Giáo sư Trần Văn Khê thời trẻ. Ông chỉ huy dàn nhạc trường Trương Vĩnh Ký (nay là trường Lê Hồng Phong, TP HCM) vào năm 1940. Ông thi đậu và nhận học bổng vào học Trung học Trương Vĩnh 🌠Ký từ tháng 9/1934, sống nội trú liên tục bảy năm. Năm học nào ông cũng đạt loại giỏi, xuất sắc. Ở năm học thứ tư, ông đoạt giải nhất cuộc thi viết luận về đề tài sự lễ phép và được phần thưởng du lịch ba miền đất nước. Kết thúc bảy năm học ở ngôi trường này, ông đoạt thủ khoa Tú tài toàn phần.
Từ năm 1944 - 1949, Trần Văn Khê vừa làm giáo sư tư thục tại Sài Gòn và Cần Thơ, vừa làm ký giả báo Thần Chung và ✤Việt Báo. Năm 1949, ông sang Pháp với nhiệm vụ phóng viên, từ đó bắt đầu quá trình học tập và làm việc lâu dài tại Pháp. Năm 1950, Giáo sư Trần Văn Khê được mời sang Đại học Exeter ở miền nam nước Anh. Ông được người bạn tên Thân (trái) vận động nhà trường đài thọ chi phí cho chuyến đi. Ở đây, ông Khê có các buổi nói chuyện về nhạc Việt Nam truyền thống và tân nhạc cho sinh viên Anh rất thành công.
Năm 1953, Trần Văn Khê tại bệnh viện Centre Universitaire de cure a Airesurl'Adour (Pháp). Từ năm 1951 đến năm 1953, Trần Văn Khê phải nằm viện dành riêng cho sinh viên để dưỡng lao thận và điều trị nhiều loại bệnh khác. Nhờ nằm trịﷺ bệnh, cách ly với cuộc sống xã hội bên ngoài, ông có thời gian đọc sách và quyết định đi theo con đường nghiên cứu.
Năm 1958, Giáo sư Trần Văn Khê nói chuyện âm nhạc tại Thụy Sĩ. Vào tháng 6 năm này, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ chủ đề về "Âm nhạc truyền thống Việt Nam" của Đại học Sorbonne, Pháp. Từ đó, ông bước vào con đường nghiên cứu, giảng dạy, diễn thᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚᩚ𒈔ᩚ𒀱ᩚᩚᩚuyết liên tục tại Pháp và nhiều quốc gia.
Năm 1958, ông tham gia Hội nghị quố💃c tế BATH tại Anh chủ đề "Ứng tác ứng tấu" về phong cách biểu diễn tùy hứng. Giáo sư Trần Văn Khê thuyết trình về cách rao trong nhạc Việt Nam.
Năm 1959, 🌺tại UNES꧒CO, bà Maryvonne Kendergi phỏng vấn Giáo sư Trần Văn Khê.
Năm 1960, Giáo sư Trần Văn Khê tại nh⛎à Giáo sư Jacques Chailley. Jaques Chailley là người thầy Pháp dìu dắt Trần Văn Khê tận tình trên con đường nghiên cứu âm nhạc.
Năm 1961, bà Hirai Sumiko🍷 hướng dẫn Giáo sư Trần Văn Khê sử dụng đàn Shamisen của Nhật Bản. Giáo sư Khê là một trong thành viên chủ chốt Thành lập Trung tâm Nhạc học Đông phương tại Paris, chuyên dạy các môn âm nhạc truyền thống châu Á theo phương pháp truyền khẩu và truyền ngón. Vì thế, ông không chỉ am tường về nhạc dân tộc Việt Nam mà còn hiểu rõ về nhạc dân tộc nhiều nước châu Á, Trung Đông, phương Tây.
Năm 1968, Giáo sư Trần Văn Khê gặp mặt Đệ nhất Phu nhân Phܫillippines sau một buổi diễn thuyết thành công về âm nhạc.
Năm 1969, tại Hội nghị Teheran, Giáo sư Trần Văn Khê thuyết trình có minh họa về âm nhạc truyền thống Việt Nam. Với vai trò nhà nghiên cứu âm nhạc quốc tế, Trần Văn Khê được mời giảng dạy nhạc học trong chuyên khoa nhạc dân tộc của Đại học Sorbonne Paris và nhiều đại học trên thế giới. Từ những năm 1968-1972, ông đặt cho mình trọng tâm nghiên cứu các loại hình kị🍎ch nghệ châu Á như: Kinh kịch của Trung Quốc, Nôh, Kabuki của Nhật Bản, Pansori (Triều Tiên), hát Chèo, hát Bội, hát Cải lương của Việt Nam.
>> Xem tiếp
Thoại Hà
Ảnh: Trích Hồi ký Trần Văn Khê, Phương Nam Book