BS.CKI Huỳnh Văn Trung, Trung tâm Nội soi & Phẫ🌱u t🌳huật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (Nonalcoholic fatty liver disease - NAFLD) là bệnh gan mạn tính thường gặp nhất ở các nước phát triển. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây xơ gan, ung thư gan hiện nay. Mức độ phổ biến và nghiêm trọng của căn bệnh này tỷ lệ thuận với tình trạng béo phì và hội chứng chuyển hóa ở bệnh nhân.

Bác sĩ Trung giải đáp những th💧ắc m𝔉ắc thường gặp của người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và đưa ra những khuyến cáo giúp người bệnh điều trị hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Gan nhiễm mỡ không do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) là tình trạng tích tụ chất béo trong tế bào gan diễn ra ở những người sử dụng ít hoặc không sử dụng rượu. Bệnh ♛gan nhiễm mỡ được xác định khi lượng chất béo chiếm hơn 5-10% trọng lượng của gan.

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường không gây ảnh hưởng rõ rệt. Tuy nhiên, khoảng 15-20% trường hợp mắc bệnh có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH), dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan. Ngoài ra, có quá nhiều chất béo trong gan cũng làm tăng nguy cơ mắc các💃 vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác như tiểu đường, bệnh tim, huyết áp cao, bệnh thận...

Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có phổ biến không?

Gan nhiễm mỡ không do rượu là căn bệnh phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 25% dân số thế giới. Tỷ lệ người mắc bệnh tăng do dân số béo phì ngày càng nhiều, nhất là ở các nước phương Tây. Hiện nay, bệnh gan nhiễm🧸 mỡ không do rượu đã vượt qua viêm gan siêu vi C, chỉ đứng sau bệnh gan do rượu về nhu cầu ghép gan ở người bệnh.

Ngưỡng uống rượu bia để xác định bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là bao nhiêu?

Ngưỡng sử dụng rượu bia có sự khác nhau giౠữa nam và nữ trong định nghĩa bệnh gan nh🅷iễm mỡ không do rượu, cụ thể:

- Ở nam giới: dưới hai đơn vị cồn một ngày

- Ở nữ giới: dưới một đơn vị cồn một ngày

- Đơn vị cồn trong rượu, bia được tính bằng công thức: Đơn vị cồn = dung tích (ml) x nồng độ (%) x 0,79💜 (hệ số quy đổi). Ví dụ: một lon bia có thể tích 330 ml vꦉới nồng độ 4,8% tương ứng 1,25 đơn vị cồn.

Nếu một bệnh nhân nam siêu âm bụng ghi nhận gan nhiễm mỡ, uống ít hơn hai lon bia một n🐽gày, không có nguyên ౠnhân khác gây tổn thương gan mạn hoặc gan nhiễm mỡ thì được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Nguyên nhân nào gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu?

Hiện nay, nguyên nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng. Giới y học vẫn chưa hiểu hết lý do tại sao một số trường hợp gan nhiễm mỡ lại tiến triển thành viêm𓄧 và xơ gan.

Tuy nhiên, cả bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và viêm gan nhiễm mỡ không do rượu đều liên quan đến các tình trạng sức khỏe như thừa cân, béo phì; kháng insulin; lượng đường trong máu cao; lượng chất béo trong máu cao, nhất là 🍒triglycerid🦩e.

Ai có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ không do rượu?

Bệnh nhân đang mắc phải các ♏vấn đề sau có nguy cơ cao mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

- Béo phì: khoảng trên 95% bệnh nhân béo phì nặng trải qua phẫu thuật giảm cân có bệnh gan nhiễm mỡ không do r🦹ượu.

- Đái tháo đường type 2: khoảng 1/3-2/3 bệnh nhân đái tháo đường type 2 có bệnh gan nhiễm♎ mỡ không do rượu. Có mối tương quan hai chiều giữa những bệnh nhân đái tháo đường và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

- Rối loạn lipid máu: n☂ồng độ triglyceride cao và HDL thấp thường gặp ở bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tần suất của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ở bệnh nhân rối loạn lipid có triệu chứng lâm sàng khoảng 50%.

- Hội chứng chuyển hóa

- Hội chứng buồng trứng đa nang

- Vấn đề nội tiết: suy giáp,ꦉ suy tuyến yên, suy sinh🍎 dục

- Ngưng thở lúc ngủ do tắc nghẽn

- Nguy cơ bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ tăng lên nếu bệnh ꦅnhân lớn tuổi, bị bệnh tiểu đường, có lượng mỡ cơ thể tập tr🍌ung ở vùng bụng.

Gan nhiễm mỡ không do rượu có triệu chứng gì?

Gan nhiễm mỡ không do rượu thườn﷽g không gây ra♕ bất kỳ triệu chứng nào trong giai đoạn đầu. Do đó, phần lớn bệnh nhân đều không biết mình mắc bệnh cho đến khi được phát hiện thông qua các buổi kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc xét nghiệm vì một bệnh lý khác.

Khi bệnh tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ không do rượu hoặc xơ gan, người bệnh có𓆉 thể nhận thấy các triệu chứng sau:

- Đau vùng bụng trên bên phải

- Suy nhược, mệt mỏi

- Giảm cân không chủ ý

- Vàng da, vàng mắt

- Cổ trướng, còn gọi là báng bụng (tích tụ dịch 🦩trong ổ bụng)

- Sưng (phù) ở cẳng chân, bàn chân và mắt cá chân

- Xuất hiện nhiềuᩚᩚᩚᩚᩚᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ⁤⁤⁤⁤ᩚ𒀱ᩚᩚᩚ nốt giãn mạch màu đỏ trên da, còn g𒐪ọi là nốt sao mạch

- Lòng bàn tay đỏ rực (bàn tay son)

- Lú lẫn, giảm trí nhớ, thay đổi tính cách

Người bị gan nhiễm mỡ không do rượu cần làm gì?

Biện pháp kiểm soát cơ bản và quan trọng nhất dành cho người bị gan nhiễm mỡ không do rượu là giảm cân thông qua sự kết hợp giữa chế độ ăn uống lành mạnh và luyện tập hợp lý. Người bệnh nên hướng đến chỉ số ﷽khối cơ thể BMI trong khoảng 18,5-24,9. Giảm 10% trọng lượng cơ thể sẽ giúp loại bỏ bớt chất béo khỏi gan, đồng thời ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh.

Người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu được khuyến nghị giảm lượng calo trong khẩu phần ăn, tăng cường rau củ (rau ngót, rau cần tây, diếp cá, đậu Hà lan, cà chua, tỏi, bắp chuối...), trái cây (chanh, cam, qu𒈔ýt, bưởi, táo chín...). Hꦉạn chế các thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, thực phẩm và đồ uống có hàm lượng fructose cao, thực phẩm giàu cholesterol, rượu bia, chất kích thích.

Người bệnh cần kiên trì luyện tập ít nhất 30 phút trong ngày để việc giảm cân có kết quả tốt nhất. Nếu chưa quen vớiꩵ việc tập thể dục thường xuyên, người ꩵbệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ và bắt đầu từ những bài tập đơn giản.

Trường hợp người bệnh bị viêm gan nhiễm mỡ không do rượu, nhất là khi gan xơ hóa nặng, bác sĩ có thể kê đơn thu⛎ốc để điều trị các tình trạng này. Ngoài ra, những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc phải các vấn đề nghiêm trọng khác do gan nhiễm mỡ không do rượu như tiểu đường, hội chứng chuyển hóa, tăng men gan, viêm hoại tử cao cũng có thể được điều trị bằng thuốc để ngăn ngừa tiến triển bệnh.

Trường hợp bệnh đã ở giai đoạn xơ gan tiến triển, khiến gaꦬn không còn khả năng hoạt động, ghép gan sẽ là lự💙a chọn điều trị duy nhất của người bệnh.

Tiên lượng bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có tốt không?

Tiên lượng của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường tốt nếu chưa xuất hiện biến chứng. Tuy vậy, nhìn chung, bệnh nhân mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu có tỷ lệ tử vong cao hơn so với người không mắc bệnh. Trong đó, bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu (chiếm bằng hoặc hơn 40%) ở ng🍒ười mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tiếp theo là các biến chứng liên quan gan như xơ gan, ung thư biểu mô tế bào gan (HCC).

Thùy Dung