Nhạc sĩ Trần Quang Lộc qua đời hôm 7/6 tại nhà ở Bà Rịa - Vũng Tàu, sau nhiều năm điều trị ung thư. Hơn nửa thế kỷ sáng tác, nhạc sĩ để lại dấu ấn đậm nét với hơn 600 ca khúc. Các nhạc phẩm của ông đa phần mang giai điệu êm dịu, ca từ gợi nhiều suy tư. Có phải em mùa thu Hà Nội và Về đây nghe em - hai ca khúc được biết đến nhiều nhất - ra đời khá sớm, khi tác giả còn ở độ tuổi𝓀 đôi mươi. Trong đó, tình khúc nổi tiếng nhất của ông về Hà Nội có số phận lận đận.
Nhạc sĩ Trần Quang Lộc (1949 - 2020). Ảnh: Facebook.
Đầu thập niên 1970, tại Đà Nẵng, ông được bạn thân - thi sĩ Tô Như Châu - trao cho một bài thơ về Hà Nội. Khi đó, cả hai chưa từng đặt chân đến Thủ đô. Những vần thơ giàu chất trữ tình, phong lưu, khiến nhạc sĩ xao xuyến: 🦹"Ngày sang thu anh lót lá em nằm/ Bên trời xa sương tóc bay...". Ngay đêm đó, ông bắt tay hoàn thành ca khúc. Người đầu tiên thu âm là danh ca Thái Thanh. Sau khi lên sóng phát thanh khoảng hai tháng, nhạc phẩm bị thu hồi vì chính quyền Sài Gòn cũ cho rằng ca khúc có xu hướng "thân miền Bắc". Năm 2016, chia sẻ với báo chí, ông cho biết vì ca từ bài hát, ông từng bị nhà chức trách ở chế độ cũ gọi lên "chỉnh đốn". Nhạc phẩm từ đó cũng bị ông cất tủ suốt hơn 20 năm.
Hồng Nhung hát 'Có phải em là mùa thu Hà Nội' - Trần Quang Lộc. Video: Youtube.
Năm 1994, ông giúp ca sĩ Hồng Nhung thực hiện album Chợt nghe em hát - 10 tình khúc Lã Văn Cường, Trần Quang Lộc. Ông quên bẵng ca khúc một thời và không định đưa vào CD. Nhạc sĩ Đức Trí - người phối khí cho album - đã chọn bài hát cho Hồng Nhung thu âm. Đĩa nhạc tạo nên hiện tượng với 30.000 bản phát hành trong tuần đầu. Thành công của nhạc phẩm chưa dừng lại ở đó. Ba năm sau, ca sĩ Thu Phương vào Sài Gòn lập nghiệp. Cô chọn ca khúc Có phải em mùa thu Hà Nội trong một chương trình ở Nhà hát Hòa Bình. Ca khúc đưa Thu Phương từ ca🌼 sĩ vô danh thành tê🐻n tuổi được so sánh với Mỹ Linh, Hồng Nhung, Thanh Lam...
* Trần Quang Lộc viết về Hà Nội qua tưởng tượng
Với Trần Quang Lộc, mỗi ca khúc của ông đều mang dáng dấp một bóng hồng. Bài Về đây nghe em ra đời vào năm 1969, khi tác giả đánh đàn thuê ở các phòng trà, quán bar Sài Gòn. Một lần đi làm về, ông thấy nh🦹ững cô gái mặc váy ngắn, đứng chào gọi khách giữa đêm vắng. Bâng khuâng trước đổi thay về nếp sống, sinh hoạ💫t của một lớp trẻ, ông chọn những vần thơ của A Khuê để ca ngợi nét đẹp của các giai nhân xưa, với hình ảnh áo the, guốc mộc, lời ca dao, hạt lúa mới, nồi ngô khoai... Sau khi Elvis Phương thu âm, nhạc phẩm được yêu thích với giai điệu slow rock mới lạ, khác với phần lớn bản bolero lúc bấy giờ. Ca khúc vẫn giữ sức sống đến nay qua nhiều bản thu của các thế hệ ca sĩ.
Tuấn Ngọc hát 'Về đây nghe em' (Trần Quang Lộc) tại liveshow 'Riêng một góc trời' năm 2006. Video: Youtube.
Một thời phong lưu với những bản nhạc, Trần Quang Lộc trải qua cảnh bệnh tật cuối đời. Ông từng có tiền sử ung thư nhưng chỉ nằm nhà uống thuốc, không vào bệnh viện vì sợ tốn kém. Đến khoảng năm 2014, ông phải nhập viện cấp cứu vì ung thư bàng quang. Căn bệnh không thuyên giảm mà còn di căn, khiến một bên mắt của ông bị hỏng hoàn toàn. Ông còn chịu chứng ung thư phổi do 𒅌nhiều năm hút thuốc thời còn khỏe mạnh. Năm 2017, nghe tin nhạc sĩ mắc bệnh hiểm nghèo, Thu Phương nhờ người thân tới thăm, giúp ông ꦚ100 triệu đồng.
Gia cảnh chật vật, vợ chồng ông sống ở một căn nhà cấp bốn tại Bà Rịa - Vũng Tàu. Ông mở thêm lớp dạy nhạc để có đồng ra đồng vào. Nhà nhỏ, chỉ đủ để vài cái bàn nhỏ, khi hết giờ dạy, ông phải đem cất để có chỗ sinh hoạt. Lớp học ông đủ độ tuổi, từ các em nhỏ trong xóm đến các bà xơ tóc điểm bạc. Mỗi buổi, ông chỉ thu 🎃học phí vài chục ♒nghìn đồng. Sau này, sức khỏe suy kiệt, ông đành đóng lớp, sống nhờ vào tiền tác quyền. Vợ ông thế chấp sổ đỏ căn nhà đang ở để có số tiền 200 triệu đồng đóng viện phí.
Hạnh phúc của Trần Quang Lộc khi về già là ngườ✃i vợ tảo tần làm bạn tâm giao. Ngày ấy, bà là hoa khôi ở Huế. Họ thường đàn hát cho nhau nghe trên bãi biển Mỹ Khê (Đà Nẵng), đôi khi xưng "mày - tao" vì cùng tuổi. Sau này, bà vào Sài Gòn học Văn khoa và gặp lại ông. Ra trường, họ nên duyên dù bố mẹ bà phản đối vì không thích con gái yêu một nhạc sĩ.
Nhạc sĩ Trần Quang Lộc bên vợ - bà Nguyễn Thị Thuận. Ảnh: Facebook.
Về già, bà làm "phụ tá" cho chồng, lau từng cây đàn, xế🎃p từng bản nhạc khi ông dạy. Lúc ông lâm bệnh, bà túc trực ở bệnh viện, động viên ông uống thuốc vì các con đã định cư nước ngoài. Ông từng kể: "Đời tôi sáng tác nhiều bài hát, có nhiều bóng 🔯hồng, nhưng ngoài đời, bóng hồng của tôi chỉ có duy nhất". Khi đó, ông đưa mắt sang nhìn bà, móm mém cười. Ông qua đời khi ước mơ được ra Hà Nội, nắm tay vợ và thưởng thức một đêm nhạc về ông, do các ca sĩ thân thiết biểu diễn, vẫn còn dang dở.
🧸Tang lễ của nhạc sĩ Trần Quang Lộc từ ngày 8/6 theo nghi thức Công giáo tại nhà riêng ở Bà Rịa - Vũng Tàu. Ông được hỏa táng ngày 10/6 tại quê nhà.
Mai Nhật