BS.CKI Hoàng Đình Thành, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, cho biết, đi ngoài phân đen có thể là dấu hiệu cho thấy chảy máu đang diễn ra trong đường tiêu hóa. Nếu đã loại trừ nguyên nhân do ăn phải nhóm thực phẩm có màu đậm nh♛ư nho, rau củ dền đỏ, chocolate, huyết động vật (heo, dê, bò, gà...) thì người có tình trạng nên thăm khám sớm để tìm hiểu lý do và có hướng điều trị kịp thời. Dưới đây là những loại bệnh tiêu hóa có biểu hiện đi ngoài phân đen.

Ung thư thực quản và dạ dày

Tình trạng chảy máu ở đường tiêu hóa trên như thực quản, dạ dày và tá tràng có thể gây ra hiện tượng đi ngoài phân đen. Ở mức độ nghiêm trọng hơn, phân đen có thể là dấu hiệ🍒u của ung thư thực quản và dạ dày. Một số triệu chứng khác của ung thư thực quản là nuốt nghẹn, giảm cân không có chủ đích, đau ngực, khó tiêu hoặc ợ chua, ho. Đối với ung thư dạ dày, bên cạnh tiêu phân đen, các triệu chứng đi kèm có t༺hể bao gồm cảm thấy mệt mỏi, đầy hơi sau khi ăn, ợ nóng hoặc khó tiêu nghiêm trọng, buồn nôn hoặc nôn mửa, đau bụng, giảm cân không chủ ý.

Điều trị hai loại bệnh🐷 ung thư này phụ thuộc vào giai đoạn tiến triển và mức độ lây lan của bệnh. Các lựa chọn có thể bao gồm phẫu thuật, h𒊎óa trị hoặc xạ trị.

Ung thư đại trực tràng

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), ung thư đại trực tràng là loại ung thư phổ biến thứ ba ở nam giới và phụ nữ. Kiểm tra đại tràng bằng nội soi có thể giúp phát🌸 hiện bệnh. Polyp lành tính trong trực tràng có thể trở thành ung thư theo thời gian.

Ung thư đại trực tràng có những triệu chứng như thay đổi thói quen đại tiện, không cảm thấy đói, giảm cân, phân đen hoặc có máu, đau bụng, mệt mỏi. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường ảnh hưởng đến nhóm người trên 50 tuổi. Béo phì, lối👍 sống ít vận động, hút thuốc và sử dụng rượu có🎃 thể làm tăng nguy cơ mắc loại ung thư này. Ung thư đại trực tràng thường được điều trị bằng sự kết hợp giữa phẫu thuật và hóa trị.

Polyp đại tràng

Triệu chứng phổ biến của polyp đại tràng là phân đen hoặc có máu. Polyp đại tràng là những khối u nhỏ trong đại tràng. Polyp bắt đầu từ khối u lành tính nhưng có thể phát triển thành ung thư theo thời gian. Thông thường, chúng không có bất kỳ triệu chứng nào, nhưng đôi khi có thể rỉ ra một lượng máu nhỏ. Nội soi đại tr🐟àng có thể tìm thấy polyp trước khi chúng trở thành ung thư. Nếu được tìm thấy trong quá trình 🎐phẫu thuật, bác sĩ tiêu hóa sẽ loại bỏ để ngăn chúng biến thành ung thư.

Một số người có nhiều khả năng hình thành polyp đại tràng do 𝔍yếu tố di truyền. Các yếu tố khꦏác có liên quan đến polyp và ung thư đại tràng trong tương lai là thừa cân, hút thuốc và ăn nhiều thịt đỏ, thực phẩm chế biến sẵn.

Loét dạ dày tá tràng

Theo bác sĩ Thành, viêm loét dạ dày là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tình trạng phân sẫm màu. Điều này xảy ra khi những vết loét trong dạ dày đang trong tình trạng chảy máu. Máu tiếp xúc với axit dạ dày đổi sang màu đen và kết cấu෴ dính. Do đó, người bệnh đi tiêu sẽ thấy phân có màu nâu sậm hoặc đen như hắc ín hay bã cà phê và dính.

Những yếu tố như uống rượu, thꦡuốc chống viêm giảm đau không steroid (NSAID) và nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (khuẩn H.P) làm tăng nguy cơ loét dạ dày. Tình trạng viêm loét dạ dày cũng có thể có các dấu hiệu khác như đau rát trong bụng, chướng bụng, ợ hơi, ợ nóng; buồn nôn, nôn mửa hoặc chất nôn có màu giống bã cà phê.

Một số loại thuốc điều trị loét dạ dày có thể làm giảm lượng axit trong dạ dày hoặc bảo vệ dạ dày khỏi những tác động mà axit dạ dày có thể gây ra. Nếu nguyên nhân là do khuẩn HP gây ra, người bệnh sẽ được kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nh🎶iễm trùng. Nếu NSAID là nguyên nhân, bác sĩ sẽ xem xét giảm hoặc thay đổi thu😼ốc mà ngườiđang dùng. Giảm axit dạ dày bằng thuốc ức chế bơm proton H+ (như omeprazol, esomeprazol, pantoprazol...) có thể giúp chữa bệnh.

Người bệnh nên điều trị ngay khi⭕ thấy những biểu hiện như có lẫn máu trong phân hoặc chất nôn, khó thở, 𒊎ngất xỉu, giảm cân không có chủ đích, mất cảm giác ngon miệng.

Vết rách Mallory-Weiss

Do tình trạng ho hoặc nôn dữ dội sau khi uống quá nhiều rượu khiến thực quản bị rách và chảy máu, khiến phân có màu đen. Tình trạng này gọi là vết rách Mallory-Weiss hay vết rách ở dạ dày thực quản. Các triệu chứng khác có thể xảy ra bao gồm chất nôn ra có màu đỏ tươi hoặc đen như bã cà phê; cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hoặc ngất xỉu, khó t💮hở, da nhợt nhạt, tiêu chảy, đau bụng hoặc ngực.

Thông thường, các vết rách sẽ tự khỏi. Nếu cần bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc giúp giảm triệu chứng như thuốc chống nôn, thuốc ức chế axit... Điều trị bằng liệu pháp xơ hóa, đốt điện... giúp cầm máu. Khi thấy các dấu hiệu như trong chất nôn hoặc phân lẫn mà꧂u đen, cảm thấy yếu hoặc chóng mặt, khó thở hay bị đau ở ngực, bụng, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở tế y tế gần nhất để tránh biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Giãn tĩnh mạch thực quản

Giãn tĩnh mạch xảy ra khi các tĩnh mạch bị sưng, phồng trong thực quản (ống mà thức ăn đi xuống từ cổ họng đến dạ dày). Những tĩnh mạch bất thường này đôi khi có thể nứt vỡ gây chảy máu, thường gặp hơn ở người bị bệnh xơ gan. Nếu giãn tĩnh mạch là🦩 nguyên nhân khiến phân có máu đỏ tươi thì các triệu chứng khác cũng có thể xảy ra như vàng da và mắt, vết bầm tím, chướng bụng, nôn ra máu, chóng mặt, ngất xỉu.

Chảy máu trong thực quản là một trường hợp khẩn cấp cần được điều trị tại cơ sở y tế. Việc điều🐻 trị thường bao gồm truyền thuốc qua đường tĩnh mạch để ✅giảm áp lực trong tĩnh mạch hoặc nội soi buộc các tĩnh mạch nhằm cầm máu. Do đó, người bệnh nên đi khám ngay khi thấy máu lẫn trong chất nôn hoặc phân màu đen; rất chóng mặt hoặc bất tỉnh.

Theo bác sĩ Thành, bên cạnh những nguyên nhân đến từ các bệnh lý về đường tiêu hóa thì tình trạng tiêu phân đen còn có thể đến từ những nguyên nhân như dùng thuốc trị đau dạ dày (như nhóm bismuth subsalicylate (pepto-bismol và kaopectate) có thể khiến lưỡi và phân có màu đen; bổ sung chất sắt (dùng trong điều trị bệnh thiếu máu) gây đau bụng, buồn nôn, táo bón, ợ nóng và tiêu phân đen. Ăn nhiều thực phẩm tối màu (như c💎hocolate, quả việt quất, nước ép nho, huyết...) cũng khiến phân có màu đen.

Nếu không biết chắc về tình trạng tiêu phân đen, bạn nên đến các chu𝓡yên khoa tiêu hóa để được thăm khám, tìm hiểu nguyên nhân cụ thể. Thông qua những phương pháp chẩn đoán như xét nghiệm phân, nội soi tiêu hóa, chụp X-quang..., người bệnh có hướng điều trị kịp thời, ngăn biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Hoàng Trang