nguội. Vệ sinh răng miệng, súc miệng sau mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ (khoảng 4 lần mỗi ngày).

- Khi bị buồn nôn, nôn ói: Nên ăn trước khi đói thật sự vì đói sẽ làm gây cảm giác buồn nôn, chia nhiều bữa nhỏ trong ngày. Người bệnh có thể ăn thực phẩm khô như bánh mì nướng, bánh quy rải đều trong ngày; ống chậm, nhiều hớp suốt ngày, sử dụng ống hút là tốt nhất; ngồi hoặc nằm kê cao gối 450 khoảng một tiếng sau khi ăn. Bênh nhận cần mặc quần áo thích hợp, rộng rãi. Người bị bệnh ung thư cần tránh: thức ăn nhiều dầu mỡ, cay nồng, nặng mùi; không ăn những thực phẩm ưa thích vì khi buồn nôn có thể làm bệnh nhân ghét thực phẩm đó vĩnh viễn; không uống nhiều nước trong khi ăn vì dễ làm tăng cảm giác buồn nôn và đầy bụng. Hãy ăn trước khi điều trị một đến 2 giờ ♏nếu tình trạng buồn nôn xảy ra trong suốt thời gian xạ trị hoặc hóa trị.

- Khi bị táo bón: bạn nên ăn thêm thực phẩm nhiều chất xơ, uống nhiều nước (khoảng 2 👍lít mỗi ngày), nên uống nước đun sôi để nguội, nước ép trái cây làm ấm, nước chanh, nước trà, đi bộ và vận động cũng giúp điều trị táo bón. Chỉ nên uống thuốc chống táo bón nếu các biện pháp trên không có hiệu quả.

- Ngoài ra, bạn có thể bổ sung chất dinh dưỡng theo một cách dễ thực hiện là uống thêm sữa Prosure mỗi ngày với mười tám thìa gạt pha nước ấm thành 3 cốc, để tủ lạnh cho dễ uống. Nếu thực hiện🥂 đúng và đủ sẽ hỗ trợ bạn có thể lên cân sau 2 đến 4 tuần. Điều này sẽ giúp bạn hạn chế việc trì hoãn hoặc ngừng điều trị hay phải giảm liều thuốc hoặc liều lượng tia xạ, rút ngắn t♋hời gian điều trị và nằm viện.

Xuân Ngọc