Ngày 9/5, BS.CKI Võ Thị Tường 🌺Duy, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết mỗi tháng, bệnh viện tiếp nhận khoảng 80 ca bệnh zona, khoảng 15-20% trường hợp biến chứng do tự chữa bằng đắp lá cây, vẽ khoán hoặc tự dùng thuốc.

Virus varicella zoster gây ra bệnh zona th🌞ần kinh, thủy đậu. Mỗi người chỉ mắc thủy đậu một lần trong đời, nhưng sau khi khỏi bệnh, virus không bị đào thải mà tồn tại suốt đời tại các hạch thần kinh dưới dạng bất hoạt. Khi gặp các điều kiện thuận lợi như hệ miễn dịch bị suy yếu, stress, cơ thể suy nhược, mắc⛎ bệnh đái tháo đường, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, điều trị ung thư..., virus hoạt động trở lại gây bệnh zona.

Bác sĩ Duy chỉ ra những sai lầm thường gặp khiến nhiều người bị biến chứng khi tự điều trị zona. Phổ biến nhất là áp dụng các mẹo, bꦺài thuốc dân gian như đi phán, vẽ khoán bằng cách lấy chân nhang hoặc cuống trầu vẽ vòng quanh khu vực bị zona; hoặc nhai nát rồi đắp các loại lá cây, hạt đậu xanh, đọt mướp đắng, thoa mật ong, tỏi, nha đam, dầu gió lên vết thương; lấy kim, gai đâm vỡ mụn nước (lể)... Người bệnh còn kiêng gió, kiêng nước, kiêng nói tên bệnh nên k🍷hông tắm rửa, không bật quạt dù trời nóng bức, ngứa ngáy.

"Nhiều người chủ quan zona là bệnh nhẹ", bác sĩ Duy nói, thêm rằng thay vì tới viện kháꦡm thì họ tự mua thuốc uống nhưng không đủ liều kháng siêu vi hoặc dùng kháng sinh, kháng viêm khi chưa cần thiết. Một số trường hợp nhầm triệu chứng zona với viêm da tiếp xúc do côn trùng đốt nên điều trị sai thuốc.

Đơn cử bà Mai, 62 tuổi, ngụ Bình Dương, đột ngột đau châm chích ở nửa đầu bên phải, sau đó xuất hiện nhiều nốt phồng rộp lan dần từ đầu xuống mặt. Bà tới nhà một ngư𒆙ời hàng xóm để chữa zona bằng cách nhai nát hỗn hợp lá trầu, cau, thuốc lào, vôi đắp lên vùng phồng rộp, rồi "khoán" (vẽ) ꦡdưới đất (một dạng mẹo, làm phép). Mỗi ngày, bà đắp hỗn hợp hai lần vào sáng sớm lúc mặt trời chưa mọc và khi mặt trời đã lặn.

Lúc đau nhiều, bà nhai nát hạt đỗ xanh sống, đắp lên vết thương, uống thêm một số loại thuốc được người hàng xó🥃m bày. Bà còn tự lấy bút dạ vẽ một vòng tròn trên mặt để "khoanh vùng vết thương", mong chúng không lan rộng.

Sau 5 ngày, cổ bà nổi nhiều hạch, vùng rộp ngày càng lan rộng, mụn nước vỡ rỉ dịch, xuất hiện nhiều mủ vàng, mắt phải sưng húp làm giảm tầm nhìn. Da nóng rát như xát ớt, các cơn đau giật như bị🦩 điện chích gây mất ngủ. Từ thái dương tới mi mắt trên, trán và đỉnh đầu bên phải sưng tấy, viêm đỏ, phù nề, có mụn mủ, mài mủ vàng, nhiều ổ loét rải rác, đau nhiều.

Bácไ sĩ Duy chẩn đoán bà Mai bị zona biến chứng nhiễm trùng da và viêm hạch thứ phát do đắp các loại lá, hạt. Bà được điều trị bằng thuốc kháng siêu vi, kháng sinh, kháng viêm 💖giảm đau, thuốc bôi tại chỗ và chăm sóc vết thương mỗi ngày. Sau khoảng một tuần, khi vết thương lành và ổn định, người bệnh bôi thuốc trị sẹo và tiếp tục điều trị tăng sắc tố sau viêm.

Trường hợp khác là ông Hùng, 4💮6 tuổi, ngụ Vũng Tàu, phải nhập viện điều trị nội trú 10 ngày do biến chứng khi tự điều trị zona. Một tháng trước, ông nổi chùm mụn nước bằng đầu ngón tay út ở bẹn. Ông tự mua thuốc bôi, thuốc uống trị viêm da do nọc độc kiến ba khoang. Bệnh không đỡ mà trợt loét diện rộng, nhiễm trùng, đau không thể đi lại.

Ông Hùng được chẩn đoán zona tấn công dây thần kinh bẹn bìu gây đau vùng kín dữ dội và phù dịch bìu. Vùng tổn thương thường xuyên cọ xát với quần áo làm mụn nước dễ vỡ, nhiễm trùng, khó lành.

Đây là hai trong số hàng chục bệnh nhân bị zona biến chứng nặng điều trị ở Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM. Theo bác sĩ Duy, hiện chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh đắp các loại lá hoặc dùng mẹo dân ♕gian có thể điều trị được zona thần kinh. Bụi bẩn, các hoạt chất trong các loại lá cây, hoặc vi khuẩn trong nước bọt khi nhai các loại lá này có thể xâm nhập vào sang thương làm bệnh nặng thêm. Điều trị sai không chỉ không ức chế được virus gây zona mà còn khiến người bệnh bỏ lỡ thời gian "vàng" sử dụng thuốc kháng siêu vi trong 72 giờ đầu tiên, gây nhiều bất lợi. Biến chứng bội nhiễm thường tạo ra những tổn thương da sâu, viêm loét da nặng, chảy dịch 🌊mủ, sưng đau, di chứng đau thần kinh sau zona khó kiểm soát.

Điều trị cho bệnh nhân bị bội nhiễm, loét da khó khăn và cần nhiều thời gian hơn vì phải phối hợp nhiều loại thuốc kháng sinh, kháng viêm, 🐻kháng siêu vi. Các ổ loét có thể lan rộng hơn, gây mủ nhiều hơn, người có cơ đị💯a suy giảm miễn dịch có nguy cơ biến chứng nhiễm trùng huyết. Da có nhiều ổ loét sau khi lành thương để lại sẹo gây mất thẩm mỹ, mặc cảm cho người bệnh.

Nếu bị zona ở vị trí trọng yếu là mắt, virus có thể tấn công vào giácꩵ mạc gây viêm loét, nhiễm trùng ổ mắt, ảnh hưởn✅g thần kinh thị giác, tổn thương mắt như tăng nhạy cảm với ánh sáng, sưng mí mắt, viêm kết mạc, viêm và sẹo giác mạc, suy giảm thị lực, mù lòa.

Điều trị muộn cũng khiến dây thần kinh chịu tổn thươn🧔g trong thời gian dài để lại di chứng đau dây thần kinh sau zona nhiều hơn tại vị trí sang thương. Như bà Mai có nguy cơ đau nửa đầu, ông Hùng có thể bị đau vùng kín dù đã được điều trị khỏi một đợt zona. Cơn đau được cảnh báo dai dẳng, thường xuyên tái phát, khó chịu và ảnh hưởng nhiều đến giấc ngủ và chấ▨t lượng sống của người bệnh.

Zona có thể gây các biến chứng nguy hiểm khác như viêm hạch, viêm não, viêm màng não, hội chứng Ramsay Hu🤪nt (đau tai, mất thính giác, chóng mặt), viêm phổi, rối loạn cảm giác da...

Để tránh biến chứng zona, bác sĩ Duy khuyến cáo người bệnh nên tới các cơ sở y tế có chuyên khoa da liễu khám ngay khi xuất hiện các m🦄ảng đỏ, mụn nước lần lượt nổi theo dây thần kinh, rải rác hoặc cụm lại thành dải, thành vệt; nổi hạch, đau vùng tổn thương, người mệt mỏi, đau đầu, sốt. Dấu hiệu cảnh báo sớm của là trước nổi mụn nước 1-7 ngày, người bệnh bị đau, bỏng rát, châm chích vùng sang thương. Người dễ bị zona 🐻thần kinh như từng mắc bệnh thủy đậu, lớn tuổi, suy giảm hệ miễn dịch, stress, suy nhược cơ thể, ghép mô tạng...

Ngoài tuân thủ đúng điều trị của bác sĩ, người bệnh nên vệ sinh cơ thể sạch sẽ, hạn chế cào gãi gây vỡ mụn nước, nhiễm trùng thứ phát và để lại sẹo. Trong thời gian nổi mụn n🎀ước, người bệnh không tiếp xúc với người chưa từng bị thủy đậu để tránh bệnh lây lan, nhất là với người có hệ miễn dịch yếu như người già, trẻ em.

Anh Thư